సత్యవతి దేవి

సత్యవతి 1904లో ఢిల్లీలో జన్మించింది. ఈమె స్వామి శ్రద్ధానంద్ మనవరాలు, న్యాయవాది ధని రామ్ - వేద్ కుమారి దంపతుల కుమార్తె.^[1] ఢిల్లీ క్లాత్ మిల్స్ అధికారిని వివాహం చేసుకుంది.

సత్యవతి ఢిల్లీలోని జాతీయవాద మహిళలకు నాయకత్వం వహించింది. అరుణ అసఫ్ అలీ జాతీయవాద ఉద్యమంలో చేరడానికి ప్రేరేణనిచ్చింది.^[2] గ్వాలియర్, ఢిల్లీలోని టెక్స్‌టైల్ మిల్లులలో కార్మికుల ఆధ్వర్యంలో సామాజిక సేవను ప్రారంభించిన సత్యవతి, కాంగ్రెస్ మహిళా సమాజ్, ^[3] కాంగ్రెస్ దేశ్ సేవికాదళ్, కాంగ్రెస్ సోషలిస్ట్ పార్టీలను కూడా స్థాపించింది. శాసనోల్లంఘన ఉద్యమంలో చురుకుగా పాల్గొనడంతోపాటు ఆ ఉద్యమ సమయంలో ఢిల్లీలో కాంగ్రెస్ మహిళా విభాగానికి నాయకురాలిగా నాయకత్వం వహించింది. భారత స్వాతంత్ర్య ఉద్యమంలో భాగంగా ఢిల్లీలో ఉప్పు చట్టాన్ని ఉల్లంఘించి ప్రజలకు ఉప్పు ప్యాకెట్లను తయారుచేసి పంపిణీ చేసింది. దాంతో సత్యవతిని పోలీసులు అరెస్టు చేసి, 1932లో రెండేళ్ళ జైలు శిక్ష విధించారు. జైలులో ఉన్నపుడు ప్లూరిసి, క్షయవ్యాధి సోకింది.^[4] రాజకీయ కార్యకలాపాల నుండి వైదొలగుతుందని తను హామీ ఇవ్వడంతో చికిత్స కోసం సత్యవతిని విడుదల చేశారు.^[5]

Satyavati Devi
Smt. Satyawati (left) with President Pratibha Patil in 2009.
జననం	(1905-02-28)1905 ఫిబ్రవరి 28
మరణం	2010 అక్టోబరు 26(2010-10-26) (వయసు 105) Delhi, India
జాతీయత	Indian
ప్రసిద్ధి	Participation in the Indian independence movement
భార్య / భర్త	Lala Achint Ram ​ (died 1961)​

సత్యవతి దేవి ( 1905 ఫిబ్రవరి 28 - 2010 అక్టోబరు 26) ఒక భారతీయ స్వాతంత్ర్య సమరయోధురాలు . 2010 అక్టోబరు 26న ఆమె మరణించే సమయానికి, ఆమె భారతదేశపు అత్యంత వృద్ధ స్వాతంత్ర్య సమర యోధురాలు.^[6]

పంజాబీ హిందూ కుటుంబంలో జన్మించింది. ఆమె జలంధర్‌లోని కన్యా మహా విద్యాలయం నుండి పాఠశాల విద్యను అభ్యసించింది. ఆమె 1925లో లాలా అచింత్ రామ్‌ని వివాహం చేసుకుంది. ఆమెను బిజ్జి లేదా మాతాజీ అని పిలుస్తారు. ఆమె భారత మాజీ ఉపరాష్ట్రపతి క్రిషన్ కాంత్ తల్లి.^[7] ఆమెకు నిర్మల, సుభద్ర అనే ఇద్దరు కుమార్తెలు కూడా ఉన్నారు.

1942 ఆగస్టు 26 న, ఆమె తన పిల్లలతో సహా భారత స్వాతంత్ర్య ఉద్యమంలో పాల్గొన్నందుకు ఆరెస్టు చేశారు.

