Zaburzenia węchu
Zaburzenia węchu (dysosmia) – upośledzenie lub zmiana odczuwania wrażeń węchowych.
Za odczuwanie bodźców węchowych odpowiedzialne są następujące struktury (tworzące drogę węchową):
- pole węchowe – obszar o wielkości około 2,5 cm znajdujący się w błonie śluzowej przedniej części przegrody nosa.
- dwubiegunowe komórki węchowe, których jedne wypustki znajdują się w polu węchowym, natomiast drugie przechodzą przez blaszkę sitową do opuszki węchowej tworząc tzw. ‘nici węchowe’
- nici węchowe wnikają do tzw. opuszki węchowej i oplatają komórki mitralne tworząc kłębuszki węchowe odpowiadające za proces integracji informacji węchowej.
- pasmami węchowymi odchodzącymi od kłębuszków węchowych informacje kierują się do ośrodków CUN o różnym rozwoju filogenetycznym, między innymi do wzgórza, układu limbicznego oraz obszaru węchowego kory mózgowej, zlokalizowany od haka skroniowego po środkową część powierzchni płata czołowego.
Zaburzenia węchu dzielimy na ilościowe i jakościowe. Zaburzenia węchu obserwuje się często u osób dotkniętych chorobami neurodegeracyjnymi[1].
Ilościowe zaburzenia węchu
- anosmia – całkowity brak zmysłu węchu
- hiposmia – osłabienie powonienia
- hiperosmia – nadwrażliwość węchowa
Jakościowe zaburzenia węchu
- parosmia – odczuwanie nieprawdziwych zapachów
Parosmia jest zaburzeniem poczucia węchu. Występuje wtedy, gdy zapach jest odbierany, ale nieprawidłowo postrzegany (tym między innymi różni się od fantosmii, w której występują luźne halucynacje węchowe). Osoba dotknięta tą jednostką chorobową odczuwa inny zapach od tego, który jest rzeczywiście obecny, np. pacjent wącha banana, który według niego pachnie jak przypalone mięso[2]. Głównym objawem tego zaburzenia jest niewytłumaczalne odczuwanie niemiłych zapachów, takich jak woń spalonej ryby, wymiocin lub śmieci. Zaburzenie może być spowodowane mocnym wychłodzeniem organizmu lub przypadkowym uszkodzeniem narządu węchu[3].
