Województwo częstochowskie
Województwo częstochowskie – polskie województwo ze stolicą w Częstochowie istniejące w latach 1975–1998, jedno z 49 ówcześnie istniejących.
| ||||
| 1975–1998 | ||||
| Państwo | ||||
|---|---|---|---|---|
| Data powstania | 1 czerwca 1975 | |||
| Data likwidacji | 31 grudnia 1998 | |||
| Siedziba wojewody i sejmiku | ||||
| Powierzchnia | 6182 km² | |||
| Populacja (1998) • liczba ludności |
| |||
| • gęstość | 126,1 os./km² | |||
| Tablice rejestracyjne | CZ, CE, CO | |||
Adres Urzędu Wojewódzkiego: ul. Jana III Sobieskiego 7, 42-217 Częstochowa | ||||
Położenie na mapie Polski | ||||
Historia
Reformę administracyjną w 1975 roku przyjęto w pośpiechu i bez debaty publicznej. 12 maja plenum KC PZPR podjęło decyzję o zmianie podziału administracyjnego kraju, a ustawę wprowadzającą zmiany Sejm przyjął już 28 maja z mocą obowiązującą od 1 czerwca[1].
Dopiero 3 czerwca 1975 roku w magazynie „Nad Wartą” poinformowano mieszkańców Częstochowy, że miasto stało się siedzibą województwa[1].
Początkowo część wydziałów urzędu wojewódzkiego ulokowano z przyczyn lokalowych w Kłobucku. W związku z tym władze nakazały uruchomienie podmiejskiej linii MPK na trasie Częstochowa-Kłobuck[1].
Konsekwencją utworzenia nowego województwa było poszerzenie granic Częstochowy w dniu 1 stycznia 1977 r. Powodem była chęć zwiększenia populacji miasta ponad 200 tys. mieszkańców[1].
W nowym podziale administracyjnym zostało rozdzielone pomiędzy województwa śląskie, opolskie, łódzkie i świętokrzyskie, pomimo zabiegów o utworzenie tzw. województwa staropolskiego. Ostatnie próby odtworzenia województwa częstochowskiego były planowane w formie referendum przeprowadzonego przy okazji wyborów parlamentarnych w 2011 roku[2], później postulat jego utworzenia został podniesiony przez polityków PiS[3] w 2015 roku, którzy jednak w 2017 r. przesunęli jego realizację na kolejną kadencję Sejmu[4].
Geografia
Województwo częstochowskie zajmowało powierzchnię 6182 km², rozciągłość południkowa wynosiła 77 km, a równoleżnikowa 127 km. Punkty skrajne[5]:
- północny: 51°12′N
- południowy: 50°29′N
- wschodni: 20°06′E
- zachodni: 18°18′E
Długość granic wynosiła 597 km, z czego z województwami[6]: katowickim 142 km, piotrkowskim 133 km, opolskim 124 km, kieleckim 97 km, sieradzkim 85 km, kaliskim 5 km[5].
Obejmowało 17 miast (Częstochowa, Lubliniec, Myszków, Kłobuck, Kalety, Olesno, Pajęczno, Koniecpol, Blachownia, Gorzów Śląski, Praszka, Krzepice, Szczekociny, Woźniki, Żarki, Koziegłowy, Dobrodzień) i 52 gminy.
| Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Roczna |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rekordy maksymalnej temperatury [°C] | 5.7 | 13.8 | 15.6 | 19.2 | 29.0 | 33.0 | 25.3 | 27.8 | 25.4 | 20.2 | 18.7 | 8.6 | 33,0 |
| Średnie dobowe temperatury [°C] | -5.0 | 1.3 | 2.7 | 4.6 | 13.6 | 16.9 | 17.2 | 18.3 | 12.6 | 5.9 | 3.0 | 0.3 | |
| Rekordy minimalnej temperatury [°C] | -17.2 | -9.8 | -6.6 | -4.6 | 2.8 | 6.0 | 10.2 | 9.2 | 1.6 | -5.0 | -5.0 | -18.6 | −18,6 |
| Opady [mm] | 5.9 | 26.9 | 24.7 | 30.1 | 95.8 | 97.3 | 239.4 | 55.1 | 23.0 | 61.4 | 60.9 | 50.0 | 770,4 |
| Źródło: [7] 2015-11-02 | |||||||||||||
Wojewodowie częstochowscy[8]
- Mirosław Wierzbicki (1.06.1975 – 11.12.1980)
- Grzegorz Lipowski (31.12.1980 – 31.03.1990)
- Jerzy Guła (15.05.1990 – 10.12.1994)
- Cezary Marek Graj (1.02.1995 – 20.1.1997)
- Szymon Giżyński (19.12.1997 – 31.12.1998)
Urzędy Rejonowe
- Urząd Rejonowy w Częstochowie dla gmin: Blachownia, Gidle, Janów, Kamienica Polska, Kłomnice, Konopiska, Kruszyna, Mstów, Mykanów, Nowa Brzeźnica, Olsztyn, Pajęczno, Poczesna, Rędziny, Starcza i Strzelce Wielkie oraz miast: Blachownia (do 1 stycznia 1992[9]), Częstochowa i Pajęczno (do 1 stycznia 1992[9])
- Urząd Rejonowy w Kłobucku dla gmin: Kłobuck, Krzepice, Lipie, Miedźno, Opatów, Panki, Popów, Przystajń i Wręczyca Wielka oraz miast (do 1 stycznia 1992[9]): Kłobuck i Krzepice
- Urząd Rejonowy w Koniecpolu dla gmin: Dąbrowa Zielona, Irządze, Koniecpol, Lelów, Moskorzew, Przyrów, Radków, Secemin, Szczekociny i Żytno oraz miast (do 1 stycznia 1992[9]): Kłobuck i Krzepice
- Urząd Rejonowy w Lublińcu dla gmin: Boronów, Ciasna, Dobrodzień, Herby, Kochanowice, Koszęcin i Pawonków, oraz miast: Dobrodzień (do 1 stycznia 1992[9]), Kalety, Lubliniec i Woźniki (do 1 stycznia 1992[9])
- Urząd Rejonowy w Myszkowie dla gmin: Koziegłowy, Kroczyce, Niegowa, Poraj, Włodowice i Żarki oraz miast: Koziegłowy (do 1 stycznia 1992[9]), Myszków i Żarki (do 1 stycznia 1992[9])
- Urząd Rejonowy w Oleśnie dla gmin: Gorzów Śląski, Olesno, Praszka, Radłów i Rudniki oraz dla miast (do 1 stycznia 1992[9]): Gorzów Śląski, Praszka i Olesno
Miasta
Ludność 31 grudnia 1998:
|
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Ludność w latach
| Rok | Liczba mieszkańców |
|---|---|
| 1975 (31 grudnia)[10] | 727,4 tys. |
| 1976 (31 grudnia)[11] | 730,5 tys. |
| 1977 (31 grudnia)[12] | 733,7 tys. |
| 1978 (spis powszechny)[13] | 741 698 |
| 1978 (31 grudnia)[14] | 742 tys. |
| 1979 (31 grudnia)[15] | 745,7 tys. |
| 1980 (31 grudnia)[16] | 747,9 tys. |
| 1985 (31 grudnia)[17] | 767,4 tys. |
| 1986[18] | 769,5 tys. |
| 1987[19] | 771,3 tys. |
| 1988[20] | 772,6 tys. |
| 1989 (31 grudnia)[21] | 776,1 tys. |
| 1990 (30 czerwca)[22] | 776,1 tys. |
| 1990 (31 grudnia)[22] | 776,7 tys. |
| 1991 (31 grudnia)[23] | 777 tys. |
| 1992 (31 grudnia)[24] | 781,9 tys. |
| 1993 (30 czerwca)[25] | 781,6 tys. |
| 1994 (31 grudnia)[26] | 782,7 tys. |
| 1995 (30 czerwca)[27] | 782,1 tys. |
| 1995 (31 grudnia)[28] | 782,3 tys. |
| 1997 (31 grudnia)[29] | 780,3 tys. |