Harold Urey
Harold Klejton Juri (29. april 1893. - 5. januar 1981.) je bio američki fizikohemičar. Dobio je Nobelovu nagradu za hemiju 1934. za otkriće deuterijuma.
| Harold Clayton Urey | |
 | |
| Rođenje | 29. 4. 1893. Walkerton, Indiana, SAD |
|---|---|
| Smrt | 5. 1. 1981. (dob: 87) La Jolla, Kalifornija, SAD |
| Polje | fizikalna kemija |
| Institucija | Univerzitet u Kopenhagenu Johns Hopkins University Columbia University Institute for Nuclear Studies University of Chicago University of California, San Diego |
| Alma mater | University of Montana, University of California, Berkeley |
| Akademski mentor | Gilbert N. Lewis |
| Istaknuti studenti | Stanley Miller |
| Poznat po | otkriće deuterija, Miller-Ureyev eksperiment |
| Istaknute nagrade | Nobelova nagrada za kemiju (1934) |
Rani život
Diplomirao je zoologiju na univerzitetu u Montani. Doktorirao je hemiju izučavajući termodinamiku na univerzitetu u Berkliju. Posle Berklija otišao je kod Nilsa Bora u Kopenhagen da radi na atomskoj strukturi na Institutu za teorijsku fiziku. Posle povratka u SAD 1924. predavao je na Džon Hopkins univerzitetu, a zatim u Kolumbiji.
Otkriće deuterijuma
Sa Arturom Ruarkom napisao je na engleskom jeziku jednu od prvih knjiga o kvantnoj mehanici i njenoj primeni na atomske i molekularne sisteme. Zainteresovao se za sistematiku nuklearnih jezgara i to ga je dovelo do otkrića deuterijuma.
Deuterijum je izolovao uzastopnom destilacijom tečnog vodonika. Zajedno sa svojim saradnicima demonstrirao je 1931. postojanje teške vode. Za svoj rad na deuterijumu dobio je 1934. Nobelovu nagradu za hemiju.
Rad na Menhetn projektu
Tokom Drugog svetskog rata radio je sa svojim timom na Kolumbiji na brojnim istraživačkim programima u okviru Menhetn projekta, odnosno razvoja atomske bombe. Razvili su metod gasne difuzije, pomoću koga su razdvajali U-235 od U-238, čime su omogućili proces uranijumskog obogaćenja. Za atomsku bombu je bio potreban uranijum 235, koga je bilo jako malo u prirodnom uranijumu, pa je bilo nužno da se separira od uranijuma 238. Predvodio je sa Pegramom u jesen 1941. diplomatsku misiju u Englesku. Cilj je bio da se uspostavi saradnja na razvoju atomske bombe.
Kasniji rad i Miler-Jurijev eksperiment
Posle rata je postao profesor hemije na Institutu za nuklearna proučavanja, zatim profesor hemije na univerzitetu Čikago. Radio je na razvoju kozmohemije. Radio je na kiseoniku 18 i razvijao je teorije o količini hemijskih elemenata na zemlji i o njihovoj količini u kozmosu i o evoluciji zvezda. Svoj rad je sumirao u knjizi "Planete: poreklo i razvoj " (1952). Pretpostavljao je sastav rane atmosfere Zemlje bio od amonijaka, metana i vodonika. Stenli Miler iz Čikaga je pokazao da ako se takva mešavina izloži ultraljubičastom zračenju i vodi, da se tada mogu stvoriti aminokiseline (Miler-Jurijev eksperiment).
