Płońsk
Płońsk je grad od 21,591 stanovnika (2022[3]) u centru Poljske.[2] .
Płońsk | |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 52°38′N 20°23′E / 52.633°N 20.383°E | |
| Država |  Poljska |
| Vojvodstvo | Mazovjecko vojvodstvo |
| Povjat | Płońsk |
| Gradska prava | 1400.[1] |
| Vlast | |
| - gradonačelnik | Andrzej Józef Pietrasik |
| Površina | |
| - Ukupna | 11.6 km²[2] |
| Visina | 3 |
| Stanovništvo (2022.) | |
| - Grad | 21,591[3] |
| - Gustoća | 1,861 stan./km²[1] |
| Vremenska zona | UTC+1 (UTC+2) |
| Poštanski broj | 09-100[1] |
| Karta | |
  Płońsk Pozicija Płońska u Poljskoj | |
Geografske karakteristike
Płońsk se prostire duž riječice Płonka, udaljen 67 km sjeveroistoistočno od Varšave.
Historija
Płońsk je nastao za ranog srednjeg vijeka, prvi put je dokumentiran 1155. kao utvrda, uz koju se tokom 11 i 12. vijeka razvilo trgovište.[4]Ono je početkom 14. vijeka postalo sjedište kastelana, pa je gradska prava dobilo negdje oko 1400.[4] od mazovjeckog vojvode Zemovita IV.[2]
Između 1526.-29., zajedno sa sjevernom Mazovijom postao je dio Kraljevine Poljske. Tokom 15 i 16. vijeka razvio se kao zanatsko-trgovački centar, zahvaljući tome što se nalazio na putu između Litve i Prusije. U to vrijeme bio je poznat po stočnim sajmovima.[4]Razvoj je prekinut u 17. vijeku, nakon Švedske invazije na Poljsku, tako da je od mjesta sa 130 kuća spao na samo 21.[2]
Židovska zajednica u Płońsku dobila je važnosti nakon Švedske invazije na Poljsku i izbora Michała Korybuta Wiśniowieckog za kralja Poljsko-Litvanske Unije. On je Židovima dozvolio da grade kuće, sinagoge i proizvode pivo. Tako da su izbijanja Drugog svjetskog rata živjeli mirno. U njemu je rođen i odrastao David Ben Gurion prvi premijer Izraela.[2]
Od 1795. za Prve podjele Poljske je dio Kraljevine Pruske, a od 1807. je dio napoleonskog Varšavskog vojvodstva. Nakon tog je od 1815. dio ruske Kongresne Poljske.[4]
Krajem 19. vijeka izgrađeni su prvi pogoni prehrambene industrije, a od 1924. povezan je željezničkom prugom.[4]
U Płońsku je u periodu 1865.-1866. radio kao učitelj mladi Henryk Sienkiewicz koji je u njemu napisao svoj prvi objavljeni roman Uzalud (Na Marne).[2]
Za Drugog svjetskog rata i Njemačke okupacije bio je dio Trećeg Reicha. U to vrijeme između 1940.-42. iz židovskog geta je oko 12,000 ljudi deportirano u Koncentracijski logor Auschwitz.[4]
Privreda
Današnji Płońsk je centar poljopriivrednog kraja poznat po malinama, pa je prije svega grad prehrambene industrije, njegov mlin je jedan od najvećih u Poljskoj. Pored tog ima i pogone konditorske, kemijske, metalurške, elektro i tekstilne industrije, tvornicu građevinskog materijala i štampariju.[2]
Znamenitosti i obrazovanje
Najveća znamenitost je kasnogotička karmelićanska crkva Trzewiczek sa početka 16. vijeka (restaurirana 17-19. vijek).
U gradu djeluje filijala Varšavskog univerziteta, studij menadžmenta i marketinga.[4]
Pobratimski gradovi
Płońsk ima ugovore sa slijedećim gradovima[5];
