Zarząd Transportu Miejskiego w Kielcach

Obsługę linii komunikacyjnych ZTM zapewniają spółki samorządowe:

• MPK Kielce (do 31 sierpnia 2023 r. na wszystkich liniach, od 1 września 2023 roku na części linii)
• BP Tour (od 1 września 2023 r.)

W ramach organizowania transportu zbiorowego do zadań ZTM-u należy:

• prowadzenie badań rynku usług transportu zbiorowego w celu określania potrzeb transportowych mieszkańców
• planowanie sieci i układu linii w zakresie komunikacji miejskiej
• opracowywanie założeń do rozkładów jazdy
• prowadzenie postępowań z zakresu zamówień publicznych na wykonywanie usług transportu zbiorowego
• kontrola nad świadczeniem usług przewozowych pod względem ich zgodności z warunkami umów
• promocja transportu publicznego.

W 2007 roku ZTM Kielce ogłosił 10-letni przetarg na obsługę miejskich linii autobusowych. MPK należało wówczas do miasta, stało jednak na skraju upadłości. Rozważano możliwość prywatyzacji MPK, m.in. przez spółkę Veolia Transport, która uzależniła chęć przejęcia MPK od pozyskania przez niego zamówienia. Ostatecznie MPK wygrało przetarg, jednak spowodowało to wybuch strajku 14 sierpnia 2007 r. z obawy przed redukcją etatów w prywatnej spółce. Komunikacja miejska przez kilkanaście dni funkcjonowała w okrojonym wymiarze. Miasto postanowiło zerwać umowę pomiędzy ZTM a MPK i rozpocząć likwidację spółki. Ostatecznie, 30 sierpnia 2007 zakończono strajk podpisaniem porozumienia pomiędzy pracownikami MPK a miastem na mocy którego odstąpiono od likwidacji spółki, a restrukturyzacja objęła powstanie spółki Kieleckie Autobusy. Stała się ona właścicielem MPK, a udziały w niej (początkowo 55%, później 70%) przekazano pracownikom MPK. W latach 2008-2018 komunikacja miejska w Kielcach jest obsługiwana na mocy dwóch umów pomiędzy ZTM a MPK. Część autobusów zjedzie z ulic Kielc z końcem 2017, a część z końcem 2018 roku^[1].

W kwietniu 2017 roku ZTM Kielce ogłosił przetarg na dziesięcioletnią (2018-2027) obsługę linii komunikacji miejskiej w Kielcach i gminach ościennych. Do wykonania zadania potrzebne jest 148 autobusów różnych rodzajów, w tym 25 autobusów hybrydowych należących do ZTM^[2], 5 autobusów MIDI, 87 autobusów MAXI oraz 31 MEGA (przegubowych). Średni wiek taboru nie może przekraczać 8 lat w całym czasie trwania umowy, najstarsze autobusy mogą mieć do 20 lat. Doświadczenie wymagane w przetargu to świadczenie usług przewozowych w ciągu 3 ostatnich lat na co najmniej 60 mln zł. Kielecki przetarg ZTM oceniło na 10 297 wkm i kwotę 601 475 342,59 zł netto^[3].

Jeszcze przed terminem składania ofert nie zabrakło odwołań prywatnych przewoźników do Krajowej Izby Odwoławczej. Swoje wnioski złożyli ITS Michalczewski oraz Mobilis. KIO przychyliło się do niektórych wniosków przewoźników (termin rozpoczęcia realizacji umowy 5 miesięcy po jej podpisaniu, a nie 1 stycznia 2018 i brak obowiązku wypisania z nazwiska kierowców oraz pracowników technicznych), odrzuciło jednak wnioski o zmianę wymagań co do wieku taboru i lokalizacji bazy autobusowej^[4].

9 czerwca 2017 roku nastąpiło otwarcie ofert w siedzibie ZTM. Wpłynęły dwie:

• ITS Michalczewski Radom na kwotę 5,62 zł/wkm netto,
• MPK Kielce na kwotę 6,08 zł/wkm netto^[5].

