Vrgada
Vrgada | |
|---|---|
 | |
| Podaci | |
| Lokacija | Jadransko more |
| Arhipelag | Zadarski |
| Koordinate | |
| Država |  Hrvatska |
| Glavno naselje | Vrgada |
| Površina | 2,32[1] km² |
| Broj stanovnika | 240[2] |
 | |
Vrgada (talijanski: Vergada) je otok u Jadranskom moru u Hrvatskoj, koji administrativno podpada pod Zadarsku županiju.
Geografske karakteristike
uredi kodVrgada je najjužniji otok Zadarskog arhipelaga, na kom je 2011. živjelo 240 stanovnika.[2] Leži između Pašmana na sjeverozapadu i Murtera na jugoistoku, u Murterskom moru koje se prostire od kopna do Kornata.
Otok je dug 2,8 i širok do 1,2 km[2], od kopna i Pakoštana, ga razdvaja istoimeni kanal.
Otok ima površinu od 2,32 km²[1], a dužina njegove obale iznosi 9,188 km.[1] Najviše brdo Srabljinovac ima 112 metara.[2]
Oko Vrgade leže brojni otočići; Kozina, Kamičić, Artina, Obun, Šipnata, Obrovanj, Oblik, Murvenjak, Gira, Mali i Veli Školjić.[2]
Jedino naselje Vrgada leži na sjeveroistočnoj obali okrenutoj kopnu, koja je niža i razvedenija, dok je sjeverozapadna obala prema Kornatima strma i nepristupačna.[2]Sjeveroistočni dio je i pitomiji i mjestimično obrastao šumom.[2]Veće uvale su Sveti Andrija, Luka i Kranje.
Malobrojni stanovnici bave se ratarstvom, ovčarstvom, ribarstvom i turizmom.[2]Vrijedi napomenuti da je 1948. na otoku živjelo 538 stanovnika.[3]
Najstarija crkva sv. Andrije u uvali Pocrikva podignuta je u 9. vijeku, sve do 17. vijeka služila je i kao parohijska crkva, tad je na brdu Sudujmu podignuta crkva Sv.Trojice, koja je od 1696. preuzela tu ulogu.[3]Vrgada je zbog svoje izoliranosti ostala arhiv glagoljaške liturgije.[4]
Historija
uredi kodSve do 923. otok bio je pod vlašću bizantskih careva[4], kao takvog ga spominje i Konstantin Porfirogenet u svojoj kronici po imenom Lumbrikaton. Kasnije je dokumentiran pod imenima Lubricata i Levigradae[2], a od 15. do 17. vijeka navodi se pod slavenskim imenom Lapkat [4]
Za srednjeg vijeka bio je pod vlašću zadarske komune, a od 1409. u sastavu Mletačke Republike, koja ga je davala u zakup zadarskoj aristokraciji.[2]
Iz bizantskih vremena ostale su ruševine utvrde, u koju su krajem 14. vijeka naselili pavlinski lfratri (izbjegli iz Vrane) i koristili ga kao samostan sve do oko 1410. kad im je naređeno da ga napuste.[3]
Od 1909. do danas na Vrgadi djeluje ribarska zadruga, koja se danas pretežno bavi transportom, ona održava dnevnu brodsku liniju sa Biogradom na Moru.[5].
