Skandij
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| Opšti podaci | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ime, simbol,atomski broj | Skandijum, Sc, 21 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Pripadnost skupu | prelaznih metala | ||||||||||||||||||||||||||||||
| grupa, perioda | IIIB, 4, | ||||||||||||||||||||||||||||||
| gustina, tvrdoća | 2985 kg/m3, bez podataka | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Boja | srebrnobela  | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Osobine atoma | |||||||||||||||||||||||||||||||
| atomska masa | 44,955910 u | ||||||||||||||||||||||||||||||
| atomski radijus | 160 (184) pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
| kovalentni radijus | 144 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
| van der Valsov radijus | bez podataka | ||||||||||||||||||||||||||||||
| elektronska konfiguracija | [Ar]3d14s2 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| e- na energetskim nivoima | 2, 8, 9, 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| oksidacioni broj | 3 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Osobine oksida | slabo bazni | ||||||||||||||||||||||||||||||
| kristalna struktura | heksagonalna | ||||||||||||||||||||||||||||||
| fizičke osobine | |||||||||||||||||||||||||||||||
| agregatno stanje | čvrsto | ||||||||||||||||||||||||||||||
| temperatura topljenja | 1814 K (1541 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| temperatura ključanja | 3103 K (2830 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| molska zapremina | 15,00×10-3 m3/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| toplota isparavanja | 314,2 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| toplota topljenja | 14,1 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| pritisak zasićene pare | 22,1 Pa (1812 K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| brzina zvuka | bez podataka | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Ostale osobine | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronegativnost | 1,36 (Pauling) 1,20 (Alred) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| specifična toplota | 568 J/(kg*K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| specifična provodljivost | 1,77×106 S/m | ||||||||||||||||||||||||||||||
| toplotna provodljivost | 15,8 W/(m*K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| I energija jonizacije | 633,1 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| II energija jonizacije | 1235,0 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| III energija jonizacije | 1235,0 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| IV energija jonizacije | 7090,6 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| V energija jonizacije | 8843 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| VI energija jonizacije | 10679 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| VII energija jonizacije | 13310 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| VIII energija jonizacije | 15250 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| IX energija jonizacije | 17370 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| X energija jonizacije | 21726 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Najstabilniji izotopi | |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| Tamo gde drugačije nije naznačeno, upotrebljene su SI jedinice i normalni uslovi. | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Objašnjenja skraćenica: zast.=zastupljenost u prirodi, v.p.r.=vreme polu raspada, n.r.=način raspada, e.r.=energija raspada, p.r.=proizvod raspada, | |||||||||||||||||||||||||||||||
Skandijum ili skandij (Sc, latinski - scandium) je metal IIIB grupe. Ima 15 izotopa čije se atomske mase nalaze između 40-51. Stabilan je samo 45, koji čini skoro 100% njegovog izotopa u prirodi.
Zastupljen je u Zemljinoj kori u količini od oko 16 ppm (ang. parts per million) u obliku minerala torteveitita
Otkrio ga je Lars Fredrik Nilson 1879 u Uppsal-i, u Švedskoj.
Jedina poznata jedinjenja skandijuma su njegove soli sa ostatcima organskih kiselina i hidridi. Ta jedinjenja nemaju nikakav praktični značaj.
Biološki značaj: Pretpostavlja se da nedostatak skandijuma izaziva rak, ali o tome ne postoje precizni podaci.
Skandijum je srebrnast, mek metal. Na vazduhu se lako prekriva slojem oksida Sc2O3 zlatne boje. Reaguje sa vrućom vodom, sa kiselinama gradi soli. Vrlo dugo je imao samo teorijski značaj i nije imao nikakvu praktičnu primenu. Ipak u zadnje vreme počeo je da se koristi kao dodatak za legure od kojih se prave antene za mobilne telefone, jer on poseduje jedinstvene elektromagnetne osobine koje dozvoljavaju redukciju veličine tih antena.
