ప్రతిఘటన ఉద్యమం
ప్రతిఘటన ఉద్యమం అనేది ప్రభుత్వాన్ని లేదా ఆక్రమిత శక్తిని ప్రతిఘటించడానికి ప్రయత్నించే వ్యక్తుల వ్యవస్థీకృత సమూహం , ఇది సివిల్ ఆర్డర్, స్థిరత్వంలో అంతరాయం, అశాంతికి కారణమవుతుంది.అటువంటి ఉద్యమం అహింసాత్మక ప్రతిఘటన (కొన్నిసార్లు పౌర ప్రతిఘటన అని పిలుస్తారు ) లేదా సాయుధ లేదా నిరాయుధ బలాన్ని ఉపయోగించడం ద్వారా దాని లక్ష్యాలను సాధించడానికి ప్రయత్నించవచ్చు .అనేక సందర్భాల్లో, ఉదాహరణకు అమెరికా విప్లవం సమయంలో యునైటెడ్ స్టేట్స్‌లో ,[1] లేదా రెండవ ప్రపంచ యుద్ధంలో నార్వేలో, ప్రతిఘటన ఉద్యమం హింసాత్మక, అహింసా పద్ధతులను ఉపయోగించవచ్చు, సాధారణంగా వివిధ సంస్థల క్రింద పని చేస్తుంది, దేశంలోని వివిధ దశలు లేదా భౌగోళిక ప్రాంతాలలో పని చేస్తుంది.[2]
వ్యుత్పత్తి శాస్త్రం
ఆక్స్‌ఫర్డ్ ఇంగ్లీష్ డిక్షనరీ 1862 నుండి ఆక్రమణదారునికి వ్యవస్థీకృత వ్యతిరేకత అనే అర్థంలో "ప్రతిఘటన" అనే పదాన్ని ఉపయోగించినట్లు నమోదు చేసింది.[3] "రెసిస్టెన్స్" అనే పదం ఆధునిక ఉపయోగం రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం సమయంలో అనేక ఉద్యమాల స్వీయ-పేరుతో విస్తృతంగా వ్యాపించింది.
నేపథ్యం
ప్రతిఘటన ఉద్యమాలలో అమలు చేయబడిన లేదా స్థాపించబడిన అధికారం, ప్రభుత్వం లేదా పరిపాలనకు వ్యతిరేకంగా తలెత్తే ఏదైనా క్రమరహిత సాయుధ దళం ఉంటుంది . తమను తాము నిరంకుశత్వం లేదా నియంతృత్వాన్ని ప్రతిఘటిస్తున్నట్లు భావించే సమూహాలను ఇది తరచుగా కలిగి ఉంటుంది.కొన్ని ప్రతిఘటన ఉద్యమాలు సైనిక ఆక్రమణ లేదా నిరంకుశ ఆధిపత్యంలో ఉన్న దేశంలో జాతీయ విముక్తి కోసం పోరాటంలో నిమగ్నమైన భూగర్భ సంస్థలు . అహింసాత్మక ప్రతిఘటన , శాసనోల్లంఘన నుండి ఏర్పడిన అధికారానికి వ్యతిరేకంగా ప్రతిఘటన ఉద్యమాల వ్యూహాలు గెరిల్లా యుద్ధం , తీవ్రవాదం , లేదా ప్రతిఘటన ఉద్యమం తగినంత శక్తివంతంగా ఉంటే సంప్రదాయ యుద్ధం కూడా. ప్రతిఘటన ఉద్యమం నుండి హింసాత్మక చర్యలను ఎదుర్కొంటున్న ఏదైనా ప్రభుత్వం సాధారణంగా ఉగ్రవాదం వంటి చర్యలను ఖండిస్తుంది , అలాంటి దాడులు కేవలం సైనిక లేదా భద్రతా దళాలను మాత్రమే లక్ష్యంగా చేసుకున్నప్పటికీ. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం సమయంలో ప్రతిఘటన ప్రధానంగా యాక్సిస్ ఆక్రమణదారులతో పోరాడటానికి అంకితం చేయబడింది . ఈ కాలంలో జర్మనీ కూడా నాజీ వ్యతిరేక జర్మన్ ప్రతిఘటన ఉద్యమాన్ని కలిగి ఉంది. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధంలో యునైటెడ్ కింగ్‌డమ్ దండయాత్రకు గురికానప్పటికీ, జర్మన్ దండయాత్ర జరిగినప్పుడు బ్రిటిష్ ప్రతిఘటన ఉద్యమం కోసం సన్నాహాలు జరిగాయి ( సహాయక యూనిట్లు చూడండి ).
ప్రతిఘటన భౌగోళికాలు
ప్రతిఘటన భౌగోళిక శాస్త్రం చర్చించబడినప్పుడు, ఆధిపత్యం, అధికారం లేదా అణచివేత సంభవించే చోట ప్రతిఘటన జరుగుతుందని తరచుగా పరిగణించబడుతుంది, ప్రతిఘటన అనేది ఎల్లప్పుడూ అధికారం లేదా ఆధిపత్యాన్ని వ్యతిరేకించేదిగా అర్థం అవుతుంది.అన్ని ప్రతిఘటనలు భౌతిక ఖాళీలు లేదా భౌగోళిక ప్రాంతాలలో జరగవు కానీ "ఇతర ప్రదేశాలలో" కూడా జరుగుతాయి. కొంత ప్రతిఘటన నిరసన కళ రూపంలో లేదా సంగీతం రూపంలో జరుగుతుంది. సంగీతం ఉపయోగించబడుతుంది , నిర్దిష్ట అణచివేత లేదా ఆధిపత్యాన్ని నిరోధించడానికి ఒక సాధనంగా లేదా స్థలంగా ఉపయోగించబడుతుంది. గ్రే-రోసెండేల్, L. (2001) ఈ విధంగా పేర్కొంది:
నిర్వచనానికి సంబంధించి వివాదం
అంతర్జాతీయ చట్టంలో సాయుధ ప్రతిఘటన ఉద్యమాల చట్టబద్ధతపై , అంతర్జాతీయ ఒప్పందాల శ్రేణి రూపంలో యుద్ధ చట్టాల మొదటి ప్రధాన క్రోడీకరణ జరిగినప్పుడు, కనీసం 1899 నుండి రాష్ట్రాల మధ్య వివాదం ఉంది . ల్యాండ్ వార్‌పై 1899 హేగ్ కన్వెన్షన్ II ఉపోద్ఘాతంలో, ఫ్రాంక్‌లు-టైర్‌లను చట్టవిరుద్ధమైన పోరాట యోధులుగా పరిగణించే గొప్ప శక్తుల మధ్య వివాదానికి మార్టెన్స్ క్లాజ్ రాజీ పదంగా ప్రవేశపెట్టబడింది, వారు దానిని కొనసాగించిన చిన్న రాష్ట్రాల చట్టబద్ధమైన పోరాట యోధులుగా పరిగణించాలి. [4][5]