Zandowie
Zandowie (pers. سلسله زندی) – dynastia panująca w Iranie w latach 1750–1794, założona przez Karim Chana.
1750–1794 | |||||
| |||||
Ustrój polityczny | |||||
---|---|---|---|---|---|
Stolica | |||||
Władca | Lotf Ali Chan (1789–1794) | ||||
![]() | |||||
Położenie na mapie świata ![]() | |||||
32°N 53°E/32,000000 53,000000 |
Historia dynastii
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Karim_Khan-e_Zand.png/220px-Karim_Khan-e_Zand.png)
Dynastia została założona przez Karim Chana, należącego do kurdyjskiego[1] plemienia Zandów. W trakcie rządów Nadir Szacha był on jednym z jego generałów. Po śmierci Nadira w 1747 dynastia Aszfarydów stanęła na krawędzi wojny domowej. Karim Chan podporządkował sobie cały kraj z wyjątkiem Chorasanu, gdzie nadal panował Szahruch Szah, wnuk Nadira Szaha. Przywrócił tym samym spokój w kraju. W wyniku walk z Osmanami zdobył prowincję Basra[2].
Karim Chan wraz z Abu'l Fath Chanem i Alim Mardan Chanem uzgodnili podział kraju między siebie, sprawując faktyczną władzę w Iranie – formalnie władcą był małoletni Ismail III. Współpraca ta zakończyła się jednak w 1779, w chwili śmierci Karima Chana i po morderstwie Abu'l Fath Chana, którego zabił Ali Mardan Chan. W wyniku wewnętrznych waśni monarchowie w roku śmierci Karim Chana zmieniali się czterokrotnie[2].
Wewnętrzny zamęt przerwał w 1789 Lotf Ali Chan, jednak wdał się on w walki z Kadżarami. W 1794 Loft Ali został pojmany i brutalnie zamordowany w twierdzy w Bam. Wraz z jego śmiercią dynastia upadła. Nowym monarchą został Agha Mohammad Chan z dynastii Kadżarów, która Iranem rządziła do 1925[2].
Władcy
- Karim Chan (1750–1779)
- Abu'l Fath Chan (1779)
- Ali Murad Chan (1779)
- Mohammad Ali Chan (1779)
- Sadik Chan (1779–1782)
- Ali Murad Chan (1782–1785)
- Dżafar Chan (1785–1789)
- Lotf Ali Chan (1789–1794)
Dynastia Zandów
Bodaq Khan Zand | Agha Beygom | Inaq Khan Zand | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Allah Morad Khan | Agha Beygom | Karim Chan Zand 1750–1779 | Sadik Chan 1779–1781 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Koda Morad Khan | Ali Murad Chan 1782–1785 | Abu'l Fath Chan 1779 | Mohammad Ali Chan 1779 | Dżafar Chan Zand 1785–1789 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Sejd Morad Chan 1789 | Lotf Ali Chan 1789–1794 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||