We Die Young

Inspiracją dla Jerry’ego Cantrella do napisania liryki do „We Die Young”, której głównym motywem jest temat śmierci^[7], był widok nastolatków handlujących narkotykami. Muzyk obserwował ich przez okno autobusu, gdy dojeżdżał na próby zespołu. Tekst jest również swoistym aktem oskarżenia wobec przemocy gangów w rodzinnym mieście grupy, Seattle w stanie Waszyngton. Często dochodziło do incydentów, gdzie strzelano do dzieci, po czym, gdy były martwe, zdzierano im buty do tenisa z nóg. „Wyglądało na to, że sprawy wymykają się spod kontroli” – uważał Cantrell^[8]. W rozmowie z magazynem „Guitar School” odniósł się do interpretacji tekstu: „Pamiętam dokładnie, kiedy pierwszy raz przyszedł mi do głowy ten riff. Naprawdę utknął mi w głowie – miał takie gwałtowne brzmienie. Pomysł na tekst wziął się z takiego terenu w Seattle, nazywanego Seward Park, na którym znajduje się dużo cracku i broni, i ogólnie jest to strefa kontrolowana przez lokalne gangi. Widywałem 12-latków narąbanych każdego dnia, widok ten zadziwił mnie i przestraszył i dlatego napisałem o tym tekst”^[9].

W wywiadzie dla „RIP” muzyk zaznaczał, że utwór nie jest ostrzeżeniem, lecz osobistą refleksją na temat tego, jak młodzi ludzie schodzą na złą drogę za sprawą gangów i narkotyków. „Wiek niewinności zdecydowanie się obniżył” – argumentował^[10]. Layne Staley w wywiadzie dla magazynu „Rock Scene” podkreślał, że „We Die Young” nie jest utworem o samobójstwie. „To idzie dalej, bo to jest całe tempo tego stylu życia”^[11]. W ocenie jednego z recenzentów czasopisma „Rock Beat” liryka kompozycji okazuje zarówno gniew, jak i introspekcję, tworząc „imponującą kombinację, która przyciągnie czyjąś uwagę”^[12].

„We Die Young” jest skomponowany w niskim strojeniu D (ang. drop D)^[13], obniżonym o półtora tonu w dół^[14] według Db-Ab-Db-Gb-Bb-Eb^[15]. Utwór charakteryzuje się agresywnym i masywnym gitarowym riffem, gdzie – jak pisała za pośrednictwem „Guitar World” Katherine Turman – „Cantrell nadaje potężne tempo z masywnym dolnym przesterem”^[16]. Wspomniany riff jest odgrywany przez cały czas trwania zwrotki. Wokale Staleya cechują się energicznym i gardłowym stylem, do którego dołączają partie wspierające Cantrella w refrenach^[17]. Po wykonaniu drugiej zwrotki i refrenu, na pierwszy plan wysuwa się krótkie, dynamiczne, utrzymane w bluesowym stylu^[17], solo Cantrella^[2], po czym utwór powraca do głównego riffu^[15].

Ned Raggett z AllMusic podkreślał wyrazistą dynamikę i „chytre jęki Staleya”. Według autora sposób gry Cantrella stanowi odwołanie do Tony’ego Iommiego, przypominając gwałtowne doomowe riffy i nawiązując do szkoły myślenia Black Sabbath^[2]. Dale Turner z „Guitar One” uważał, że połączenie niepokojącej tematyki tekstowej z niskim strojem gitary Cantrella zwiastowało wczesny przebłysk mrocznej i ponurej mocy, do jakiej był zdolny zespół^[15]. Magazyn „Metal Forces” porównywał brzmienie „We Die Young” do Stormtroopers of Death^[18]. Krzysztof Celiński z „Tylko Rocka” wyróżniał „zgiełkliwe brzmienie, metalowe riffy i artykulacje oraz «ciągnące się» tempo”^[19].

