Абулҳасани Харақонӣ | |
---|---|
![]() | |
Иттилооти инфиродӣ | |
Касб, шуғл: | ориф |
Таърихи таваллуд: | 963[1] |
Зодгоҳ: | |
Таърихи даргузашт: | 5 декабр 1033 |
Маҳалли даргузашт: | |
Маҳалли дафн: | |
Кишвар: | |
Эътиқод: | ислом |
Самти фаъолият: | тасаввуф |
Шогирдон: | Хоҷа Абдуллоҳ Ансорӣ |
![]() |
Шайх Абулҳасан Алӣ ибни Аҳмади Харақонӣ (форсӣ: ابوالحسن علی بن جعفر بن سلمان بن احمد خرقانی; ? — 1034) — ориф, шайхи мутасаввиф ва шоири форс-тоҷик. Устоди Хоҷа Абдуллоҳи Ансорӣ.
Пас аз таҳсили улуми мутадовила ва расидан ба иршод ба умури тасаввуф машғул шудааст. Бо касби деҳқонӣ рӯз мегузаронд. Дар замони зиндагиаш дар байни хосу ом шуҳратёр гардида буд. Мувофиқи маълумоти манобеи диниву адабӣ Абулҳасани Харақонӣ бо ашхоси бузурги муосири худ Абдуллоҳи Ансорӣ, Абусаиди Абулхайр, Абуали ибни Сино ва дигар ҳамнишину ҳамсуҳбат шудааст. Дар маноқиби Абулҳасани Харақонӣ китобе бо номи «Нур-ул-улум» тадвин шудааст. «Нур-ул-улум» асарест, ки аз шеваи озодфикронаи тасаввуфи Хуросон шаҳодат медиҳад. Абулҳасани Харақонӣ аз даҳ боб иборат буда, дар бораи маънои истилоҳоти ирфонӣ чун дарвешӣ, мурид, ғариб, ориф, ҷавонмардӣ ва ғайра тавзеҳоти мухтасар дорад. Дар «Нур-ул-улум» андешаҳои Абулҳасани Харақонӣ дар бораи назария ва амалияи тасаввуф ба таври ихтисор омада, бештар ба масъалаҳои ахлоқӣ ва иҷтимоӣ дахл доранд. Чунин истилоҳоти муҳими тасаввуф — ҳаяҷон, ваҳйи қалб, муҷоҳида, риёзат дар «Нур-ул-улум» дар қолаби панду насиҳат ва ҷумлаҳои пурмаъно ва гоҳо печида баён шудаанд. Таъсири ақидаҳои Абулҳасани Харақонӣ ба тасаввуфи Хуросон хеле равшан аст ва истинод ба афкори ӯ дар осори Ансорӣ, Аттор, Саноӣ, Мавлоно, Самъонӣ, Айнулқузот, Абдураҳмони Ҷомӣ ва дигарон бисёр аст. Гуфтаҳои Абулҳасани Харақонӣ, инчунин баъзе маълумоти тарҷумаиҳолӣ дар бораи ӯ дар «Тазкират-ул-авлиё»-и Аттор, «Нафаҳот-ул-унс»-и Ҷомӣ ва дигар китобҳои суфия оварда шудаанд. Ба Абулҳасани Харақонӣ инчунин баъзе қитъаҳои шеър ва рубоиҳоро нисбат медиҳанд.
![]() Силсилаи пайвасти тариқати нақшбандия | |
---|---|
Нақшбандия | Муҳаммад • Абубакри Сиддиқ • Салмони Форсӣ • Қосим ибни Муҳаммад • Ҷаъфари Содиқ • Ҷобир ибни Ҳайён • Зуннуни Мисрӣ • Боязиди Бастомӣ • Абулҳасани Харақонӣ • Абуалии Формадӣ • Юсуфи Ҳамадонӣ • Абдулхолиқи Ғиҷдувонӣ • Хоҷа Орифи Ревгарӣ • Маҳмуди Анҷирфағнавӣ • Алии Ромитанӣ • Бобо Самосӣ • Амири Кулол • Баҳоуддини Нақшбанд |
Холидия | Алоуддини Аттор • Яъқуби Чархӣ • Убайдуллоҳи Шошӣ • Муҳаммад Зоҳиди Самарқандӣ • Дарвеш Муҳаммади Самарқандӣ • М. аль-Амканаки • М. аль-Баки • Аҳмади Сирҳиндӣ • Мухаммад Масум • С. аль-Фаруки • М. Бадавини • Х. аль-Мазхар • А. Дахляви • Х. аль-Багдади |
Шохаи чиркӣ | И. аль-Курдумири • М. С. Ширвани • И. Кудкашани • Х. Ю. Лалали • Махмуд афанди • Джабраил афанди • Абдурахман-хаджи • Хасан Хилми • Мухаммад Ясуб • Хумайд афанди • Хусенил Мухаммад • Мухаммад Ариф • Саадухаджиясул Мухаммад • Абдул-Хамид афанди • Хамзат афанди • М. Хучади • Б. Ботлихи • С. Чиркейский • Абдул-Джалил афанди • А. Абдулаев |
Муҷадидия | М. аль-Уфи |