తానాజీ మలుసరే

శుభేదార్ తానాజీ కాళోజీ మలుసరే [1] మావల చీఫ్
సింహగడ్ వద్ద సుభేదార్ తానాజీ మలుసరే కాంస్య ప్రతిమ
స్థానిక పేరు	తానాజీ మలుసరే
జననం	గోడవ్లి, జావలి తాలూకా, సతారా, మహారాష్ట్ర
మరణం	4 ఫిబ్రవరి 1670 సింహగడ్, మహారాష్ట్ర, భారతదేశం
రాజభక్తి	మరాఠా సామ్రాజ్యం
సేవలు/శాఖ	మరాఠా సైన్యం
సేవా కాలం	మూస:సుమారు
ర్యాంకు	సుబేదార్
పోరాటాలు / యుద్ధాలు	ప్రతాప్‌గడ్ యుద్ధం (1665) [1] సింహగడ్ యుద్ధం, టోర్నా యుద్ధం, సంగమ్నేర్ యుద్ధం, ఉంబర్‌ఖైండ్ యుద్ధం
జీవిత భాగస్వామి (లు)	సావిత్రి

తానాజీ మలుసరే^[2]  శివాజీ యోధుడు, కమాండర్ . స్థానిక కవి తులసీదాస్,  సింహగడ్ యుద్ధంలో సుభేదర్ తానాజీ పరాక్రమాలు ప్రాణత్యాగాన్ని వివరిస్తూ ఒక పోవాడా రాశారు , ఇది అతనిని భారతీయ జానపద కథలలో ప్రముఖ వ్యక్తిగా చేసింది.

తానాజీ హిందూ కోలీ కుటుంబం నుండి వచ్చారు. తానాజీ తండ్రి పేరు కాళోజీ మలుసరే. అతని కుటుంబం పచ్చగని సమీపంలో ఉన్న గోదోలి గ్రామానికి చెందినది . తన బాల్యాన్ని అక్కడే గడిపాడు.పోలాద్‌పూర్ ,మహాబలేశ్వర్ దొంగలను అరికట్టడానికి ఛత్రపతి శివాజీ మహారాజ్ అతనిని నియమించినప్పుడు , అతను ఉమ్రత్ గ్రామానికి వలస వెళ్ళాడు. తానాజీకి ఒక కుమారుడు, రేబా మలుసరే, ఒక సోదరుడు సూర్యాజీ మలుసరే ఉన్నారు. అతని మేనమామ షెలార్ మామా ( అనువాదం.  మామ) శివాజీ సేవలో కూడా ఉన్నారు. అతను మొఘలుల నుండి కొండనా కోటను గెలుచుకోవడానికి తన కొడుకు రాయబా వివాహాన్ని వాయిదా వేసుకున్నాడు. అతను ఆ కోటను గెలుచుకునే బాధ్యతను తీసుకున్నాడని ," ఆధి లగన్ కొంధన్యాచే ఆని మాగ్ మజ్యా రేబాచే " ( అనువాదం.  మొదట కొందనా వివాహం ,తరువాత నా రేబ్ అ) ( లిట్.  'మొదట నేను కొండనాను గెలుస్తాను ఆపై నేను' అని పురాణాలు చెబుతున్నాయి. నా కొడుకు రేబా వివాహం జరిపిస్తాను'').

శివాజీరాజే భోసలే సార్వభౌమ రాజ్యాన్ని స్థాపించడానికి రాయరేశ్వరుని ఆలయంలో ప్రతిజ్ఞ చేసిన సమయంలో మలుసరే అతనితో ఉన్నాడు. శివాజీ అఫ్జల్ ఖాన్‌ను చంపిన పరాత్‌పగడ్ యుద్ధంలో అతను మరాఠా దళాలలో భాగమయ్యాడు.^[3]

చత్రపతి శివాజీ పూణేలో షాహిస్తా ఖాన్‌పై దాడి చేశాడు. అతను మొఘల్ సామ్రాజ్యం సంపన్న ఓడరేవు నగరమైన సూరత్‌ను దోచుకున్నాడు, దోచుకున్నాడు. 1665లో ఔరంగజేబు దక్కన్‌లో శివాజీ ,ఆదిల్‌షాహీలను ఓడించడానికి జై సింగ్ ,దిలేర్ ఖాన్‌లను పంపాడు . జై సింగ్ ఫిరంగుల దాడికి గురైన పురందర్ కోటను ముట్టడించాడు. మురార్బాజీ కిలేదార్ ( అనువాదం. కోట  ఇంచార్జి) పురందర్. మరాఠా రాజ్యానికి చెందిన అనేక గ్రామాలను కొల్లగొట్టడానికి జై సింగ్ పెద్ద సైన్యాన్ని కలిగి ఉన్నాడు. మురార్ బాజీ ప్రభు తన మావలేలతో ఐదు వందల మంది పఠాన్‌లను చంపాడు, అంతేకాకుండా అనేక మంది బహ్లియా పదాతిదళ సిబ్బందిని చంపాడు, అతను ముట్టడిని విచ్ఛిన్నం చేయడానికి ప్రయత్నించాడు, కానీ అది చేయలేకపోయాడు, కోటను రక్షించేటప్పుడు అతను తన ప్రాణాలను కోల్పోయాడు. మానవ ప్రాణనష్టాన్ని నివారించేందుకు, శివాజీ జై సింగ్‌తో సంధి చర్చలు జరిపాడు. శివాజీ ,జై సింగ్ పురందర్ సంధి చేసారు , ఈ ఒప్పందం ద్వారా శివాజీ కొండనాతో సహా తన 23 కోటలను మొఘలులకు ఇవ్వడానికి అంగీకరించాడు ,ఆదిల్షాహి రాజవంశంపై దాడికి వారితో చేరాడు. ఒప్పందంలోని ఒక షరతు ప్రకారం, శివాజీ ఆగ్రా వెళ్ళాడు. అక్కడ ఔరంగజేబు హౌస్ అతన్ని అరెస్టు చేసింది కానీ చత్రపతి శివాజీ తప్పించుకోగలిగాడు.^[4]

వికీమీడియా కామన్స్‌లో Tanaji Malusareకి సంబంధించి దస్త్రాలు ఉన్నాయి.