9 sierpnia 1990 członkowie zespołu spotkali się z Rockym Schenckiem, by porozmawiać o pomysłach na fabułę do swojego pierwszego teledysku^[a]. W owym czasie w Los Angeles w stanie Kalifornia miało miejsce kilka pożarów. Schenck zasugerował wykorzystanie jednego ze spalonych domów razem z basenem jako głównego pleneru^[20]. Realizację rozpoczęto 28 sierpnia przy 1015 Avonoak Terrace w Glendale w Kalifornii, znajdującego się w zespole miejskim Los Angeles–Long Beach. Na prośbę reżysera ruiny domu pomalowano na jasnoczerwony kolor, a basen wypełniono odpadami znalezionymi na miejscu. Jak przyznawał Schenck: „Pamiętam dokładnie reakcję rodziny, która kiedyś mieszkała w tym domu i oglądała nas z boku. Ich wyraz twarzy zdawał się być cichym przerażeniem, gdy realizowaliśmy ujęcia w ich niegdyś pięknym basenie, używając do tego spalonych mebli i zabawek dzieci jako rekwizytów”^[20]. 10 września reżyser w studiu w Hollywood realizował sceny z udziałem zespołu. Materiał filmowy z płonącymi oraz unoszącymi się w basenie odpadami był wyświetlany na twarzach muzyków. Zdjęcia do teledysku zakończono 17 września^[21].

Wideoklip był często emitowany w programach stacji MTV – 120 Minutes i Headbangers Ball, lecz nie cieszył się powodzeniem^[22]. Schenck przyznawał po latach: „Wydaje się, że zespół i wytwórnia zdają się to lubić, a i ja byłem zadowolony z efektu końcowego. Wygląda na to, że wideo całkiem dobrze pasuje do muzyki i myślę, że wykorzystaliśmy w nim wiele różnych elementów, których nie widziałem w teledyskach w tamtych czasach”^[21]. Melinda Garcia pisała na łamach „Screamer”: „Teledysk zawiera atrakcyjną, niepożądaną, podziemną strukturę. I przy lekkim psychodelicznym odczuciu dużej ilości dymu, wydajność zespołu wzbogacają ich stały, mroczny i ciężki dźwięk”^[23].

Istnieje także druga wersja teledysku, wyreżyserowana w dniach 28–30 listopada 1989 przez szkołę artystyczną The Art Institute of Seattle^[24][25], która znajduje się na kompilacji Music Bank: The Videos (1999)^[26]. Wideoklip w reżyserii Schencka zamieszczono również na koncertowym VHS Live Facelift (1991)^[6][27], będącym częściowym zapisem występu grupy w Moore Theatre w Seattle z 22 grudnia 1990^[28].

Autorem oprawy graficznej jest Rocky Schenck^[29]. Jednym z dyskutowanych pomysłów, który miał posłużyć za główną okładkę albumu studyjnego Facelift (1990), była wizja zdjęcia, na którym członkowie zespołu mieli wyłaniać się z ludzkiego oka. W tym celu powierzchnię basenu przykryto cienką folią z tworzywa sztucznego. Zdjęcia rozpoczęto 2 maja 1990 w Oakwood Apartments w Burbank w hrabstwie Los Angeles. Muzycy nurkowali pod plastikiem, po czym wyłaniali się na powierzchnię, łapiąc oddech. Jak wspominał Schenck: „Tworzywa sztuczne zniekształcały ich twarze, a ja dostałem świetne, upiorne zdjęcia zespołu z ich pierwszą rolą w filmie”^[30]. W trakcie sesji członkowie zespołu eksperymentowali z wieloma pomysłami, włącznie z ujęciem przedstawiającym Staleya owiniętego folią, trzymanego przez pozostałych. Zdjęcie to zostało wykorzystane jako okładka minialbumu We Die Young^[30].

