سوئی راجٹبر
سوئی راجٹبر جاں سوئی شاہی خاندان( چینی : 隋朝 , سوئی چاؤ ؛ انگریزی : Sui Dynasty ) پرانے چین دا اک راج پروار سی ۔ ایہہ صرف 589 عیسوی توں 618 عیسوی ( یعنی 29 سال ) تکّ چلیا لیکن اس ویلے وچّ اوہ کامیات رہا ۔ سوئی ویلے ولوں پہلاں شمالی اتے دکھنی راجٹبراں دا ویلہ سی اتے اسدے بعد تانگ راجٹبر اقتدار وچّ آیا ۔
شروعات اتے راج ویلہ
سوئی راج پروار دی نیہہ یانگ جیان ( 杨坚 , Yang Jian ) نے رکھی سی جو شمالی راجٹبراں وچوں اک اتلے ژوؤ راجٹبر دی سرکاری سیوا وچّ لگا ہویا سی۔ اوہ شمالی ژوؤ بادشاہ دا سوہرا سی اتے اسدے مرن اتے اسنے پہلاں اسدے راج-بھاگ اتے قبضہ کیتا اتے پھر اگے چل کے بکھرے چین دے اتلے اتے دکھنی علاقےآں نوں اکٹھا کیتا ۔ سوئی نظام وچّ امیراں-غریباں دا فرق گھٹان لئی زمین دی نویں کٹائی کیتی گئی(یعنی مقابلہ راہیں ونڈی گئی )، سرکاری وزیراں دا ٹھیک گٹھن کیتا گیا اتے سکےآں دا میعاری کرن کیتا گیا(کیونکہ اس توں پہلاں ہر راج اپنے سکے ضرب کر رہا سی)۔ فوجی طاقت ودھائی گئی اتے شمال وچّ وےدے قبیلےآں توں بچّ - بچاو لئی چین دی مہان دیوار چین نوں اتے پھیلیا کیتا گیا ۔ اسی سمیں بدھ دھرم نوں وی سرکاری پروتساہے ملیا اتے اسدے زریعے چین دییاں وکھ وکھ قوماں اتے رہتلاں نوں اک - دوجے دے نیڑے لیایا گیا ۔ چین دی 1776 کلومیٹر لمبی مہان نہر وی اسی سمیں پوری کیتیاں گئی ، جو ہوانگ ہو ( پیلا دریا ) نوں یانگتسی دریا نال جوڑتی ہے اتے اج وی دنیا دی سبھتوں لمبی کھودی ندی جاں نہر ہے ۔[۱][۲]
راجٹبر دا انت
جتھے اک طرف سوئی سرکار سویوستھت سی ، وہیں اوہ خرچالو اتے بے رحم وی سی ۔ مہان دیوار اتے مہان نہر ورگیاں چیزاں لئی جنتا اتے بھاری ٹیکساں دا بوجھ پایا گیا ۔ بہت سارے لوکاں ولوں زبردستی مہیت وی کروایا گیا ۔ سوئی راج کوریا دے گوگرئیؤ راج نال وی لڑائی وچّ جٹیا سی اتے ساتوی صدی وچّ اس توں ہار گیا ۔[۳] اسدے بعد مخالفاں، غداری اتے ہور تشدد وچ گھرکے سوئی راجٹبر ختم ہو گیا ۔
ایہہ وی ویکھو
- ہان راجٹبر
- ساؤ ویئی راج
- چڑھدا وو راج
- شُو ہان راج
- جن راجٹبر
- بہار تے خزاں ویلہ
- لہندا ژوؤ ویلہ
- ژوؤ راجٹبر
- چین دے راجٹبر
- چن راجٹبر