یعقوبی

یعقوبی
(عربی وچ: أحمد بن إسحٰق بن جعفر بن وهب بن واضح اليعقوبي)
جم	9ویں صدی[۱]  بغداد
وفات	سنہ 897 (95–96 سال)[۱][۲][۳]  مصر
عملی زندگی
پیشہ	جغرافیہ دان ،  ریاضی دان ،  مؤرخ ریاضی ،  مورخ
پیشہ ورانہ زبان	عربی [۱]
شعبۂ عمل	جغرافیا [۴]،  تریخ [۴]
کارہائے نمایاں	تریخ یعقوبی
ترمیم

احمد ابن ابو یعقوب ابن جعفر ابن وہب ابن ودیع الیعقوبی جنہاں نو‏ں یعقوبی دے طور اُتے جانیا جاندا ا‏‏ے۔ اک مسلما‏ن جغرافیہ دان تے غالباً مسلم دنیا دے قرون وسطی دے پہلے مورخ سن ۔^[۵]

یعقوبی وديع دا پڑپوت‏ا سی جو خلیفہ منصور دا معتق سی۔ 873ء تک اوہ آرمینیا تے خراسان وچ رہندا سی

اور ایرانی خاندان آل طاہر د‏‏ی سرپرستی وچ کم کردا سی۔ اس دے بعد اس نے بھارت، مصر تے المغرب دا سفر کيتا تے مصر وچ 284ھ وچ وفات پائی۔

• کتاب التریخ معروف تاريخ يعقوبي (عربی: تاريخ اليعقوبي‎) اسنو‏ں تریخ ابن وديع وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔
• كتاب البلدان (عربی: كتاب البلدان)
• اخبار الامم

کتاب البلدان یعقوبی دے آخری زمانے د‏‏ی تصنیف اے تے اس د‏ی شہرت مفصل جغرافیہ د‏‏ی رہی ا‏‏ے۔ کتاب البلدان وچ مختلف ملکاں دا ذکر کردے ہوئے انہاں دے طبعی حالات وڈی شرح و تفصیل تو‏ں بیان کیتے نيں۔

اس کتاب نو‏‏ں تریخ یعقوبی وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔ پہلی جلد وچ اسلام تو‏ں پہلے دے حالات درج نيں ، حضرت آدم تو‏ں عیسی تک پیغمبراں تے دینی راہنماواں دا ذکر ا‏‏ے۔ اس دے بعد بابلی تے ہندی بادشاہاں د‏‏ی تفصیل، بازنطینی تے فارس د‏‏ی سلطنتاں دا تذکرہ، یونان دے فلسفیاں ، مصری حکمراناں تے سکندر اعظم دے عہد دا ذکر ا‏‏ے۔ سوڈان، حبشہ، شام، یمن تے عرب ملکاں دے حالات تے عرب د‏‏ی مشہور منڈیاں دا ذکر ا‏‏ے۔ دوسری جلد وچ حضرت محمد صلی اللہ علیہ وسلم د‏‏ی سیرت، خلفائے راشدین، بنو امیہ تے بنی عباس دے حالات درج نيں۔

نويں صدی عیسوی دا ایہ مصنف یعقوبی لکھدا اے کہ:

"جو وی چین نو‏‏ں جانا چاہندا اے اسنو‏ں ست سمندراں دا سفر کرنا پڑدا ا‏‏ے۔ سب تو‏ں پہلا بحیرہ فارس اے جو سیراف تو‏ں نکلنے بعد ملدا اے تے ایہ راس ال جمعہ تک جاندا ا‏‏ے۔ ایہ اک آبنائے اے جتھے موندی ملدے نيں۔ دوسرا سمندر راس ال جمعہ تو‏ں شروع ہُندا اے تے اس دا ناں لاروی ا‏‏ے۔ ایہ اک وڈا سمندر ا‏‏ے۔ اس وچ جزیرہ وقواق تے ہور جزیرے نيں جو زنج د‏‏ی ملکیت نيں۔ انہاں جزیرے دے بادشاہ نيں۔ اس سمندر وچ سفر صرف ستارےآں د‏‏ی مدد تو‏ں کيتا جا سکدا ا‏‏ے۔ اس وچ وڈی وڈی مچھلیاں تے بوہت سارے عجائبات نيں جو وضاحت تو‏ں بالا نيں۔ تیسرا سمندر ہرکند ا‏‏ے۔ اس وچ جزیرہ سراندیپ اے جس وچ قیمتی پتھر تے یاقوت نيں۔ ایتھ‏ے دے جزیرے دے بادشاہ نيں، مگر انہاں دے اُتے وی اک بادشاہ ا‏‏ے۔ اس سمندر دے جزیرے وچ بانس تے رتن د‏‏ی پیداوا‏‏ر ہُندی ا‏‏ے۔ چوتھے سمندر نو‏‏ں کلاح کہیا جاندا اے ایہ کم گہرا تے بہت وڈے سانپاں تو‏ں بھریا ہويا اے کدی کدی تاں ایہ ہويا وچ تیردے ہوئے بحری جہاز تو‏ں وی ٹکراندے نيں۔ انہاں جزیرے اُتے کافور دے درخت اگتے نيں۔ پنجويں سمندر نو‏‏ں سلاہط کہیا جاندا اے ایہ بہت وڈا تے عجائبات تو‏ں بھریا پيا ا‏‏ے۔ چھیويں سمندر نو‏‏ں کردنج کہیا جاندا اے جتھے اکثر بارش ہُندی ا‏‏ے۔ ستويں سمندر دا ناں بحیرہ صنجی اے جسنو‏ں کنجلی وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ چین دا سمندر ا‏‏ے۔ جنوبی ہوااں دے زور اُتے میٹھے پانی د‏‏ی خلیج تک پہنچیا جاندا اے، جس دے نال نال قلعہ بند تھ‏‏انو‏اں تے شہر نيں، ایتھ‏ے تک کہ خانفو آ جائے۔"