Jednocześnie prezes spółki Michalczewski oświadczyła, że jeśli ZTM wybierze ofertę firmy z Radomia to będzie ona obsługiwana jedynie fabrycznie nowymi autobusami, podczas gdy MPK dysponuje zróżnicowanym taborem pod względem wieku^[6].

ZTM Kielce zażądał od Michalczewskigo informacji dotyczących bazy, według wymagań przetargu, na terenie miasta Kielce. Spółka Michalczewski przedstawiła jednak tylko część dokumentów żądanych przez ZTM uzasadniając to ostrożnością i zbyt krótkim czasem na przygotowanie odpowiednich dokumentów. Jednocześnie złożył odwołanie do KIO w sprawie bezprawności żądanych przez ZTM dokumentów i działaniom ZTM utrudniającym uczciwą konkurencję^[7]. Jednocześnie NSZZ „Solidarność” wyraziła poparcie dla MPK i zaapelowała do ZTM o "racjonalny wybór"^[8]. Sprawa wywołała także odzew Stowarzyszenia Przyjazne Kielce, który poparł spółkę Michalczewski ze względu na lepszą jakość usług w niższej cenie. Stowarzyszenie złożyło także zawiadomienie do prokuratury o możliwości popełnienia przestępstwa przez ZTM^[9].

21 września 2017 roku ZTM Kielce dokonał wyboru najkorzystniejszej oferty, którą złożyło Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne. Tańsza oferta została odrzucona ze względu na niespełnienie jednego z wymagań przetargu, jakim jest posiadanie odpowiedniej bazy na terenie Kielc. Swoją decyzję umotywowano ekspertyzą Politechniki Świętokrzyskiej oraz ratusza^[10]. Spółka Michalczewski złożyła jednak kolejne odwołanie do KIO^[11], która rozstrzygnęła spór na korzyść prywatnej firmy. Według wyroku, ZTM musi dokonać ponownej oceny i wyboru najkorzystniejszej oferty. ZTM odwołał się jednak Sądu Okręgowego od decyzji KIO^[12]. Na czas rozprawy podpisano krótkoterminową umowę pomiędzy ZTM i MPK^[13]. Ostatecznie Sąd Okręgowy 11 stycznia 2018 roku stwierdziło, że firma z Radomia nie była w stanie zrealizować wymagań ZTM, w związku z czym słusznie została wykluczona z przetargu^[14].

Na początku stycznia 2023 roku ogłoszono przetarg na realizację usług w ramach "małego" kontraktu, który obejmuje linie o numerach powyżej 100, na których kursują autobusy zakupione dzięki dofinansowaniu unijnemu. 6 lutego doszło do unieważnienia tego przetargu, ponieważ nie została zgłoszona żadna oferta. MPK uznało, że ewentualne kary są zbyt surowe, a system waloryzacji cen za wozokilometr za nieakceptowalne^[15].

Ponownie przetarg ogłoszono w lutym, jednak i tym razem nikt nie zgłosił oferty. Pomimo częściowego złagodzenia wymagań przez ZTM, MPK dalej uznało zgłoszenie się do przetargu za zbyt ryzykowne. Podkreślono również, że autobusy, którymi mają być realizowane te kursy są już awaryjne ze względu na wiek^[16].

W maju ogłoszono trzeci przetarg na obsługę komunikacyjną autobusów zakupionych z dofinansowaniem unijnym, który został podzielony na 3 mniejsze kontrakty. Ostatecznie wpłynęły 2 oferty, jednak żadna z nich nie należała do MPK. Oferty złożyły BP Tour Regio Sp. z o. o. z Lublina oraz Robert Opara Przewóz Osób ze Strawczyna^[17]. Ostatecznie wybrano ofertę firmy z województwa lubelskiego, która wyceniła swoje usługi na 45,5 mln zł^[18].

Legenda:

• Oficjalna strona ZTM Kielce