Wilgi

Wilgi[30] (Oriolinae) – monotypowa podrodzina ptaków z rodziny wilgowatych (Orilolidae).

Wilgi
Oriolinae
Vigors, 1825[1]
Ilustracja
Przedstawiciel podrodziny – wilga złotogrzbieta (O. xanthornus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

wilgowate

Podrodzina

wilgi

Typ nomenklatoryczny

Podrodzina: Oriolus Linnaeus, 1766
Rodzaj: Oriolus galbula Linnaeus, 1766 (= Coracias oriolus Linnaeus, 1758)

Rodzaje i gatunki

Oriolus Linnaeus, 1766[29]
32 gatunki – zobacz opis w tekście

Zasięg występowania

Podrodzina obejmuje gatunki zamieszkujące w większości strefę międzyzwrotnikową, rzadziej umiarkowaną, Eurazji, Afryki i Australazji[31].

Morfologia

Długość ciała 13–32 cm; masa ciała 30–125 g[32].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1766 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz w 12 wydaniu publikacji swojego autorstwa traktującej o systematyce zwierząt[29]. Linneusz wymienił kilkanaście gatunków – Oriolous Galbula Linnaeus, 1758 (= Coracias oriolus Linnaeus, 1758), Oriolus chinensis Linnaeus, 1766, Oriolus melanocephalus Linnaeus, 1766 (= Coracias xanthornus Linnaeus, 1758), Oriolus Icterus Linnaeus, 1766, Oriolus phoeniceus Linnaeus, 1766, Oriolus haemorrhous Linnaeus, 1766, Oriolus persicus Linnaeus, 1766, Oriolus mexicanus Linnaeus, 1766, Oriolus guianensis Linnaeus, 1766 (= Emberiza militaris Linnaeus, 1758), Oriolus Baltimore Linnaeus, 1766 (= Coracias oriolus Linnaeus, 1758), Oriolus spurius Linnaeus, 1766, Oriolous Bonana Linnaeus, 1766, Oriolus dominicensis Linnaeus, 1766, Oriolus cayanensis Linnaeus, 1766, Oriolus icterocephalus Linnaeus, 1766, Fringilla melancholica Linnaeus, 1758 (nomen dubium), Emberiza capensis Linnaeus, 1766, Coracias aurea Linnaeus, 1758 i Oriolus chrysocephalus[n] Linnaeus, 1766 – z których gatunkiem typowym jest (pozorna tautonimia) Oriolous Galbula Linnaeus, 1758 (= Coracias oriolus Linnaeus, 1758) (wilga zwyczajna). Wcześniejsza nazwa Oriolus ukuta przez Brissona w 1760 roku został uznana za nieważną na mocy uprawnień Międzynarodowa Komisja Nomenklatury Zoologicznej[6]

Etymologia

  • Oriolus (Orioblus): średniowiecznołac. oriolus ‘wilga zwyczajna’. Melodyjne nawoływania wilgi zwyczajnej są charakterystyczną cechą europejskich lasów na wiosnę[33].
  • Mimetes: gr. μιμητης mimētēs ‘imitator, naśladowca’, od μιμεομαι mimeomai ‘naśladować’, od μιμος mimos ‘mim, aktor’[34]. Gatunek typowy: King wymienił dwa gatunki – Coracias sagittata Latham, 1801 i Mimetes flavocinctus P.P. King, 1826 – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Coracias sagittata Latham, 1801[35].
  • Mimeta (Mineta): wariant nazwy rodzaju Mimetes King, 1826[36].
  • Analcipus: gr. αναλκις analkis ‘słaby’; πους pous, ποδος podos ‘stopa’[37]. Gatunek typowy: Swainson wymienił dwa gatunki – Ocypterus sanguinolentus Temminck, 1830 (= Leptopteryx cruenta Wagler, 1827) i Lanius bicolor różnych autorów – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Ocypterus sanguinolentus Temminck, 1830 (= Leptopteryx cruenta Wagler, 1827)[38].
  • Artamia (Artemia): wariant pisowni nazwy rodzaju Artamus Vieillot, 1816 (ostrolot)[39]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Ocypterus sanguinolentus Temminck, 1830 (= Leptopteryx cruenta Wagler, 1827).
  • Philocarpus: gr. φιλος philos ‘miłośnik’, od φιλεω phileō ‘kochać’; καρπος karpos ‘owoc’[40]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Ocypterus sanguinolentus Temminck, 1830 (= Leptopteryx cruenta Wagler, 1827).
  • Chloreus: gr. χλωρευς khlōreus ‘bladozielony lub zielonkawożółty ptak’, być może jakiś ptak drapieżny[41].
  • Psaropholus (Psarolophus): gr. ψαρ psar, ψαρος psaros ‘szpak’; φολυες pholues ‘ciemnoczerwony, czarny’[23]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Psaropholus traillii Jardine & Selby, 1839 (= Pastor traillii Vigors, 1832).
  • Erythrolanius: gr. ερυθρος eruthros ‘czerwony’; rodzaj Lanius Linnaeus, 1758 (dzierzba)[42], Gatunek typowy: Lesson wymienił dwa gatunki – Ocypterus sanguinolentus Temminck, 1830 (= Leptopteryx cruenta Wagler, 1827) i Erythrolanius rubricollis Lesson, 1840 (= Leptopteryx cruenta Wagler, 1827) – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Ocypterus sanguinolentus Temminck, 1830 (= Leptopteryx cruenta Wagler, 1827)[38].
  • Galbulus: łac. galbulus ‘mały żółtawy ptak’, później identyfikowany jako gatunek „dzięcioła” budującego zwisające gniazdo, a tym samym kojarzony z wilgą, od galbina ‘mały żółty ptak’; przyrostek zdrabniający -ulus, od galbus ‘wilga, żółty’[43]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Oriolus auratus Vieillot, 1817.
  • Broderipus: William John Broderip (1789–1859), brytyjski prawnik, przyrodnik[44]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Oriolus chinensis Linnaeus, 1766.
  • Baruffius: epitet gatunkowy Oriolus baruffii Bonaparte, 1850[45]; ks. Giuseppe Francesco Baruffi (1801–1875), włoski polityk, poseł do Turynu (Królestwo Sycylii), podróżnik, pisarz, przyrodnik[46]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Oriolus intermedius Hartlaub, 1852 (= Oriolus baruffii Bonaparte, 1850 (= Oriolus brachyrhynchus Swainson, 1837)).
  • Xanthonotus: epitet gatunkowy Oriolus xanthonotus Horsfield, 1821; gr. ξανθος xanthos ‘żółty, złoty’; -νωτος -nōtos ‘-tyły, -grzbiety’, od νωτον nōton ‘tył, grzbiet’[47]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Xanthonotus leucogaster Temminck, 1823 (= Oriolus xanthonotus Horsfield, 1821).
  • Euchlorites: gr. ευχλωρος eukhlōros ‘żółtawy’, od ευ eu ‘dobry’; χλωρος khlōros ‘jasnozielony’[48].
  • Amimeta: gr. negatywny przedrostek α- a-; rodzaj Mimeta Vigors & Horsfield, 1827[49].
  • Neomimeta: gr. νεος neos ‘nowy’; rodzaj Mimeta Vigors & Horsfield, 1827[50]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Mimetes flavocinctus P.P. King, 1826.
  • Broderipornis: rodzaj Broderipus Bonaparte, 1854; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos ‘ptak’[51].

Podział systematyczny

Do podrodziny należy jeden rodzaj z następującymi gatunkami[30]:

Uwagi

Przypisy

Bibliografia