Gabela
Gabela je naseljeno mesto u opštini Čapljina, u Bosni i Hercegovini, uz samu granicu sa Hrvatskom. Nalazi se 5 km južno od Čapljine, na desnoj obali Neretve (na 68 m nadmorske visine) uz rub istoimenog polja. Stanovništvo se pretežno bavi poljoprivredom (povrće, voće, duvan i vinova loza). Dobri putevi i veze omogućile su angažovanje dela aktivnog stanovništva u Čapljini i Metkoviću.
| Gabela | |
|---|---|
| |
| Osnovni podaci | |
| Država |  Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Federacija Bosne i Hercegovine |
| Kanton/Županija | Hercegovačko-neretvanski kanton |
| Opština/Općina | Čapljina |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo ((1991)) | 2.440 |
| Geografija | |
| Koordinate | 43°04′N 17°41′E / 43.06°N 17.69°E |
  Gabela Gabela (Bosne i Hercegovine) | |
Istorija
Ime Gabela ital. gabella - carina nosi od druge polovine XV. veka kada su trg Drijeva na levoj obali Neretve i grad na desnoj obali, koji su podigli Mlečani posle 1452. godine. Ubrzo je Gabela pala pod ugarsku vlast, a posle smrti Matije Korvina (1490) osvojili su je Turci.
Godine 1664.u Gabeli je bilo 150 kuća, 3 džamije, 1 tekija, 2 hana i oko 30 dućana, a na Neretvi dve naoružane galije. Najpre je kao skela pripadala kadiluku Nevesinje, a samostalan kadiluk je postala je između 1567. i 1620..
Mlečani su je zauzeli 1693. koji su gabelski grad u tursko-mletačkom ratu digli u vazduh. Požarevačkim mirom 1718. Gabela je ponovo došla pod tursku vlast.
Do 1878. bila je važno pogranično mesto između Hercegovine i Dalmacije, a ulogu Gabele kao utvrđenja preuzeo je u ovom kraju grad Počitelj.
Posle potpisivanja Dejtonskog sporazuma Gabela je sa kompletnom opštinom Čapljina, (32 naselja), ušla u sastav Federacija Bosne i Hercegovine.
Stanovništvo
| Gabela | ||||||
| godina popisa | 1991. | 1981. | 1971. | |||
| Hrvati | 2.046 (83,85%) | 2.007 (79,70%) | 1.615 (77,79%) | |||
| Srbi | 324 (13,27%) | 377 (14,97%) | 435 (20,95%) | |||
| Muslimani [n 1] | 32 (1,31%) | 38 (1,50%) | 9 (0,43%) | |||
| Jugosloveni | 24 (0,98%) | 90 (3,57%) | 11 (0,52%) | |||
| ostali i nepoznato | 14 (0,57%) | 6 (0,23%) | 6 (0,28%) | |||
| ukupno | 2.440 | 2.518 | 2.076 | |||
Hipoteza o Gabeli kao Troji
Gabela je stekla veliki publicitet nakon što je meksički filolog Roberto Salinas Price 1985. objavio knjigu Homerova slijepa publika, u kojoj tvrdi da se drevna Troja, odnosno grad koji Homer opisuje kao poprište trojanskog rata nalazio u dolini Neretve, temeljeći to na geografskim i drugim detaljima iz Ilijade koji po njemu daleko više odgovaraju lokaciji Gabele nego lokaciji u Maloj Aziji. Salinasove tvrdnje su, međutim, uglavnom izazvale skepsu među historičarima i arheolozima.
V. također
- Koncentracioni logor Gabela
Napomene
Izvori
- Knjiga: „Nacionalni sastav stanovništva - Rezultati za Republiku po opštinama i naseljenim mjestima 1991.“, statistički bilten br. 234, Izdanje Državnog zavoda za statistiku Republike Bosne i Hercegovine, Sarajevo.
- internet - izvor, "Popis po mjesnim zajednicama" - http://www.fzs.ba/Podaci/nacion%20po%20mjesnim.pdf Arhivirano 2009-05-20 na Wayback Machine-u
