గోరఖ్‌పూర్
గోరఖ్‌పూర్, ఉత్తర ప్రదేశ్ ఈశాన్యం లోని పూర్వాంచల్‌ ప్రాంతంలో రాప్తీ నది ఒడ్డున ఉన్న నగరం. ఇది రాష్ట్ర రాజధాని లక్నోకు ఈశాన్యంగా 273 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. ఇది గోరఖ్‌పూర్ జిల్లాకు ముఖ్యపట్టణం, ఈశాన్య రైల్వే జోన్కు, గోరఖ్‌పూర్ డివిజనుకూ ప్రధాన కార్యాలయం. ఈ నగరంలో 1963 నుండి భారత వైమానిక దళ స్థావరం ఉంది. ప్రపంచంలో అతిపెద్ద హిందూ మత గ్రంథాల ప్రచురణకర్త గీతా ప్రెస్ గోరఖ్‌పూర్‌లోనే ఉంది.[3]
గోరఖ్‌పూర్ | |
|---|---|
నగరం | |
 గోరఖ్‌‌నాథ మఠం, తారామండల్, గీతా ప్రెస్ | |
  గోరఖ్‌పూర్ | |
| Coordinates: 26°45′49″N 83°24′14″E / 26.7637152°N 83.4039116°E | |
| దేశం |  భారతదేశం |
| రాష్ట్రం | ఉత్తర ప్రదేశ్ |
| జిల్లా | గోరఖ్‌పూర్ |
| Named for | గోరఖ్‌నాథ్ |
| Government | |
| • Body | Gorakhpur Municipal corporation |
| Elevation | 84 మీ (276 అ.) |
| జనాభా (2011)[1] | |
| • Total | 6,73,446 |
| • Rank | 66 |
| భాషలు | |
| • అధికారిక | హిందీ[2] |
| Time zone | UTC+5:30 (IST) |
| PIN | 2730xx |
| టెలిఫోన్ కోడ్ | +91-0551 |
| లింగనిష్పత్తి | 1000/903 ♂/♀ |
| సగటు వార్షిక ఉష్ణోగ్రత | 26 °C (79 °F) |
భౌగోళికం
గోరఖ్‌పూర్ నేపాల్ సరిహద్దు నుండి 100 కి.మీ దూరంలో ఉంది వారణాసి నుండి 193 కి.మీ, పాట్నా నుండి 260 కి.మీ, లక్నో నుండి 273 కి.మీ. దూరంలో ఉంది.[4]
శీతోష్ణస్థితి
నగర శీతోష్ణస్థితిని కొప్పెన్ శీతోష్ణస్థితి వర్గీకరణ ఉప రకం " Cfa " (తేమతో కూడిన ఉపఉష్ణమండల వాతావరణం) కిందకు వస్తుంది.[5]
తూర్పు ఉత్తర ప్రదేశ్‌లోని వరద బాధిత జిల్లాల్లో గీరఖ్‌పూర్ జిల్లా ఒకటి. గత 100 సంవత్సరాల డేటా ప్రకారం వరదల తీవ్రత, తరచుదనం లలో చెప్పుకోదగ్గ పెరుగుదల కనిపిస్తోంది. ప్రతి మూడు, నాలుగు సంవత్సరాలకు తీవ్ర వరద ఘటనలు సంభవిస్తాయి. జిల్లా జనాభాలో సుమారు 20% మంది వరదల బాధితులే. కొన్ని ప్రాంతాలలో నైతే ఏటా సంభవిస్తాయి. పేదలకు భారీగా ప్రాణనష్టం, అనారోగ్యం, జీవనోపాధి నష్టం కలిగిస్తున్నాయి. ప్రభుత్వ, ప్రైవేట్ ఆస్తులకు నష్టం కలిగిస్తున్నాయి.
