Zamek w Czernelicy
Zamek w Czernelicy – dawna warownia w Czernelicy na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, w rejonie horodeńskim.
![]() Zamek w Czernelicy | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Typ budynku | zamek |
Styl architektoniczny | |
Inwestor | |
Rozpoczęcie budowy | 1659 |
Zniszczono | 1672, 1676 |
Odbudowano | II poł. XVII w. |
Pierwszy właściciel | |
Kolejni właściciele | |
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego ![]() | |
Położenie na mapie Ukrainy ![]() | |
![]() |
Historia
Budowę zamku datuje się na okres między 1607 r. a 1636 r., zaś jej fundatorem była przypuszczanie Jadwiga Bełżecka z Jazłowieckich[1]. Powstały wtedy pierwsza kondygnacja bramy wjazdowej, północno-wschodni bastion oraz fundamenty kurtyn i pozostałych bastionów[1]. Budowę przerwano w wyniku najazdu zięcia Jadwigi Bełżeckiej wojewody kijowskiego Janusza Tyszkiewicza.[1] Po śmierci Jadwigi Bełżeckiej zamek stał się własnością Marianny Stanisławskiej z Czuryłów, żony starosty kamienieckiego Michała Stanisławskiego. Po śmierci tejże Czernelicę odziedziczyła jej córka, Eufrozyna Stanisławska, której drugim mężem był starosta krzemieniecki, książę Michał Jerzy Czartoryski, wojewoda bracławski[1]. Drugi etap budowy przeprowadzono w latach 1650-1659 roku z funduszy Michała Jerzego Czartoryskiego. Wybudowano wtedy drugą kondygnację bramy wjazdowej, na której od zewnątrz umieszczony został wielki kamienny herb Czartoryskich, Pogoń, a na wewnętrznej stronie – herb Eufrozyny, Pilawa[1]. Zbudowano także bastiony: północno-zachodni, południowo-zachodni i południowo-wschodni, kurtyny, magazyny, spichlerze oraz pałac w południowej części zamku[1]. Po 1659 roku była to na Pokuciu jedna z ważniejszych twierdz I Rzeczypospolitej.
Warownia zniszczona została latach 1672 i 1676 w wyniku wojen tureckich i odbudowana następnie na rozkaz króla Polski Jana III Sobieskiego.
Do lat 30. XIX wieku zamek pełnił rolę rezydencji mieszkalnej członkom rodów takich jak Potoccy, Stadniccy[2] i Cieńscy[3]. Po wyprowadzce tych ostatnich zamek zaczął popadać w ruinę.
Architektura
Zamek wybudowano jako czworokątną fortyfikację z czterema bastionami w narożach, połączonych murami i wałami usypanymi z ziemi. Po stronie zachodniej stał ozdobny parterowy budynek mieszkalny, zwany pałacem[2]. Z zamku do czasów współczesnych zachowała się okazała brama wjazdowa do obiektu z połowy XVII w. ze sklepionym portalem, nad którym znajduje się tarcza herbowa z godłem Pogoń, nakryta mitrą symbolizującą książęcy ród Czartoryskich. Widoczny jest również rozległy czworoboczny zarys podwójnych murów obwodowych twierdzy[4].
Galeria
- Brama wjazdowa
- Brama wjazdowa – detal
- Ściana
- Wieża
- Wnętrze
- Wnętrze
- Wnętrze
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Czernelica, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 816 .
- Zamek w Czernelicy
- Zamek w Czernelicy na filmie z drona, 2018.
- Archiwalne widoki zamku w bibliotece Polona