Ulica Szpalerna w Petersburgu

Ulica została wytyczona przed 1727 r. i nosiła początkowo nazwę Pierwszej Linii^[1]. Jeszcze w XVIII w. jej nazwę zmieniono najpierw na 1 Bieriegową, a pod koniec stulecia – na Woskriesienską (Zmartwychwstania Pańskiego), od noszącego podobne wezwanie soboru Smolnego położonego u wylotu ulicy^[2]. Nazwa ulicy Szpalernej, pochodząca od położonej pod nr 9 Manufaktury Szpalernej, weszła do użytku w 1859 r.^[1] Po 1859 r. przy ulicy wzniesiono wieżę ciśnień i kompleks wodociągów miejskich^[1]. Na początku XIX w. wzdłuż ulicy wzniesiono szereg domów czynszowych^[1]. W 1918 r. nowym patronem ulicy został rewolucjonista Iwan Woinow, który rok wcześniej zginął na tejże ulicy podczas kryzysu lipcowego^[1]. W okresie radzieckim (począwszy od lat 30. po lata 80.) cała zabudowa ulicy o wyższych numerach – od skrzyżowania z ul. Taurydzką do Placu Rastrellego – została całkowicie zmieniona, nie zachowały się żadne starsze budynki ani pierwotny układ parcel^[1]. Zburzono wówczas m.in. kompleks koszar policji położony we wschodniej części ulicy^[3].

W 1991 r. została przywrócona nazwa przedrewolucyjna^[2].

• dom czynszowy, wzniesiony w 1911 r. według projektu A. Piela, nr 5^[2]
• dom czynszowy, wzniesiony w latach 1903–1904 według projektu P. Gilewa, nr 9^[2]
• willa Aleksandra Szeriemietjewa, wzniesiona w XVIII w., przebudowana w latach 1883–1886 według projektu W. Turgieniewa, nr 18^[2]
• areszt śledczy, wzniesiony w latach 1871–1875, nr 25 (narożnik ul. Szpalernej i Zacharjewskiej)^[4]
• cerkiew Ikony Matki Bożej „Wszystkich Strapionych Radość”, wzniesiona w latach 1817–1818, nr 35a^[2]
• kompleks maneżowo-koszarowy Pułku Kawalergardów Gwardii, wzniesiony w latach 1800–1806 według projektu Luigiego Ruski, siedziba Wojskowego Instytutu Inżynieryjno-Technicznego, nr 41–43^[2]
• dom czynszowy, wzniesiony w 1907 r., według projektu S. Gingera, nr 44a^[2]
• Pałac Taurydzki, nr 47^[2]
• gmach miejskiego i obwodowego Zarządu Pogranicznego FSB, nr 62^[3]
• pomnik Feliksa Dzierżyńskiego na wysokości nr 62^[3]

• red. B. Piotrowski, O. Czekanowa i in., Sankt-Pietierburg. Pietrograd. Leningrad. Encikłopiediczeskij sprawocznik, Naucznoje Izdatiel'stwo Bol'szaja Rossijskaja Encikłopiedija, ISBN 5-85270-037-1.