Senlis
Senlis (shqiptimi frëngjisht: [sɑ̃lis] (
dëgjoni) ; Shqip: Senlisi) është një komunë në departamentin verior francez të Oise, Hauts-de-France .
Senlis | |
|---|---|
Nënprefekturë dhe komunë | |
 Katedralja | |
 Flamuri  Stema | |
.svg) Senlis (Earth) | |
| Koordinatat: 49°12′29″N 2°35′15″E / 49.2081°N 2.5875°E | |
| Vendi | Franca |
| Rajoni | Hauts-de-France |
| Departamenti | Oise |
| Qarku | Senlis |
| Kantoni | Senlis |
| Ndërkomunalitet | Senlis Sud Oise |
| Qeveria | |
| • Kryetari (2020–2026) | Pascale Loiseleur[1] |
| Sipërfaqja 1 | 24.050 km2 (9.286 sq mi) |
| Popullsia (Janar 2020) | 15.128 |
| • Dendësia | 630/km2 (1,600/sq mi) |
| Zona kohore | UTC+01:00 (CET) |
| • Verës (DST) | UTC+02:00 (CEST) |
| INSEE/Kodi postar | 60612 /60300 |
| Lartësia | 47–140 m (154–459 ft) (avg. 76 m or 249 ft) |
| 1 French Land Register data, which excludes lakes, ponds, glaciers > 1 km2 (0.386 sq mi or 247 acres) and river estuaries. | |
Monarkët e dinastive të hershme franceze jetonin në Senlis, të tërhequra nga afërsia me pylin e Chantilly . Është e njohur për katedralen e saj gotike dhe monumente të tjera historike. [2]
Gjeografia
Senlisi ndodhet në lumin Nonette, midis pyjeve të Chantilly dhe d' Ermenonville në jug dhe d'Halatte në veri. Ndodhet 40 kilometra në veri të Parisit, 44 km nga Beauvais dhe 79 km nga Amiens . Pika më e lartë e qytetit (140 m) shtrihet në zemër të pyllit Halatte dhe pika më e ulët ndodhet në brigjet e Nonette, në perëndim të qytetit. Gjeologjikisht, zona është e zënë nga një pllajë e madhe gëlqerore e Lutecianit e mbuluar kryesisht me baltë .
Historia
Senlisi shte i njohur në kohët e hershme perandorake romake si Augustomagus dhe më vonë si Civitas Silvanectium ("Qyteti i Silvanectes"). [3] Gjatë shekullit të III-të, një mur mbrojtës shtatë metra i lartë, rreth gjysma e të cilit ekziston ende, u ngrit rreth vendbanimit në përgjigje të mësymjeve të Frankëve . [3] Muri mbeti në përdorim deri në shekullin e 13-të. Qyteti kishte gjithashtu një amfiteatër romak, mbetjet e të cilit janë ende të dukshme, rreth 500 m në perëndim të qytetit të rrethuar me mure. Amfiteatri kishte rreth 10,000 njerëz dhe përdorej për takime publike, teatër, luftime gladiatorësh dhe gjueti kafshësh. [4] Monarkët e dinastive të hershme franceze jetuan këtu, të tërhequr nga afërsia e pyllit të Chantilly dhe gjahut të tij, dhe ndërtuan një kështjellë mbi themelet e vendbanimit romak. Në 987 Alberon, kryepeshkopi i Reims, thirri së bashku një asamble dhe u kërkoi atyre të zgjidhnin Hugh Capet-in si mbret të Francës. Megjithatë, monarkët e Francës së shpejti e braktisën qytetin, duke preferuar Compiègne dhe Fontainebleau . Sot ajo mbetet një atraksion për turistët për historinë e saj të gjatë dhe lidhjet e saj me monarkinë franceze.
Popullsia
| ||||||||||||||||||||||||||||||
Kultura
Qyteti u pushtua për pak kohë nga gjermanët në fillim të Luftës së Parë Botërore. Disa qytetarë u ekzekutuan me pushkatim në fillim të shtatorit, duke përfshirë kryetarin e bashkisë, Eugène Odent, i cili u akuzua për orkestrimin e rezistencës civile "terroriste" - mbylljen e ndërtesave për lehtësinë e snajperave, duke mos kërkuar nënshtrim të rregullt nga fqinjët e tij dhe në përgjithësi duke i bezdisur trupat gjermane. [5] Në vitin 1931 rruga kryesore e Senlisit u emërtua Odent. [6]
Pamja historike e Senlisit, me rrugicat e lashta me kalldrëm dhe afërsinë me Parisin, e bëri atë një destinacion kryesor për kinemanë. [7] Ndër filmat e xhiruar në Senlis:
- Coeurs du monde (1918) nga DW Griffith, me Lillian Gish
- Ces dames aux chapeaux verts (1929) nga André Berthomie
- Le Dialogue des Carmélites (1960) me Jeanne Moreau
- Cartouche (1961) nga Philippe de Broca, me Jean-Paul Belmondo dhe Claudia Cardinale
- Angelique and the King (1965) me Michèle Mercier dhe Jean Rochefort
- Le Roi de Coeur (1966) nga Philippe de Broca
- Peau d'âne (1970) me Catherine Deneuve, Jean Marais dhe Jacques Perrin
- Raphaël ou le Débauché (1971) nga Michel Deville
- Les Stances à Sophie (1971) nga Moshé Mizrahi
- Les malheurs d'Afred (1972) nga Pierre Richard
- R.A.S (Asgjë për të raportuar) (1973) nga Yves Boisset
- L'aile ou la cuisse (1976) me Louis de Funès dhe Coluche
- L'Avare (1980) me Louis de Funès dhe Michel Galabru
- La Nuit de Varennes (1982) nga Ettore Scola, me Jean-Louis Barrault, Marcello Mastroianni dhe Hanna Schygulla
- Papy Fait de la Résistance (1983) me Christian Clavier dhe Michel Blanc
- La Petite Voleuse (1988) nga Claude Miller, me Charlotte Gainsbourg
- La Reine Margot (1994) me Isabelle Adjani dhe Daniel Auteuil
- Le Comte de Montécristo (1997) me Gérard Depardieu
- Arsène Lupine (2004) nga Jean-Paul Salomé, me Kristin Scott-Thomas
- Séraphine (2008) nga Martin Provost me Yolande Moreau
- L'autre Dumas (2010) me Gérard Depardieu dhe Benoît Poelvoorde
- Film televiziv Crainquebille (2010).
- Seriali televiziv Soeur-Thérèse.com (2011).