| శీతోష్ణస్థితి డేటా - Gorakhpur (1981–2010, extremes 1901–2012) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| నెల | జన | ఫిబ్ర | మార్చి | ఏప్రి | మే | జూన్ | జూలై | ఆగ | సెప్టెం | అక్టో | నవం | డిసెం | సంవత్సరం |
| అత్యధిక రికార్డు °C (°F) | 30.0 (86.0) | 35.4 (95.7) | 42.4 (108.3) | 44.4 (111.9) | 49.4 (120.9) | 46.5 (115.7) | 43.2 (109.8) | 39.4 (102.9) | 38.5 (101.3) | 37.4 (99.3) | 36.8 (98.2) | 30.5 (86.9) | 49.4 (120.9) |
| సగటు అధిక °C (°F) | 22.0 (71.6) | 26.4 (79.5) | 32.6 (90.7) | 38.0 (100.4) | 38.3 (100.9) | 36.7 (98.1) | 32.9 (91.2) | 32.9 (91.2) | 32.7 (90.9) | 32.8 (91.0) | 29.9 (85.8) | 25.0 (77.0) | 31.7 (89.1) |
| సగటు అల్ప °C (°F) | 8.9 (48.0) | 11.7 (53.1) | 16.1 (61.0) | 21.4 (70.5) | 24.5 (76.1) | 26.1 (79.0) | 25.9 (78.6) | 25.9 (78.6) | 24.9 (76.8) | 20.9 (69.6) | 14.9 (58.8) | 10.4 (50.7) | 19.3 (66.7) |
| అత్యల్ప రికార్డు °C (°F) | 1.7 (35.1) | 2.8 (37.0) | 8.3 (46.9) | 12.2 (54.0) | 16.6 (61.9) | 16.1 (61.0) | 18.1 (64.6) | 20.2 (68.4) | 17.4 (63.3) | 12.5 (54.5) | 6.7 (44.1) | 2.8 (37.0) | 1.7 (35.1) |
| సగటు వర్షపాతం mm (inches) | 14.4 (0.57) | 13.9 (0.55) | 7.4 (0.29) | 11.3 (0.44) | 45.2 (1.78) | 185.5 (7.30) | 383.4 (15.09) | 339.5 (13.37) | 228.8 (9.01) | 42.8 (1.69) | 2.2 (0.09) | 8.3 (0.33) | 1,282.7 (50.50) |
| సగటు వర్షపాతపు రోజులు | 1.2 | 1.3 | 0.7 | 0.9 | 3.0 | 7.0 | 13.9 | 12.4 | 9.0 | 2.1 | 0.3 | 0.6 | 52.2 |
| సగటు సాపేక్ష ఆర్ద్రత (%) (at 17:30 IST) | 68 | 55 | 40 | 32 | 42 | 57 | 75 | 77 | 76 | 68 | 66 | 69 | 61 |
| Source: India Meteorological Department[6][7] | |||||||||||||
జనాభా
2011 భారత జనాభా లెక్కల ప్రకారం, గోరఖ్‌పూర్ మొత్తం జనాభా 6,73,446. వీరిలో 3,53,907 మంది పురుషులు, 3,19,539 మంది మహిళలు.1000 మగవారికి 903 ఆడవారున్నారు. ఆరేళ్ళ లోపు పిల్లల సంఖ్య 69,596. గోరఖ్‌పూర్ అక్షరాస్యత 75.2%, అందులో పురుషుల అక్షరాస్యత 79.4%, స్త్రీ అక్షరాస్యత 70.6%. ఏడేళ్ళకు పైబడినవారిలో అక్షరాస్యత 83.9%. ఇందులో పురుషుల అక్షరాస్యత రేటు 88.7%, స్త్రీల అక్షరాస్యత 78.6%. షెడ్యూల్డ్ కులాల జనాభా 62,728, షెడ్యూల్డ్ తెగల జనాభా 2,929. గోరఖ్‌పూర్‌లో 2011 లో 1,12,237 గృహాలు ఉన్నాయి.[1]
రవాణా
రైల్వేలు
గోరఖ్‌పూర్ రైల్వే స్టేషన్ ద్వారా వివిధ ప్రాంతాలకు రైలు సౌకర్యం ఉంది.
ఈ స్టేషన్ క్లాస్ ఎ -1 రైల్వే స్టేషన్ సౌకర్యాలను అందిస్తుంది. 2013 అక్టోబరు 6 నాటికి, గోరఖ్‌పూర్ ప్లాట్‌ఫారము ప్రపంచంలోని పొడవైన రైల్వే ప్లాట్‌ఫారము. పునర్నిర్మించిన గోరఖ్‌పూర్ యార్డ్ ప్రారంభోత్సవం తరువాత, దీని పొడవు 1355 మీటర్లుంది .[9][10][11][12]
గోరఖ్‌పూర్ ఈశాన్య రైల్వే యొక్క ప్రధాన కార్యాలయం.[13]
వైమానిక
భారత వైమానిక దళం యొక్క వైమానిక దళం స్టేషన్ 1963 లో గోరఖ్‌పూర్‌లో స్థాపించారు. దీన్ని ప్రజా రవాణా కోసం విస్తరించారు. మహాయోగి గోరఖ్‌నాథ్ విమానాశ్రయం అని దీనికి పేరు పెట్టారు.[14]
మెట్రో
ప్రతిపాదిత గోరఖ్‌పూర్ మెట్రో వ్యవస్థలో రెండు కారిడార్లు ఉంటాయి. అవి శ్యామ్ నగర్-సుబా బజార్, గులార్హియా- కాచేహ్రీ చౌరాహా. రెండూకలిపి 27.41 కి.మీ. (17.03 మై.) పొడవుంటాయి. 27 మెట్రో స్టేషన్లుంటాయి
నగర ప్రముఖులు
- యోగి ఆదిత్యనాథ్, ఉత్తర ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి
- ఫిరాక్ గోరఖ్‌పురి, రచయిత
- అంతర్జాతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారిణి నరేంద్ర హిర్వానీ
- అనురాగ్ కశ్యప్, చిత్రనిర్మాత
- సయ్యద్ మోడీ, బ్యాడ్మింటన్ ప్లేయర్, అర్జున అవార్డు గ్రహీత
- సుబ్రతా రాయ్, భారత వ్యాపారవేత్త, సహారా ఇండియా పరివార్ వ్యవస్థాపకుడు
- కేదార్‌నాథ్ సింగ్, కవి, విమర్శకుడు
- వీర్ బహదూర్ సింగ్, ఉత్తర ప్రదేశ్ మాజీ ముఖ్యమంత్రి
- పరమహంస యోగానంద, యోగా గురువు, సెల్ఫ్ రియలైజేషన్ ఫెలోషిప్ / యోగోడ సత్సంగ సొసైటీ ఆఫ్ ఇండియా వ్యవస్థాపకుడు