Butan (jedinjenje)
Butan, pošto ima izomere obeležava se i sa n-butan, je četvrti pripadnik homologog reda alkana. Racionalna formula butana je CH3CH2CH2CH3. Butan se često koristi i kao naziv za n-butan i za njegov izomer 2-metilpropan (poznat i pod nazivom izobutan), CH3CH(CH3)2.
| n-Butan | |||
|---|---|---|---|
 |  | ||
 | |||
| Identifikacija | |||
| CAS registarski broj | 106-97-8  | ||
| PubChem[1][2] | 7843 | ||
| ChemSpider[3] | 7555 | ||
| UN broj | 1011 | ||
| ChEBI | 37808 | ||
| Jmol-3D slike | Slika 1 | ||
| |||
| |||
| Svojstva | |||
| Molekulska formula | C4H10 | ||
| Molarna masa | 58.12 g mol−1 | ||
| Agregatno stanje | Bezbojan gas | ||
| Gustina | 2.48 kg/m3, gas (15 °C, 1 atm) 600 kg/m3, tečnost (0 °C, 1 atm) | ||
| Tačka topljenja | −138.4 °C (135.4 K) | ||
| Tačka ključanja | −0.5 °C (272.6 K) | ||
| Rastvorljivost u vodi | 6.1 mg/100 ml (20 °C) | ||
| Opasnost | |||
| EU-klasifikacija | Visoko zapaljiv (F+) | ||
| NFPA 704 |  4 1 0 | ||
| Tačka paljenja | −60 °C | ||
| Tačka spontanog paljenja | 500 °C | ||
| Eksplozivni limiti | 1.8 - 8,4 % [4] | ||
| Srodna jedinjenja | |||
| Srodna alkani | Propan; Pentan | ||
| Srodna jedinjenja | Izobutan; Ciklobutan | ||
Ukoliko nije drugačije napomenuto, podaci se odnose na standardno stanje (25 °C, 100 kPa) materijala | |||
| Infobox references | |||
Butan je veoma zapaljiv, slabo rastvorljiv gas.
Reakcije i primena
Na vazdugu butan sagoreva na ugljen dioksid i vodenu paru:
- butan + kiseonik -> ugljen dioksid + vodena para
Ukoliko je vazduh zagađen, umesto ugljen dioksida mogu nastati i čađ ili ugljen monoksid. Granice zapaljivosti u smesi sa vazduhom (u zapreminskim procentima gasa u vazduhu) su 1,9 ÷ 8,5 vol% (uz prisustvo izvora upaljenja). Butan je jedan od dva glavna sastojka „plina“ ("propan-butan“, tj. tečni naftni gas - TNG) koji se koristi za kuvanje, a takođe i kao pogonsko gorivo za vozila ("autogas" - TNG). Usled oštećivanja ozonskog omotača zemlje od freona povećava se primena izobutana u rashladnim uređajima.
