Ulica Konopacka w Warszawie

Ulica była pierwotnie drogą, która oddzielała Pragę (będącą częścią Warszawy) od założonej przez właściciela okolicznych terenów Ksawerego Konopackiego Nowej Pragi^[1]. Od 1863 nosiła nazwę Graniczna, a od ok. 1875 Praska^[2]. Trzecia z kolei nazwa, nadana w 1891, upamiętnia założyciela Nowej Pragi^[2][3].

W 1861 tereny po parzystej (wschodniej) stronie ulicy zostały rozparcelowane^[1]. Z kolei właścicielami działek po stronie nieparzystej stali się w latach 70. byli właściciele nieruchomości znajdujących się na północ od obecnej ul. 11 Listopada, które w 1875 zostały przejęte przez Zarząd Warszawskiego Okręgu Wojskowego^[1]. Od lat 70. przy ulicy zaczęły powstawać pierwsze kamienice^[4]. W 1889 (według innego źródła w 1891)^[5] wraz z Nową Pragą została przyłączona do Warszawy^[6].

W 1908 przez początkowy odcinek Konopackiej (do ul. Stalowej, gdzie znajdowała się pętla^[7]) pojechały tramwaje elektryczne^[4][8]. W latach 20. przedłużono torowisko do ul. 11 Listopada^[4] i ulicą zaczęły również przejeżdżać tramwaje na Nowe Bródno i Pelcowiznę^[9]. Ruch tramwajowy nadał Konopackiej wielkomiejski charakter^[10]. W okresie międzywojennym nazywano ją „Marszałkowską Nowej Pragi“^[6][4].

W latach 1909–1918 pod numerem 19 działała jedna z filii lipskich Zakładów Mechanicznych Budowy Dźwigów „Unruh i Liebig”^[11]. Później mieściły się w niej inne przedsiębiorstwa; od 1936 była to Fabryka Przyrządów Lekarskich „Dens”^[12]. Po 1910^[13] na posesji nr 17 powstała nowa siedziba Fabryki Wyrobów Żelaznych, Konstrukcji i Ornamentów „H. Zieleziński” (w 1938 przedsiębiorstwo zatrudniało 240 osób)^[11]. W 1915 do kamienicy Jana Modzelewskiego (nr 4) przeniosła się żeńska szkoła należąca do bardzo zasłużonej dla praskiej oświaty Heleny Rzeszotarskiej^[14][15]. Przed 1939 pod numerem 13 działała stacja benzynowa^[16].

Zabudowa Konopackiej nie odniosła większych strat w czasie II wojny światowej^[4]. W lipcu 1945 ulicą ponownie pojechały tramwaje^[17], jednak w 1950, przy przekuwaniu torów z szerokiego na normalny rozstaw, przeniesiono je z ulic Wileńskiej i Konopackiej na ulice Targową i 11 Listopada^[18]. Po 1945 rozebrano ostatnie istniejące przy ulicy drewniane budynki^[4]. W 2018 zlikwidowano pozostałości zabudowy przemysłowej pod numerem 19, a dwa lata później wybudowano na ich miejscu budynek mieszkalny^[19].

W opublikowanej w 2012 gminnej ewidencji zabytków znalazło się jedenaście budynków przypisanych numeracji ulicy Konopackiej i kilka na skrzyżowaniach z tą ulicą. Żaden z nich nie został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych^[20].

• Konopacka 4 – kamienica Jana Modzelewskiego
• Konopacka 6 – kamienica Jana i Julii Jurczyków
• Konopacka 7 – oficyna
• Konopacka 8 – kamienica Stanisława Turkowskiego
• Konopacka 12 – oficyna Jana Ciechomskiego
• Konopacka 15 – kamienica Juliana i Włodzimierza Sochockich
• Konopacka 16 – dom
• Konopacka 17 – Fabryka Wyrobów Żelaznych, Konstrukcji i Ornamentów „H. Zieleziński”
• Konopacka 17 – kamienica Kornela Kubackiego
• Konopacka 19 – Zakłady Mechaniczne Budowy Dźwigów „Unruh i Liebig” – wyłączone z ewidencji w 2016^[21]
• Konopacka 21 – dom
• Stalowa 14 – róg Konopackiej, kamienica Rabęckich
• Stalowa 17/19 – dom
• Stalowa 21 – dom
• 11 Listopada 30 – dom
• Strzelecka 2 – dom
• Wileńska 31 – dom
• Mała 14 – dom.

• Ulica „zagrała” ulicę Żelazną w filmie Romana Polańskiego Pianista^[22].