„We Die Young” był pierwszym singlem promującym debiutancki album studyjny Facelift (1990)^[6]. Wytwórnia Columbia opublikowała go w lipcu 1990 w limitowanym nakładzie^[21][31]. Ukazał się on w trzech wersjach – nośnika CD (nr kat. CSK 2163), posiadającego jedynie tytułowy utwór i inną okładkę^[32], oraz w rozszerzonych wydaniach na kasecie (nr kat. CAT 2095)^[33] i 12”-calowym winylu (nr kat. CAS 2095)^[34] w formie minialbumu^[6]. Edycje te na stronach B zawierały kompozycje „It Ain’t Like That” i „Killing Yourself”^[6][31]. Ostatnia z nich pochodziła ze starszych sesji z końca lat 80.^[6] Wolniejsza wersja „Killing Yourself” znalazła się na demie The Treehouse Tapes (1988)^[35]. W ramach promocji singel rozsyłano do wybranych miejscowych sklepów muzycznych, których właściciele otrzymywali zysk ze sprzedaży^[6][36][37].

„It Ain’t Like That” trafił na album Facelift^[38], natomiast „Killing Yourself” został odrzucony, z powodu niechęci Staleya do niego^[6]. Teledysk do tytułowej kompozycji został wydany na nośniku VHS 22 sierpnia 1990 przez Columbia^[39]. W 1992 „We Die Young” znalazł się na stronie B rozszerzonej edycji singla „Would?”, opublikowanej w Europie^[40], natomiast w marcu 1993 ukazał się on na stronie B brytyjskiej wersji singla „Them Bones”^[41].

Demonstracyjna wersja „We Die Young”, zarejestrowana pod kierownictwem producenta Ricka Parashara w 1989^[b][42], została zamieszczona na kompilacji Nothing Safe: Best of the Box (1999)^[43][44], natomiast studyjna ukazała się na retrospekcyjnym box secie Music Bank (1999)^[45][46] i składance The Essential Alice in Chains (2006)^[47].

23 kwietnia 2022, z okazji Record Store Day, będącego częścią czarnego piątku, minialbum został wydany nakładem Legacy w limitowanej edycji na 12”-calowym winylu. Ponowny mastering materiału wykonał Bob Ludwig^[48].

Recenzent Ned Raggett z AllMusic określał „We Die Young” jako „dwie i pół minuty czystego heavy metalu”, a także „dzieło sztuki aranżacji i produkcji”^[2]. Ric Albano z brytyjskiego pisma „Classic Rock” przyznawał, że brzmienie „We Die Young” nawiązuje do klasycznego hard rocka^[3]. Bill Adams na łamach „Ground Control” krytykował tytułowy utwór, zarzucając mu, że brzmi jak „każdy inny hardrockowy numer, produkowany pod koniec lat 80.” W dalszej części autor negatywnie odnosił się do wokalu Staleya; chociaż w jego ocenie śpiew wokalisty jest „niesamowicie potężnym narzędziem”, to w „We Die Young” brzmi on niczym „Paul Stanley z wrednym kacem”. Z kolei partie gitary Cantrella uważał za „rozdęte i niespójne”^[49]. Tom Forsythe z „Guitar” brzmienie gitar w „We Die Young” porównywał do błotnistego wiru rzeki Missisipi^[50], a Rob Andrews z „Hit Paradera” tekst utworu określał mianem „kontrowersyjnego”^[51]. Mike Gitter z „Hot Rockers” „We Die Young” charakteryzował mianem „ogromnego, zdesperowanego lamentu”, a jego akordy, zdaniem autora, „wibrują na tle szarego nieba północno-zachodniego Pacyfiku z mrożącą krew w żyłach intencją”^[52]. Sam Law przyznawał na łamach „Kerrang!”, że mimo upływu trzech dekad, „We Die Young” „nadal zapewnia niesamowicie ciężkie 153 sekundy”^[8].

