Wisłostrada

Decyzja o budowie trasy przyspieszonego ruchu wspólnym wysiłkiem mieszkańców miasta dla uczczenia 30-lecia Polski Ludowej zapadła w 1972 na plenarnych obradach Stołecznego Komitetu Frontu Jedności Narodu (SKFJN)^[2]. W budowie w czynie społecznym wzięło udział tysiące mieszkańców Warszawy^[3] oraz ochotnicy spoza stolicy^[1]. Organizatorem czynów społecznych był SKFJN^[1].

Wisłostrada została poprowadzona wzdłuż lewego brzegu Wisły, pozwalając na bezkolizyjny przejazd przez miasto z ominięciem śródmieścia^[4] i odciążając od ruchu tranzytowego m.in. ciąg ulic Puławskiej, Marszałkowskiej i Andersa^[5]. Projekt jej północnego i środkowego odcinka (od ul. Pułkowej do ul. Szwoleżerów, wraz z węzłami i estakadami) powstał w Biurze Projektów Budownictwa Komunalnego „Stolica”^[6]. Na odcinku sąsiadującym z Laskiem Bielańskim w celu ochrony środowiska Wisłostradę poprowadzono na estakadach o długości ok. 850 metrów^[6]. Odcinek południowy z ulicami Czerniakowską, Powsińską i Wiertniczą nie wymagał tak dużej ingerencji projektantów^[6].

W związku z budową trasy w 1973 roku zlikwidowano linie tramwajowe do Wilanowa oraz do Młocin, choć projekt trasy uwzględniał rezerwę terenu pod torowisko tramwajowe. 1 września 1973 roku zamknięto linię tramwajową wzdłuż Pułkowej od skrzyżowania z ulicą Pstrowskiego^[a] do pętli Młociny^[7], 16 września linię wzdłuż ulicy Powsińskiej od pętli Sadyba do pętli Wilanów^[8], zaś 11 listopada odcinek linii wzdłuż ulic Czerniakowskiej i Powsińskiej od skrzyżowania z ulicą Gagarina do pętli Sadyba^[9][10].

Wisłostradę otwierano etapami^[11]. Większa część trasy (16 km)^[12] została oddana do użytku 19 lipca 1974 roku^[13], natomiast północny odcinek ukończono w grudniu 1975^[12]. Łącznie Wisłostrada ma ok. 22 km długości^[1][14]. Ma dwie jednokierunkowe jezdnie o dwóch lub trzech pasach ruchu^[1]. Trasa przecina się bezkolizyjnie za pomocą wielopoziomowych skrzyżowań i węzłów m.in. z ulicami Pułkową, Gwiaździstą i Krasińskiego^[14], jednak jest także wiele skrzyżowań z sygnalizacją świetlną, m.in. w okolicy mostu Poniatowskiego i pod mostem Śląsko-Dąbrowskim oraz w ciągu ulicy Czerniakowskiej. Od węzła komunikacyjnego z Trasą Łazienkowską Wisłostrada zaczyna oddalać się od brzegu Wisły^[6].

Zgodnie z planami trasa miała stwarzać warunki do szybkiego (do 90 km/godz.) przejazdu przez miasto^[1] z szybkością projektowaną w części północnej rzędu 100 km/godz.^[14] Ocenia się, że Wisłostrada skutecznie pełniła rolę trasy szybkiego ruchu do początku lat 90. XX wieku^[5].

Wisłostrada przebiega w pobliżu wszystkich warszawskich mostów (z wyjątkiem Siekierkowskiego i Anny Jagiellonki (Południowego), gdyż tam trasa biegnie w pewnej odległości od Wisły). Pod mostem Świętokrzyskim przebiega w jednym z najdłuższych tuneli drogowych w Polsce.

Osobny artykuł: Tunel Wisłostrady.

Wzdłuż Wisłostrady znajdują się ścieżki rowerowe (nie na całej długości), częściowo przebiegają one przy samym brzegu Wisły.

W latach 90. w całości leżała w ciągu ówczesnej drogi krajowej nr 724^[15]. Obecnie na odcinku od węzła z Trasą Siekierkowską do granicy miasta stanowi część drogi wojewódzkiej nr 724. Z kolei od węzła z Trasą Armii Krajowej do granicy z Łomiankami biegną nią droga krajowa nr 7 i trasa europejska E77.

W 2020 roku pod Wisłostradą rozpoczęła się budowa 9,5-kilometrowego kolektora wiślanego^[16] do magazynowania nadmiaru ścieków oraz wód opadowych, spływających z terenu lewobrzeżnej Warszawy w czasie intensywnych opadów deszczu^[17]. Kolektor zaczyna się przy tunelu Wisłostrady i kończy przy moście Marii Skłodowskiej-Curie (Północnym)^[16].

• Pułkowa,
• Wybrzeże Gdyńskie,
• Wybrzeże Gdańskie,
• Wybrzeże Kościuszkowskie,
• Wioślarska,
• Solec (część południowa),
• Czerniakowska,
• Powsińska,
• Wiertnicza,
• Przyczółkowa.

• Kamień upamiętniający oddanie Wisłostrady do użytku 22 lipca 1974 na ul. Wybrzeże Gdańskie (róg ul. Boleść)^[18]