ఇతర మహిళా ఖైదీలతో కలిసి ఆమె లాహోర్ జైలులో భారతీయ త్రివర్ణ పతాకాన్ని ఎగురవేసింది, అక్కడ ఆమెను బ్రిటిష్ వారు బంధించారు.^[7][8] జైలులో ఆమె ఖైదీల పరిస్థితిని నిరసిస్తూ సత్యాగ్రహం చేసింది.^[6] భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన తరువాత, ఆమె తన భర్త లాలా అచింత్ రామ్ (1961లో మరణించారు) తో కలిసి వినోబా భావే యొక్క భూదాన్ ఉద్యమంలో చురుకుగా పాల్గొన్నారు, అతను "పంజాబ్ గాంధీ" అని పిలుస్తారు. ఆయన రెండు సార్లు లోక్‌సభ సభ్యుడిగా ఉన్నారు. తమ భూమిని భూమిలేని కూలీలకు ఇవ్వాలని భూ యజమానులను వారిద్దరూ కోరారు. విప్లవ నాయకుడు చంద్రశేఖర్ ఆజాద్ లాహోర్‌కు పారిపోయే ముందు మూడు రోజులు ^[8] ఆమె ఇంట్లోనే ఉన్నారు. ఆమె తరచూ దేశభక్తుడైన భగత్ సింగ్‌కి తన చేతులతో తినిపించేది.^[6] ఆమె కుమార్తె సుభద్ర, అరెస్టు చేయబడినప్పుడు కేవలం 13 సంవత్సరాల వయస్సు మాత్రమే, అరెస్టయిన అతి పిన్న వయస్కురాలు.^[9] 1965లో, ఆమె తన ఆభరణాలన్నింటినీ ప్రధానమంత్రి జాతీయ సహాయ నిధికి విరాళంగా ఇచ్చింది.^[6]

తన ఇంటికి వచ్చిన ప్రతి ఒక్కరూ ఆమెను ఎప్పుడూ గౌరవించేవారు. ఆమె కుమారుడు కృష్ణకాంత్ 1989లో ఆంధ్రప్రదేశ్ గవర్నర్‌గా పనిచేసి, 1997లో ఉపరాష్ట్రపతి పదవికి ఎదిగే వరకు అక్కడే కొనసాగారు. రెండు సందర్భాల్లోనూ కృష్ణకాంత్ తన తల్లిని తన ఇంటికి తీసుకెళ్లాడు. ఆమె కుమారుడు 2002లో మరణించినప్పుడు, ఆమె మృతదేహాన్ని దహన సంస్కారాలకు తీసుకెళ్లే వరకు ఆమె పక్కనే కూర్చుంది. ఆమె అతని కంటే ఎనిమిది సంవత్సరాలు జీవించింది, 2010 అక్టోబరు 26న 105 సంవత్సరాల వయస్సులో మరణించింది, మరుసటి రోజు ఆమె స్వగ్రామంలో ప్రభుత్వ లాంఛనాలతో అంత్యక్రియలు నిర్వహించారు. ఆమె మరణానికి పలువురు ప్రముఖులు నివాళులర్పించారు.2009 ఆగస్టు 9న మరణించడానికి ఒక సంవత్సరం ముందు, క్విట్ ఇండియా ఉద్యమం యొక్క 67వ వార్షికోత్సవ సంస్మరణ వేడుకల్లో భాగంగా అప్పటి రాష్ట్రపతి ప్రతిభా పాటిల్ ఆమెను సత్కరించారు. ఈమె కొడుకు కృష్ణ కాంత్ 201లో మరణించాడు. ఆ మ్యాచ్ అధిక కాలం జీవించిన మహిళగా రికార్డు నెలకు కలిపింది.

జైలులో ఉన్న మహిళా రాజకీయ స్వాతంత్ర్య సమరయోధులు కవితలు, జాతీయవాద పత్రాలను రచించారు, వీటిని అక్రమంగా తరలించి ప్రచురించారు. 'బాహిన్ సత్యవతి కా జైలు సందేశం' (సోదరి సత్యవతి జైలు సందేశం) పేరుతో సత్యవతి దేవి రచనలు చేసింది.^[10]

1945లో 41 సంవత్సరాల వయస్సులో క్షయవ్యాధితో మరణించింది.

1. 1972లో ఢిల్లీ ప్రభుత్వం స్థాపించిన కళాశాలకు సత్యవతి కళాశాల (ఢిల్లీ యూనివర్సిటీ) అనే పేరు పెట్టబడింది.^[11]
2. మహాత్మా మహాత్మా గాంధీ ఆప్యాయంగా ఆమె తూఫానీ లేబుల్ (వంటి సుడిగాలి/ ఆందోళనకరమైన) బెహన్ (సోదరి) అని పిలిచేవాడు.^[12]