W ocenie Judith Fisher z „Metal Forces” kompozycja była „pełzającym, melancholijnym numerem, pełnym pompujących linii basu”^[53]. Paul Elliot z magazynu „Q” podkreślał, że ze względu na niski strój, a także charakterystyczne riffy Cantrella w „We Die Young” i „Man in the Box”, zespół wypracował wyrazistą dynamikę lat 90.^[54] Eli Enis z branżowego „Revolver” – odnosząc się do analizy utworu – przyznawał: „Patrząc wstecz, można by pomyśleć, że AIC czerpie inspirację z Black Albumu [1991] Metalliki w «We Die Young», ale ten groovemetalowy deptacz był właściwie pierwszy”^[4]. Z kolei jeden z recenzentów portalu rockmetal.pl pisał o utworze: „«We Die Young» to jeden z najjaśniejszych punktów Facelift [1990]. Mocny, energetyczny, świetnie bujający, z przeszywającym ciało odbiorcy wokalem Layne’a Staleya i iście heavymetalowymi zagrywkami Cantrella – prawdziwy hymn dla dorastającej, dekadenckiej młodzieży początków lat 90., z bardzo znamiennym przesłaniem”^[55].

Przedwczesna śmierć Staleya w 2002 i Mike’a Starra w 2011 spowodowała, że część krytyków znaczenie utworu interpretowała jako zapowiedź tragicznych wydarzeń^[c][59][60]. Alan Ritch wyrażał przekonanie, że „piosenka stała się bolesną rzeczywistością, gdy członkowie Mike Starr i Layne Staley przegrali walkę z uzależnieniem od narkotyków. Gdyby tylko wers «Take another hit / and bury your brother» nie był tak dosłowny”^[60]. Z kolei Vince Neilstein pisał, że „«We Die Young» to idealna uwertura do bogatej kariery Alice in Chains; pierwsza piosenka z ich pierwszego albumu mówi w zasadzie wszystko, co musisz wiedzieć o zespole”^[17].

Tytułowy utwór zyskał uznanie w lokalnych rozgłośniach radiowych, emitujących muzykę rockową oraz metalową^[6][61], natomiast minialbum wywarł wpływ na społeczność związaną z heavy metalem^[13]. Choć singel dobrze sobie radził w radiu, to, zdaniem Gillian G. Gaar, atrakcyjność zespołu dla szerszej publiczności nie była początkowo widoczna^[6].

Po wznowionym wydaniu epki z okazji Record Store Day w 2022, utwór „We Die Young” został odnotowany na dwóch listach brytyjskiej organizacji Official Charts Company (OCC) – 29 kwietnia zadebiutował na 11. pozycji w zestawieniu Official Physical Singles Chart Top 100^[62], oraz na 9. miejscu listy Official Vinyl Singles Chart Top 40^[63]. Minialbum zajął 30. miejsce w zestawieniu najlepiej sprzedających się płyt winylowych 2022, przygotowanym przez bazę danych Discogs^[64].

12 stycznia 2010 „We Die Young” został wydany jako zawartość do pobrania (ang. downloadable content, DLC) dla komputerowej gry muzycznej Rock Band (2007) na platformy Xbox 360, Wii i PlayStation 3, jako część zestawu obejmującego też inne kompozycje zespołu – „Grind”, „Heaven Beside You”, „Last of My Kind” i „Your Decision”^[65].

W 2009 redakcja „Kerrang!” sklasyfikowała główny riff utworu na 53. lokacie w przygotowanym przez siebie rankingu „100 zabójczych riffów, które wstrząsnęły światem”. W uzasadnieniu pisano, że „otwierająca linia gitarowa, ma wiele wspólnego ze sceną hair bandów w Los Angeles, a także z bluesowym grzmotem Tony’ego Iommiego z Black Sabbath. Ten glammowy riff został, z różnych intencji i celów, przeciągnięty przez bulgoczącą, gęstą smołę, aby stworzyć w piosence imponujący nastrój strachu i przerażenia […] W lipcu 1990 ten otwierający utwór z ich debiutanckiego albumu stał się hitem w metalowym radiu i ugruntował pozycję zespołu jako jednej z głównych gwiazd rozwijającej się sceny grunge’owej w ich rodzinnym mieście”^[66].

