Hutu Junubi (kundinyota)
Hutu Junubi (kwa Kilatini na Kiingereza Piscis Austrinus) [1] ni jina la kundinyota ndogo kwenye angakusi ya Dunia yetu. Ni tofauti na kundinyota Hutu (au Samaki, Piscis).
Mahali pake
Hutu Junubi (Piscis Austrinus) lipo karibu na ikweta ya anga linapakana na makundinyota jirani ya Mbuzi (pia Jadi au lat. Capricornis), Darubini (Microscopium), Kuruki (Grus), Najari (Sculptor) na Ndoo (pia Dalu au lat. Aquarius).
Jina
Hutu Junubi (Piscis Austrinus) ilijulikana kwa mabaharia Waswahili tangu miaka mingi wakifuata njia yao baharini wakati wa usiku kwa msaada wa nyota. Walipokea jina hili kutoka kwa Waarabu wanaosema الحوت الجنوبي al-ḥuut al-januubiy kwa maana ya “samaki ya kusini” [2]. Waarabu walitafsiri hapa jina la Ptolemaio aliyetaja nyota hizi vile kwa jina la Νότιος Ιχθύς notios ikhthis katika orodha yake ya Almagesti; jina hili lilitafsiriwa pia kwa السمكة الجنوبية as-samaka(t) al-januubiya[3] kwa kuitofautisha na Hutu au Samaki kwenye angakaskazi.
Piscis Austrinus - Hutu Junubi ni kati ya makundinyota 48 yaliyotajwa tayari na Klaudio Ptolemaio katika kitabu cha Almagesti wakati wa karne ya 2 BK. Iko pia katika orodha ya makundinyota 88 ya Umoja wa Kimataifa wa Astronomia [4] kwa jina la Piscis Austrinus. Kifupi chake rasmi kufuatana na UKIA ni 'PsA'.[5]
Nyota
Kuna nyota moja tu ambayo ni angavu hii ni Alfa Piscis Austrini au Kinywa cha Hutu (en:Fomalhaut) [6]. Ina mwangaza unaoonekana wa mag 1.16 ikiwa umbali wa miakanuru 25 na Dunia[7][8].
| Jina la (Bayer) | Namba ya Flamsteed | Jina (UKIA) | Mwangaza unaoonekana | Umbali (miakanuru) | Aina ya spektra |
|---|---|---|---|---|---|
| α PsA | Fomalhaut (Kinywa cha Hutu) | 1,16m | 25,13 | A3 V | |
| δ PsA | 4,2m | 170 | G8 III | ||
| ε PsA | 4,2m | 744 | B8 V | ||
| β PsA | 4,3m | 148 | A1 V | ||
| γ PsA | 4,4m | ||||
| η PsA | 5,4m | ||||
Tanbihi
Viungo vya Nje
- Austrinus-constellation Constellation Guide: Piscis Austrinus constellation
- Piscis Austrinus, "Stars", kwenye tovuti ya Prof Jim Kaler, University of Illinois, iliangaliwa Oktoba 2017
- Star Tales – Piscis Austrinus, tovuti ya Ian Ridpath, iliangaliwa Oktoba 2017
- The Deep Photographic Guide to the Constellations: Piscis Austrinus
Marejeo
- Richard Hinckley Allen: Star-Names and their Meanings; kwa G. E. Stechert New York, Leipzig, London, Paris 1899, “Argo Navis” ukurasa 131 ff (online hapa kwenye archive.org)
- Jan Knappert, 1993: The Swahili Names of Stars, Planets and Constellations; The Indian Ocean Review September 1993 Volume 6 No. 3 September 1993, kurasa 6-7, ISSN 1031-2331