Zbigniew Pronaszko

Urodził się w rodzinie Franciszka, dyrektora cukrowni, i Feliksy Bony z Sawic­kich^[3]. W 1903 zdał maturę^[4], w 1905 rozpoczął studia w Szkole Sztuk Pięknych w Kijowie, które w latach 1906–1911 kontynuował na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W latach 1914–1917 przebywał w Zakopanem^[4]. W 1917 wspólnie z bratem Andrzejem Pronaszko i Tytusem Czyżewskim założył grupę artystyczną Ekspresjoniści Polscy (w 1919 przemianowana na Formistów). W latach 1919–1920 pracował dla teatru „Reduta” jako scenograf, zaś w 1925–1926 dla Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Warszawie. Od 1920 wykładał w Wolnej Szkole Malarstwa Ludwiki Mehofferowej w Krakowie. W latach 1923–1924 był kierownikiem katedry malarstwa monumentalnego na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. W 1933 współzałożyciel teatru Cricot, dla którego projektował dekoracje i kostiumy. Od 1945 był profesorem, a w latach 1949–1951 rektorem ASP w Krakowie^[5].

Brał udział w wielu oficjalnych zagranicznych wystawach polskiej sztuki. Jego twórczość malarska związana jest z formizmem i koloryzmem.

W 1937 wyróżniony złotym medalem za malarstwo na Międzynarodowej Wystawie „Sztuka i Technika” w Paryżu^[6], w 1953 otrzymał Nagrodę Państwową II stopnia za twórczość w dziedzinie portretu, a w szczególności za portret Solskiego^[7], a w 1955 Nagrodę Państwową I stopnia za całość twórczości malarskiej^[8].

W 1919 ożenił się z Marią Normą Taub (zm. 1955), dr. medycyny^[9].

Zmarł w Krakowie, pochowany na cmentarzu Salwatorskim (sektor SC11-14-17)^[10].

• 1917: rzeźba Popiersie T. Czyżewskiego
• 1920–1922: obraz Akt leżący
• 1922: projekt pomnika Adama Mickiewicza
• 1928: obraz Pejzaż z Cagnes

• 
  Witraż „Motyle” (1914),
  Kraków, ul. Piłsudskiego 9,
  nadświetle
• 
  „Głowa mężczyzny na tle sadu” (1919)

• Order Sztandaru Pracy I klasy (31 maja 1955)^[11]
• Order Sztandaru Pracy II klasy (22 lipca 1949)^[12]
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (15 lipca 1954)^[13]
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (28 lutego 1955)^[14]

• Na stronie Muzeum Narodowego w Krakowie
• Notka biograficzna i galeria obrazów na stronie artyzm.com
• Zbigniew Pronaszko, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-21] .
• Instituto Polaco de Cultura (Madrid): Artola, Inés R. (2015), Formiści: la síntesis de la modernidad (1917 – 1922). Conexiones y protagonistas, Granada: Libargo. culturapolaca.es. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-21)]. ISBN 978-84-938812-7-6