Zamek w Pniowie
Zamek w Pniowie – zabytkowy zamek wzniósł w drugiej połowie XVI w. Paweł Kuropatwa, stolnik halicki, jako rezydencję dla swojej rodziny. Obiekt położony w północnej części Pniowa[1].
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Typ budynku | zamek |
Ukończenie budowy | |
Zniszczono | |
Pierwszy właściciel | Paweł Kuropatwa |
Kolejni właściciele | Aleksander Kuropatwa, Ignacy hr. Cetner, Cetnerowie, Telefusowie |
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego ![]() | |
Położenie na mapie Ukrainy ![]() | |
![]() |
Historia
Zamek w Pniowie zbudował w połowie XVI w. stolnik halicki Paweł Kuropata i do czasu zbudowania twierdzy w Stanisławowie, była to największą warownia na Pokuciu[2]. W 1621 roku zamek został uszkodzony przez okolicznych zbójników Hrynia Kardasza, którzy zdobyli go wykonując podkop[3]. Newralgiczne miejsce na jego wykonanie pokazał członek zamkowej służby. Podczas obrony Aleksander Kuropatwa, właściciel zamku został trafiony strzałą z łuku, a jego żona zamordowana. Napastnicy zabrali łupy w postaci pieniędzy i złota[2]. Jesienią 1648 roku warownia odparła dwutygodniowe oblężenie Kozaków Chmielnickiego pod dowództwem Maksyma Krzywonosa. Nie udało się także zdobyć zamku wojskom tureckim w 1676 r.[4] Kolejnym właścicielem majątku w 1745 r. został Ignacy hr. Cetner i jego rodzina[3], a po nich Telefusowie. Pod koniec XVIII wieku zamek został opuszczony i stopniowo zaczął popadać w ruinę. Był rozbierany, a materiał budowlany posłużył do wznoszenia domów i browaru[2]. W 1887 roku zamek stał się własnością Ziemskiego Zakładu Kredytowego w Wiedniu, a potem Skarb Państwa Austrii[2].
Obecnie zachowały się: fragmenty murów, baszty oraz brama wjazdowa, ale ruiny zamku ulegają dalszej degradacji. W czerwcu 2010 r. zawaliła się kolejna z baszt kątowych. W listopadzie 2023 roku zawaliła się baszta północna[5].
Architektura
Zamek w kształcie pięcioboku z basztami postawionymi w narożnikach[4]. Pniowska warownia miała ponoć podziemne połączenie do Nadwórnej, w której mieszkała służba, niemająca miejsca na zamku[2].
Galeria
- Zamek od zachodu
- Mur zachodni od dziedzińca
- Mur zachodni
- Zamek od północnego zachodu
- Dziedziniec
- Brama od południa
- Plan zamku
Przypisy
Bibliografia
- Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. VI, Warszawa, 1880–1902, s. 866.
- Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. VIII, Warszawa, 1880–1902, s. 336-37.
Linki zewnętrzne
- Pniów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 336 .
- Nadwórna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 866 .
- Zamek w Pniowie
- Archiwalne widoki zamku w bibliotece Polona