ځمکې ته نږدې جسم

ځمکې ته نږدې اجسام د ټاکلي قرارداد له مخې په تخنیکي ډول د شمسي نظام له ټولو هغو اجرامو څخه عبارت دي چې د لمر چاپېره مدارونه لري  او د ۰.۹۸۳ او ۱.۳ نجومي واحدونو (AU؛ له لمر څخه د ځمکې د فاصلې) په اندازه له لمر څخه لرې دي. ځمکې ته نږدې اجسام ځکه اوسمهال په حتمي ډول ځمکې ته نږدې نه دي، اما په بالقوه ډول ځمکې ته نسبتاً نږدې تقرب کولی شي. دغه اصطلاح همداراز ځینې وختونه له ډېر انعطاف سره کارول کېږي، د بېلګې په توګه، د هغو اجسامو لپاره چې د ځمکې چاپېره په مدار کې دي یا د  شبه-سپوږمکیو لپاره چې له ځمکې سره د مدار یوه ډېره پېچلې اړیکه لري کارول کېږي.^{[۲۰][۲۱][۲۲]}

کله چې ځمکې ته یو نږدې جسم کشفېږي، د شمسي نظام د ټولو نورو کوچینیو اجرامو په څېر د هغه موقعیت او روښنایي د ستورپوهنې د نړیوالې اتحادیې ((IAU's)) د کوچینیو سیارو مرکز ((MPC) ته د فهرست لیکنې لپاره استول کېږي. د کوچینیو سیارو مرکز د ځمکې ته نږدې تایید شویو او بالقوه اجسامو لپاره جلا جدولونه لري. د ځینو ځمکې ته نږدې اجسامو مدارونه له ځمکې سره تقاطع کوي، چې یاد اجسام له همدې کبله د ټکر خطر رامنځته کوي. په هغه صورت کې چې د نوموړو اجرامو اټکلي قطر له ۱۴۰ مترو څخه زیات وي نو دغه اجرام په بالقوه توګه خطرناک اجرام ګڼل کېږي. د کوچینیو سیارو مرکز د بالقوه خطرناکو اجسامو په منځ کې د کوچینیو سیارو لپاره جلا جدول لري چې د بالقوه خطرناکو کوچینیو سیارو (PHAs) د جدول په نامه بلل کېږي. ځمکې ته نږدې اجسام همدازاز د ملي هوایي او فضایي ادارې (NASA) د جټ چلونې د لابراتوار (JPL) له لوري: ځمکې ته د نږدې اجسامو د مطالعاتو مرکز (CNEOS) او د شمسي نظام د ډینامیک ګروپ له خوا جدول بندي شوي دي.^{[۲۳][۲۴][۲۵][۲۶][۲۷]}

په بالقوه ډول خطرناکې کوچینۍ سیارې ځمکې ته د هغوی د خطرناک تقرب له وړتیا سره او د هغو ناوړه پایلو سره په تړاو، چې ښایي د ضربې د وقوع په صورت کې یې ولري، تعریفېږي. هغه اجرام چې د ځمکې له مدار سره د تقاطع د ۰.۰۵ نجومي واحدونو یا حد اقلې فاصلې (MOID) او ۲۲.۰ مطلقه یا له هغه څخه د لا روښانه مقدار (د لویې اندازې یو تخمیني شاخص) دواړو لرونکي دي د بالقوه خطرناکو کوچینیو سیارو په توګه په نظر کې نیول کېږي. هغه اجرام چې یا ځمکې ته له ۰.۰۵ نجومي واحدونو (۷۵۰۰۰۰۰ کیلومترو؛ ۴۶۰۰۰۰۰ مایلو) څخه نږدې (یعنې د ځمکې له مدار سره یې تر ټولو لږې فاصلې)  تقرب نشي کولي یا له H = 22.0 څخه لږ نورانیت لري (له فرضي ٪۱۴ آلبِدو  یا نورانیت سره   شاوخوا ۱۴۰ متره (۴۶۰ فټه) قطر لري، د بالقوه خطرناکو کوچینیو سیارو په توګه په نظر کې نه نیول کېږي. د ناسا د ځمکې ته نږدې اجسامو کتلاک د کوچینیو سیارو او لکۍ لرونکو ستورو د تقرب پر فاصلې مشتمل دی ( چې د قمري فاصلو په توګه بیان شوې ده).^[۲۸][۲۹]

ځمکې ته نږدې تر تولو لومړني مشاهده شوي اجسام لکۍ لرونکي ستوري وو. د نوموړو اجسامو اسماني ماهیت له هغې وروسته وپېژندل او تایید شو چې په ۱۵۷۷ز کال کې ټایکو براهه هڅه وکړه تر څو د یوه لکۍ لرونکي ستوري فاصله د هغه د منظر د اختلاف (parallax ) له لارې اندازه ګیري کړي او تر ټولو ټیټه محدوده چې نوموړي په لاس راوړه د ځمکې له قطر څخه په کافي اندازه لوړه وه. د ځینو لکۍ لرونکو ستورو تناوب د لومړي ځل لپاره په ۱۷۰۵ز کال کې، کله چې اډمونډ هالي د راستنېدونکي جسم په اړه چې د هالي د لکۍ لرونکي ستوري په نامه پېژندل کېږي، خپل د مدار اړوند محاسبات خپاره کړه، تشخیص کړای شو. د ۱۷۵۸-۱۷۵۹ کلونو تر منځ د هالي د لکۍ لرونکي ستورو راګرځېدنه د لکۍ لرونکي ستوري لومړنی ظهور و چې په اړه یې وړاندوینه وشوه. داسې ویل کېږي چې د۱۷۷۹ز کال د لېکسېل لکۍ لرونکی ستوری ځمکې ته نږدې تر ټولو لومړنی کشف شوی جسم و.^{[۳۰][۳۱][۳۲]}

لومړنۍ کوچینۍ سیاره چې ۱۸۹۸ز کال کې کشف شوه 433 Eros وه. نوموړې کوچینۍ سیاره د څو پراخو مشاهداتي ماموریتونو سره تړلې وه، په ځانګړې توګه په دې دلیل چې د نوموړې سیارې د مدار اندازه ګیرۍ د هغه وخت د ځمکې او لمر تر منځ د نیمګړې پېژندل شوې فاصلې په دقیق ډول اندازه ګیرۍ یې ممکنه کړه.^[۳۳][۳۴]

په ۱۹۳۷ز کال کې، د69230  هېرمېس په نامه کوچینۍ سیاره هغه وخت کشف شوه چې کله له ځمکې سره د سپوږمۍ په دوه چنده فاصله کې له ځمکې څخه تېرېده. هېرمېس یو تهدید وبلل شوه ځکه نوموړې له کشفېدو وروسته ورکه شوه. نو ځکه یې مدار او له ځمکې سره د هغې د ټکر بالقوه احتمال په دقیق ډول معلوم نشو. هېرمېس یوازې په ۲۰۰۳ز کال کې یو ځل بیا کشف شوه، او اوسمهال یې په اړه څېړنې ښیي چې لږ تر لږه د راتلونکې سلیزې لپاره تهدید نه ده.^[۳۵][۳۶]

د ۱۹۶۸ز کال د جون په ۱۴مه نېټه د ۱.۴ کیلومتره قطر لرونکې کوچینۍ سیاره ۱۵۶۶ ایکاروس له ځمکې څخه د ۰.۰۴۲ نجومي واحدونو (۶۳۰۰۰۰۰ کیلو مترو) یا د سپوږمۍ په ۱۶ چنده فاصلې سره تېره شوه.^{[۳۷][۳۸][۳۹]}