Paleoindijanci
Paleoindijanci, Paleo-indijanci ili Paleoamerikanci bili su prvi ljudi koji su kročili, i naknadno nastanili, Amerike tokom finalnih ledničkih epizoda kasnog pleistocenskog perioda. Prefiks „paleo” dolazi od grčkog prideva palaios (παλαιός), sa značenjem „staro” ili „drevno”. Izraz „Paleoindijanci” odnosi se posebno na litijski period u zapadnoj hemisferi i razlikuje se od termina „paleolitički”.[1]
 Paleoindijanci love gliptodonta, slika Hajnriha Hardera (1858–1935), iz oko 1920. godine. litični narodi ili Paleoindijanci su najraniji poznati naseljenici Amerika. Ime perioda je izvedeno iz pojave „litičkog klesanog” kamenog alata. |
Tradicionalne teorije sugerišu da su lovci na velike životinje prešli Beringski tesnac iz severne Azije u Ameriku preko kopneno-ledenog mosta (Beringija). Ovaj most je postojao od 45.000 do 12.000 pne (pre 47.000–14.000 godina).[2] Male izolovane grupe lovaca-sakupljača migrirale su zajedno sa stadima velikih biljojeda daleko na Aljasku. Od oko 16.500 - 13.500 pne (pre oko 18.500 - 15.500 godina), koridori bez leda su se razvili duž obale Pacifika i dolina Severne Amerike.[3] To je dozvolilo životinjama, koje su sledili ljudi, da migriraju južno u unutrašnjost kontinenta. Ljudi su išli peške ili su koristili primitivne čamce duž obale. Tačni datumi i rute naseljavanja Novog sveta i dalje su predmet tekuće rasprave.[4]
Kameni alati, posebno vrhovi projektila i strugači, primarni su dokaz najranije ljudske aktivnosti u Americi. Arheolozi i antropolozi koriste preživele obrađene litijske alate za klasifikaciju kulturnih razdoblja.[5] Naučni dokazi vezuju autohtone Amerikance sa stanovništvom istočnog Sibira. Autohtoni narodi Amerike su povezani sa sibirskom populacijom jezičkim faktorima, raspodelom krvnih grupa i genetskom kompozicijom, na šta ukazuju molekularni podaci, kao što je DNK.[6] Postoje dokazi za najmanje dve odvojene migracije.[7] Od 8.000 do 7.000 godina pne (pre 10.000–9.000 godina) klima se stabilizovala. Tto je dovelo do porasta broja stanovnika i napretka litičke tehnologije, što je rezultiralo sedentarnim načinom života.
Migracija u Amerike
Specifičnosti paleoindijske migracije do i kroz Amerike, uključujući tačne datume i rute kojima su putovali, predmet su stalnog istraživanja i diskusije.[9] Tradicionalna teorija je da su se ti rani migranti preselili u Beringiju između istočnog Sibira i današnje Aljaske pre 17.000 godina,[10] kada su nivoi mora bili znatno niži zbog kvartarske glacijacije.[11] Za ove ljude se veruje da su pratili stada sada već izumrle pleistocenske megafaune duž bezlednih koridora koji su se protezali između ledenih ploča Lavrentide i Kordiljera.[12] Druga predložena ruta je da su bilo peške ili pomoću primitivnih čamaca, oni migrirali niz pacifičku obalu do Južne Amerike.[13] Dokazi o ovome bi od tada bili pokriveni porastom nivoa mora za više stotina metara nakon poslednjeg ledenog doba.[14]
Arheolozi tvrde da su Paleoindijanci migrirali iz Beringije (zapadna Aljaska), u rasponu od pre oko 40.000 - 16.500 godina.[15][16][17] Ovaj vremenski raspon je predmet znatne debate. Neke od malobrojnih tački saglasnosti koje su ostvarene do saga su da oni potiču iz Centralne Azije, sa široko rasprostranjenim habitacijom Amerike krajem poslednjeg glacijalnog perioda, ili specifičnije onim što je poznato kao kasni ledeni maksimum, oko 16.000–13.000 godina pre današnjice.[10][18] Međutim, postoje alternativne teorije o poreklu paleoindijaca, uključujući migraciju iz Evrope.[19]
Reference
Literatura
Spoljašnje veze
- Atlas of the Human Journey, Genographic Project, National Geographic
- Journey of Mankind - Genetic Map - Bradshaw Foundation
- The Paleoindian Period - United States Department of the Interior, National Park Service
- Alabama Archaeology: Prehistoric Alabama - The University of Alabama, Department of Archaeology
- The Paleoindian Database - The University of Tennessee, Department of Anthropology.
- Paleoindians and the Great Pleistocene Die-Off - American Academy of Arts and Sciences, National Humanities Center
- "The first Americans: How and when were the Americas populated?", Earth, January 2016
- "When Did Humans Come to the Americas?" – Smithsonian Magazine February 2013 Архивирано на сајту Wayback Machine (9. децембар 2013)
