Vitamin B3
Vitamin B3 se nalazi u dva oblika: nikotinska kiselina (niacin, vitamin B3) i amid te kiseline - nikotinamid (niacinamid, vitamin PP). Topljivi su u vodi. Nikotinska se kiselina najčešće uporebljava u profilaksi i u liječenju pelagre.[7]
| Vitamin B3 | |||
|---|---|---|---|
 |  | ||
| IUPAC ime |
| ||
| Drugi nazivi | niacin | ||
| Identifikacija | |||
| CAS registarski broj | 59-67-6  | ||
| PubChem[1][2] | 938 | ||
| ChemSpider[3] | 913 | ||
| UNII | 2679MF687A | ||
| EINECS broj | |||
| DrugBank | DB00627 | ||
| KEGG[4] | |||
| MeSH | |||
| ChEBI | 15940 | ||
| ChEMBL[5] | CHEMBL573 | ||
| IUPHAR ligand | 1588 | ||
| RTECS registarski broj toksičnosti | QT0525000 | ||
| ATC code | C04,C10AD02 | ||
| Bajlštajn | 109591 | ||
| Gmelin Referenca | 3340 | ||
| 3DMet | B00073 | ||
| Jmol-3D slike | Slika 1 Slika 2 | ||
| |||
| |||
| Svojstva | |||
| Molekulska formula | C6H5NO2 | ||
| Molarna masa | 123.11 g mol−1 | ||
| Agregatno stanje | Beli kristali | ||
| Gustina | 1.473 g/cm3 | ||
| Tačka topljenja | 236-239 °C, 509-512 K, 457-462 °F | ||
| Tačka ključanja | razlaže se[6] | ||
| Rastvorljivost u vodi | 0.018 g cm-3 | ||
| log P | 0.219 | ||
| pKa | 2.201 | ||
| Izoelektrična tačka | 4.75 | ||
| Indeks prelamanja (nD) | 1.4936 | ||
| Dipolni moment | 0.1271305813 D | ||
| Farmakologija | |||
| Načini upotrebe | Intramaskularno, oralno | ||
| Vreme polu-uklanjanja iz organizma | 20-45 min | ||
| Opasnost | |||
| EU-klasifikacija |  Xi | ||
| Opasnost u toku rada | Uzrokuje ozbiljnu iritaciju oka | ||
| NFPA 704 |  1 1 0 | ||
| R-oznake | R36/37/38 | ||
| S-oznake | S26,S36 | ||
| Tačka paljenja | 193 °C | ||
| Tačka spontanog paljenja | 365 °C | ||
Ukoliko nije drugačije napomenuto, podaci se odnose na standardno stanje (25 °C, 100 kPa) materijala | |||
| Infobox references | |||
Vitamin B3 čine derivati piridina. Nikotinska kiselina je bijeli kristalični prašak koji se topi u vrućoj vodi i glicerolu, a slabo topi u etru i kloroformu. Nikotinamid je također bijeli kristalični prašak, ali se lako topi u vodi i glicerolu, a teško u eteru i kloroformu.[8]
Glavni izvor ovog vitamina čine namirnice kao npr. meso, jetra, jaja, mlijeko, riba, krumpir, zeleno povrće te kvasac. Preporučene dnevne količine (RDA) nisu strogo definirane i kreću se u rasponu od 15-20 mg.
Nikotinska kiselina i nikotinamid funkcioniraju u tijelu nakon prevođenja u nikotinamid–adenin-dinukleotid (NAD) ili nikotinamid–adenin–dinukleotid-fosfat (NADP).[9] NAD i NADP su koenzimi brojnih enzima uključenih u stanično disanje, stvaranje ATP-a itd. Služe kao akceptori vodika u reakcijama dehidrogenacije. Ovaj vitamin pomaže u održavanju probavnog sustava i ublažava želučano-crijevne poremećaje te daje koži zdraviji izgled.
Nedostatak nikotinske kiseline dovodi do bolesti poznate pod imenom pelagra. Tada dolazi do promjena na koži koja je izloženija svjetlu (ljuštenje, svrbež), na mukoznoj sluznici, u probavnom traktu (dijareja) te u središnjem živčanom sustavu (demencija). Pelagra se često naziva 3D bolešću jer je obilježavaju dermatitis, dijareja i demencija. Javlja se često u osoba čija je prehrana siromašna proteinima, a to je najčešće u kroničnih alkoholičara. Ipak veće količine nikotinske, kiseline za razliku od nikotinamida, mogu biti toksične.
