Basilica dei Santi Giovanni e Paolo (Venecija)
Basilica di San Giovanni e Paolo koju Venecijanci kolokvijalno zovu San Zanipolo) je crkva u sestieru Castello na istoimenom Campu San Giovanni e Paolo u Veneciji. Jedna je od većih venecijanskih crkava sa statusom basilice minor i od 15. vijeka služi kao grobnica mletačkih duždeva, tako da je u njoj ukupno pokopano njih 25. San Giovanni e Paolo je glavna dominikanska crkva u gradu, podignuta od cigle u stilu talijanske gotike. Nije posvećena apostolima Ivanu i Pavlu, već istoimenim martirima ranokršćanske crkve iz Rima.[1]
_from_Campo_San_Zanipolo.jpg) | |
|---|---|
| Lokacija | Castello Venecija,  Italija |
| Koordinate | 45° 43′ 92″ N, 12° 34′ 21″ E |
| Godine izgradnje | 1234. |
| Godina završetka | 1430. |
| Renoviran | 20. vijek |
| Religija | Katoličanstvo |
| Patron | ranokršćanski martiri Ivan i Pavle [1] |
| Arhitektonski stil | gotika |
| Materijal | cigla, kamen |
Historija
Inicijator izgradnje bio je dužd Jacopo Tiepolo, kome se navodno u snu obratio Bog i rekao mu da je to mjesto za njegove propovjednike. Prikupljanje donacija otpočelo je junu 1234.[2] pa je crkva vrlo brzo dovršena još u 13. vijeku, ali kako je ispala značajna jer su dominikanci povećali svoju aktivnost i mletački duždevi su je odabrali za svoje posljednje počivalište, ispalo je da se mora potpuno preurediti.[1]
Preuređenje je otpočelo tek u slijedećem vijeku i to na mahove, djelomično i zbog kontinuiranih epidemija koje su harale gradom tokom 14. vijeka,[2] a djelomično i zbog financija. Od 1333. do 1344. Mletačka Republika davala je redovne godišnje priloge za gradnju, a 1343. prilog u kamenu koji je inače bio namjenjen za Duždevu palaču. Unatoč tome radovi su prekinuti 1345. i nastavljeni tek 1355.[1] Bočni brodovi dovršeni su 1368. godine.[1]
Početkom 15. vijeka brojni venecijanski patriciji imenovani su prokuratorima Zanipola kako bi se osiguralo dovršenje i dekoracija. Konačno, gotovo dva vijeka od početka radova, crkva je posvećena 14. novembra 1430. godine.[1]
Uz crkvu je 1573. podignuta Capella del Rosario koja je u noći između 15. i 16. augusta 1867. izgorila, a s njom i 34 slika vrhunskih majstora[1] (između ostalog i Tintoretta, Palme Mlađeg, Tiziana, Giovanni Bellinija...). Početkom 20. vijeka crkva je kompletno restaurirana, ali se obnova Kapele Rosario otegnula do 1959. godine.[1]
Arhitektura
Fasada je tipična za talijansku gotiku, vertikalno podjeljena na tri dijela sa dva masivna pilastra i velikom centralnom rozetom, te dvije manje na oba broda.[3]
Kameni gotički portal sa šest kolumni i ostale skulptorske dekoracije na fasadi rad su Bartolomea Bona s pomoćnicima Domenicom iz Firence i nekim Magisterom Luceom.[3]
Umjetnine u Zanipolu
U Zanipolu se nalaze djela brojnih poznatih umjetnika;
- Giovanni Bellini (sveci Vincent, Kristofor i Sebastijan u južnom brodu)
- Bartolomeo Bon (portal)
- Cima da Conegliano ili Giovanni Martini da Udine (Krunidba djevice u južnom transeptu)
- Piero di Niccolò Lamberti i Giovanni di Martino (grobnica dužda Tommasa Moceniga u sjevernom brodu)
- Gregorio Lazzarini (sala sv. Tome)
- Pietro Lombardo (grobnica dužda Pietra Moceniga na zapadnom zidu i duždeva Malipiera i Marcella u sjevernom brodu, grobnica Alvise Dieda u južnom brodu)
- Tullio Lombardo (a možda i Alessandro Leopardo) (grobnica dužda Andrea Vendramina na sjevernom zidu kora)
- Lorenzo Lotto (St Antonine u južnom transeptu)
- Rocco Marconi (Krist između sv. Petra i Andrije u južnom transeptu)
- Giovanni Battista Piazzetta (sv. Dominik u slavi na stropu Kapele sv. Dominika)
- Alvise Tagliapietra (reljefi u Kapeli Rosario)
- Veronese (Uzačašće, Navještenje i Poklonstvo mudraca na stropu Kapele Rosario, i Poklonstvo pastira takođe u Kapeli)
- Alessandro Vittoria (Sv. Jerom u sjevernom brodu)
- Alvise Vivarini (Krist nosi križ u sakristiji)
- Bartolomeo Vivarini (Tri sveca u sjevernom brodu)
Ispred crkve se nalazi poznati konjanički spomenik Bartolomeu Colleoniju rad Verrocchia i velika bratovština Scuola Grande di San Marco.
Izvori
Vanjske veze
- Welcome na portalu Basilica dei Santi Giovanni e Paol Arhivirano 2013-10-29 na Wayback Machine-u (it)