యూనిఫైడ్ లాంచ్ వెహికిల్
యూనిఫైడ్ లాంచ్ వెహికిల్ (ULV), భారతీయ అంతరిక్ష పరిశోధన సంస్థ చేపట్టిన ప్రాజెక్టు. ఈ ప్రాజెక్టు ద్వారా ఒక మాడ్యులార్ ఆర్కిటెక్చరును రూపొందించి, తదనుగుణంగా ఒక ఉపగ్రహ వాహక నౌకను తయారు చెయ్యడం. అంతిమంగా ఈ నౌక పిఎస్‌ఎల్‌వి, జిఎస్‌ఎల్‌వి మార్క్ I/II, ఎల్విఎమ్3 ల స్థానాన్ని స్వీకరిస్తుంది.[1] ఈ డిజైనులో ఒక భారీ వాహక నౌక, HLV రూపకల్పన కూడా ఉండే అవకాశం ఉంది.
రూపకల్పన
2013 మే నాటికి వెల్లడైన వివరాల ప్రకారం, డిజైనులో ఒక కామన్ కోర్, కామన్ అప్పర్ దశ ఉండగా, నాలుగు వేర్వేరు బూస్టరు సైజులు ఉన్నాయి[2]. నాలుగు బూస్టరు రకాలూ ఘన ఇంధన మోటార్లను కలిగి ఉంటాయి. ఈ నాలుగింటిలో కనీసం మూడు రకాలు ప్రస్తుతమున్న పిఎస్‌ఎల్‌వి, జిఎస్‌ఎల్‌వి, మార్క్ I/II, ఎల్విఎమ్3 లు వాడుతున్న మోటార్లను వాడుతాయి[3]. SC160 (160 టన్నుల ప్రొపెల్లెంట్ గల సెమీ-క్రయోజెనిక్ దశ) అనే కోర్ దశలో 160 టన్నుల కిరోసిన్ / LOX ప్రొపెల్లెంట్ ఉంటుంది. ఈ దశను ఒక SCE-200 ఇంజను నడుపుతుంది. C30 (30 టన్నుల ఇంధనం గల క్రయోజెనిక్ దశ) అనే అప్పర్ దశలో 30 టన్నుల LH2 / LOX ప్రొపెల్లెంట్ ఉంటుంది. దీన్ని CE-20 ఇంజను నడుపుతుంది[1][4].
నాలుగు బూస్టరు వికల్పాలు :
- 6 × S-13: ప్రస్తుతం పిఎస్‌ఎల్‌విలో ఉన్న S-12 కంటే కొద్దిగా పెద్దవి. ఇవి వాటి కంటే ఎక్కువ సేపు మండుతాయి;
- 2 × S-60: కొత్త ఘన బూస్టర్ల లాగా కనిపిస్తున్నాయి;
- 2 × S-139: ప్రస్తుత పిఎస్‌ఎల్‌వి, జిఎస్‌ఎల్‌వి Mk I/II ల మొదటి దశ
- 2 × S-200: ఎల్విఎమ్3లో వాడుతున్నవి
9 టన్నుల ఉపగ్రహాలను భూ స్థిర బదిలీ కక్ష్యలో ప్రవేశపెట్టగల భారీ వాహక నౌక (HLV) లో కింది అంశా లుండవచ్చు:[1][4]
- రెండు S-250 ఘన ఇంధన బూస్టర్లు - ప్రస్తుతం ఎల్విఎమ్3 లో వాడే S-200 కంటే పెద్దవి;
- సెమీ-క్రయోజెనిక్ కోర్ దశ, SCE-200 ఇంజనుతో ఎల్విఎమ్3లో లాగా;
- సెమీ క్రయోజెనిక్ మూడవ దశ, CE-50 ఇంజనుతో;
- కొత్త నాలుగో దశ, C10 ఇంజనుతో.[5]
పోల్చదగ్గ రాకెట్లు
- అంగారా
- అట్లాస్ V
- డెల్టా IV
- H3
ఇవి కూడా చూడండి
మూలాలు వనరులు
బయటి లింకులు
- ULV వివరం
- ULV అభివృద్ధి చర్చా వేదిక