Premiera koncertowa „We Die Young” miała miejsce 15 lipca 1989 w klubie Natacha’s w Bremerton w stanie Waszyngton^[67]. W relacji z występu Alice in Chains na Uniwersytecie Stanu Waszyngton w Pulman w stanie Waszyngton z 1 grudnia 1989 pisano, że „«We Die Young» przyciąga zgromadzony tłum do headbangu. Ale kiedy basista Mike Starr rozpoczyna swój charakterystyczny ruch biegania w kółko, wir, który tworzy, nie może zostać zatrzymany i Layne wkrótce wskakuje w tłum”^[68]. 22 grudnia 1990 muzycy wykonali utwór podczas koncertu w Moore Theatre w Seattle^[69]. Jego zapis ukazał się na VHS Live Facelift (1991), jednak „We Die Young” (poza teledyskiem) nie uwzględniono na płycie^[27]. Recenzując koncert Alice in Chains w londyńskim The Town & Country Club z 28 lutego 1993, Mörat pisał za pośrednictwem magazynu „Kerrang!”, że „w dzisiejszym zestawie jest zbyt mało materiału z ich klasycznego, pierwszego albumu Facelift [1990], ale kiedy po «Dam That River» następuje «We Die Young», strach nie jest już «w drodze» [odniesienie do pierwszego wersu kompozycji: Scary is on the wall, scary is on his way]. Strach jest tutaj, w tym pieprzonym budynku z nami, większy niż życie!”^[70].

Cantrell w rozmowie z „Guitar School” wspominał, że przy okazji występu grupy w ramach MTV Unplugged w 1996, muzycy planowali wykonać utwór w wersji akustycznej, jednak zrezygnowali z tego pomysłu z uwagi na ograniczenia czasowe^[71]. 10 maja 1996 zespół zagrał występ w talk-show Late Show with David Letterman, w trakcie którego wykonał skrócone wersje „Again” i „We Die Young”^[72][73]. Kelsey Chapstick z „Revolvera” pisała, że „choć wydawał się chudy i melancholijny, Staley trzymał to razem, by zapewnić porywający występ, podczas gdy energia jego kolegów z zespołu z nawiązką rekompensowała jego bezruch i introwersję”^[73].

2 lipca 2006, podczas koncertu w Goffertpark w Nijmegen w ramach Finish What we Started Tour, „We Die Young” został wykonany z gościnnym udziałem wokalisty Tima Williamsa i basisty Kyle’a Sandersa z zespołu Bloodsimple^[74]. Kompozycja jest regularnie prezentowana podczas wszystkich tras zespołu^[67].

singel CD (CSK 2163):

kaseta (CAT 2095):

Strona A:

Strona B:

winyl 12” (CAS 2095):

Strona A:

Strona C:

Opracowano na podstawie materiału źródłowego^[75]:

• Zespół Ektomorf wykonał cover „We Die Young” na minialbumie The Gipsy Way (2010), dołączonym do reedycji płyty What Doesn't Kill Me... (2009)^[76].
• Formacja Stone Sour nagrała studyjną wersję „We Die Young” na minialbumie Meanwhile in Burbank... (2015)^[77].
• Zespół Cane Hill zarejestrował cover „We Die Young” na potrzeby składanki Decades of Destruction (2016), dołączonej do rocznicowego wydania pisma branżowego „Metal Hammer”^[78].

• Jordan Babula. Alice in Chains – Dyskografia. „Teraz Rock”, 2006. Orange Media. ISSN 1730-394X. (pol.). 
• Bartek Koziczyński. Alice in Chains. Bezsenność w Seattle. „Teraz Rock”, 2006. Orange Media. ISSN 1730-394X. (pol.). 
• David de Sola: Alice in Chains: The Untold Story. Thomas Dunne Books, 2015. ISBN 978-1250048073. (ang.).
• Mark Yarm: Wszyscy kochają nasze miasto. Historia grunge’u z pierwszej ręki. Joanna Bogusławska (tłum.). Kagra, 2019. ISBN 978-83-63785-43-7. (pol.).

• „We Die Young” w bazie AllMusic (ang.)
• „We Die Young” w bazie YouTube (ang.)
• Oryginalna wersja w bazie YouTube (ang.)