Zygmunt I Święty

Zygmunt był synem Gundobada, króla Burgundów. Zapewne jeszcze za życia ojca rządził częścią państwa, jednak nie wiadomo w jakim zakresie, ani którym terytorium. Był arianinem, ale po 501 roku – pod wpływem nauk Awita, biskupa Vienne – przeszedł na katolicyzm^[1]. Znakiem nawrócenia stał się ufundowany w roku 515 klasztor św. Maurycego w Agaune^[2]. Po śmierci ojca, w roku 516 został samodzielnym władcą.

Po śmierci pierwszej żony, córki króla Ostrogotów Teodoryka Wielkiego, ożenił się powtórnie. Spowodowało to ostry konflikt między synem Zygmunta z pierwszego małżeństwa, Sigerykiem, a macochą. Według Grzegorza z Tours, nowa królowa oskarżyła pasierba o spisek, zamiar zamordowania ojca i chęć sięgnięcia po władzę nad całym krajem. W roku 522 Sigeryk wywołał awanturę na dworze, gdy ujrzał macochę w sukni swojej matki. Podenerwowany Zygmunt – według przekazu Grzegorz z Tours – za radą żony kazał dosypać synowi do wina środek nasenny. Kiedy Sigeryk zasnął, król polecił dwóm sługom obwiązać jego szyję serwetą, ciągnąć jej końce w przeciwnych kierunkach i udusić go. Czyn ten wywołał wielkie oburzenie w Burgundii, a Zygmunt musiał odbyć publiczną pokutę. Wyruszył na pielgrzymkę do klasztoru świętego Maurycego. Tam spędził wiele miesięcy poszcząc i modląc się. Dopiero wobec zbliżającej się wojny powrócił na dwór w Lyonie^[3].

Śmierć Sigeryka stała się dla Teodoryka pretekstem do najechania Burgundii. W roku 523 Zygmunt przegrał wojnę z Ostrogotami; próbował ratować się ucieczką do klasztoru świętego Maurycego, gdzie szukał azylu. Tuż przed klasztorem, sprzymierzony z Teodorykiem król Franków Chlodomer, pochwycił Zygmunta wraz z żoną i dziećmi. Przez kilka miesięcy przetrzymywano ich w Orleanie. Tymczasem brat Zygmunta, Godomar, zgromadził wokół siebie resztki wojsk burgundzkich i nadal prowadził walkę przeciwko Ostrogotom i Frankom. W tej sytuacji Chlodomer, mimo próśb biskupa Awita, postanowił zgładzić Zygmunta, symbol oporu Burgundczyków. Rozkazał przewieźć całą rodzinę do podorleańskiej wioski Saint-Peravy-la-Colombe i wrzucić wszystkich do studni^[4].

Tradycja zachowała w pamięci Zygmunta jako króla pobożnego. Chętnie porównywano go z królem Dawidem, który dopuścił się zbrodni, ale odpokutował swój grzech. Św. Grzegorz z Tours nazywa św. Zygmunta męczennikiem. Jako taki też odbiera cześć.

Ciało św. Zygmunta przeniesiono do kościoła opactwa św. Maurycego. Do dnia dzisiejszego spoczywa ono tam w kosztownym i artystycznym sarkofagu. Część relikwii złożono w osobnym relikwiarzu, by je można było wystawić i nieść w czasie procesji. W wieku XIV i XV św. Zygmunt należał do najpopularniejszych świętych Europy, jako wzór cnót rządzących, i jako taki czczony przez domy królewskie Luksemburgów i Jagiellonów.

Szczególną czcią otacza św. Zygmunta diecezja płocka. W roku 1166 biskup Werner przywiózł do Płocka z Akwizgranu jako dar cesarza Fryderyka I część czaszki św. Zygmunta. Król polski Kazimierz III Wielki zamówił u złotników krakowskich kosztowną hermę – relikwiarz świętego Zygmunta, popiersie świętego, w którym umieszczono tę relikwię. Hermę zdobi diadem piastowski z XIII w., ozdobiony szafirami, rubinami i perłami.

Św. Zygmunt jest patronem m.in. miasta Cremony, wzywanym przez wiernych jako orędownik podczas malarii i przepukliny^[5], a w Polsce:

• parafii i kościoła w Częstochówce (Częstochowa)^[6];
• parafii wojskowej w Jarocinie^[7];
• parafii i kościoła w Kleszczelach^[8];
• parafii i kościoła w Koźlu (Kędzierzyn-Koźle)^[9];
• parafii i kościoła w Królewie^[10];
• parafii i kościoła w Kraszewie^[11];
• parafii i kościoła w Łosicach^[12];
• parafii i kościoła w Opinogórze Górnej^[13];
• miasta Płocka^[5], płockiej parafii katedralnej^[14] i kapituły katedralnej płockiej, która otrzymała od cesarza Maksymiliana w 1518, w czasie wizyty biskupa Erazma Ciołka, herb królów burgundzkich zawierający koronę burgundzką (stał się on herbem jurydyki Kamion należącej do Kapituły - obecnie dzielnica Kamionek w Warszawie). W bazylice płockiej ma osobną kaplicę;
• parafii i kościoła w Pniowie^[15];
• kościoła w Rososze^[16];
• parafii i kościoła w Siennie^[17];
• parafii i kościoła w Słomczynie^[18];
• parafii i kościoła na Starych Bielanach (Warszawa)^[19];
• miasta Szydłowca^[5], parafii, kościoła^[20] i dekanatu;
• kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu (Kraków)^[21];
• parafii i kościoła w Wawrzeńczycach^[22];
• parafii i kościoła w Żelichowie^[23];
• kościoła w Żukowie^[24].

Jego wspomnienie obchodzone jest w rocznicę śmierci 1 maja^[25] (w Polsce wspomnienie św. Zygmunta i imieniny są obchodzone 2 maja).

W ikonografii atrybutem świętego jest studnia, w której został utopiony. Jest też przedstawiany w stroju królewskim w koronie i z berłem jako władca, albo rzadziej w czerwonym stroju i palmą męczeńską.

• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
• modlitwa za pośrednictwem świętego

• JerzyJ. Świdziński JerzyJ., Święty Zygmunt – pierwszy król męczennik [online], Prawica.net, 20 czerwca 2007 [dostęp 2012-04-15] [zarchiwizowane z adresu 2010-06-22] .
• Święty Zygmunt, król i męczennik [online], Internetowa Liturgia Godzin [dostęp 2012-04-15] .