Typologia antycznej ceramiki greckiej
Typologia antycznej ceramiki greckiej – zróżnicowanie form naczyń wytwarzanych z gliny lub terakoty używanych w życiu codziennym, przy sprawowaniu funkcji religijnych i w obrzędach pogrzebowych w Starożytnej Grecji.
W Starożytnej Grecji wytwarzano z gliny nie tylko niewielkie przedmioty będące w użyciu przy jedzeniu i piciu, ale także wielkie kadzie, pojemniki, piece, sarkofagi, czajniki, wiadra, patelnie, moździerze do kruszenia, pojemniki na kosmetyki, zabawki, posągi, statuetki, ozdoby architektoniczne, lampy oraz przedmioty dekoracyjne. W handlu, rzemiośle i życiu publicznym funkcjonowały wytworzone z ceramiki: urny wyborcze, zegary wodne, miarki do płynów i substancji sypkich. W nagrodę dla zwycięzców igrzysk wręczono czarnofigurowe amfory panatenajskie. Obecnie historycy sztuki i archeolodzy więcej wiedzą o przedmiotach ceramicznych artystycznie wyszukanych, zapewne rzadszych w starożytności, które zachowały się w dobrym stanie w grobowcach, stanowiąc ich wyposażenie, niż o przedmiotach codziennego użytku, np. używanych do gotowania lub na targu[1].
Ze względu na chronologię występowania poszczególnych typów dekoracji antyczną ceramikę grecką dzieli się na: geometryczną, orientalizującą, czarnofigurową, czerwonofigurową, białogruntowaną i późną[2].
Formy ceramiki
| Forma | Wykorzystanie | Rysunek | Zdjęcie | Uwagi do zdjęcia | |
|---|---|---|---|---|---|
| Alabastron (Ἀλάβαστρον) | Naczynie na olejek lub pachnidło[3] |  |  | Alabastron attycki, ok. 470 p.n.e., Muzeum Narodowe w Warszawie | |
| Amfora (Ἀμφορέας) | Do przewozu wina, oleju oraz substancji sypkich[4] |  |  | Amfora czerwonofigurowa, 520–510, Herakles i Atena, Staatliche Antikensammlungen | |
| Amforiskos (Ἀμφορισκος) | Mała amfora na olejek zapachowy, z dwoma uchwytami[5][6] |  |  | Amforiskos czerwonofigurowy, młodzieniec siedzący z kobietą, ok. 425–400 p.n.e., Luwr | |
| Amis (Ἀμίς) | Przenośny nocnik[7] w kształcie dzbanka z szerokim wylewem[6] |  |  | Nocnik ceramiczny dla dzieci, ok. VI w. p.n.e., Muzeum Agory w Atenach | |
| Aryballos (Ἀρύβαλλος) | Małe naczynie (lub butelka) na olejek z wąską szyjką, używany przez atletów[8] |  |  | Aryballos, Pegaz, ok. 580 p.n.e., Staatliche Antikensammlungen | |
| Askos (Ἀσκός) | Zamknięte naczynie z uchwytem na płyny, w formie kaczki głównie w VIII w. p.n.e., także ozdobne[9] |  |  | Płaski askos, V w. p.n.e., Muzeum Narodowe w Warszawie | |
| Chous (Χους) | Mały, pękaty dzban na wino, ok. 3,28 litra[6][10] |  |  | Chous, ok. 420–400 p.n.e., Muzeum Brytyjskie | |
| Chytra (Χύτρα) | Garniec do gotowania[6][11] |  |  | Chytra, ok. VI–IV w. p.n.e. | |
| Dejnos, dinos (Δινος) | Misa z kulistym dnem do gotowania i mieszania wody z winem[12][13] |  | Dinos, ok. 625–600 p.n.e. | ||
| Eksaleiptron (Εξάλειπτρον) | Puszka na maść[14] |  |  | Attycki czarnofigurowy trójnożny eksaleiptron, ok. 580–570 p.n.e. | |
| Eksaleiptron, koton (Εξάλειπτρον, κώθων) | Puszka na maść[6][14][15] |  |  | Eksaleiptron koryncki, ok. 550–500 p.n.e. | |
| Epichysis (Επίχυσις) | Naczynie na cenne płyny, m.in. olejki lub wonności[16] |  |  | Epichysis, 325–300 | |
| Epinetron (Επίνητρον) | Naczynie używane w tkactwie, ochraniacz na kolano dla tkaczki[17][18] |  |  | Epinetron, ok. 450 p.n.e. | |
| Eschara (Εσχάρα) | Terakotowa podstawa do rożna[19] |  |  | Eschara, ok. 375–325 p.n.e. | |
| Fiale, fiala (Φιάλη) | Płaska miseczka używana podczas libacji do ofiarowywania cennych płynów, wonności lub wina na cześć bogów, także „phiale”[6][20][21][22] |  |  | Fiale z Cales, III w. p.n.e., Antikensammlung Kiel | |
| Guttus (Γούτος) | Niewielkie naczynie na płyn[6][23][24] |  typ klasyczny | _,_satiro_e_menade_(B),_420-370_ac._ca,_01.JPG) | Guttus, ok. 420–370 p.n.e. | |
| Hydria (Ὑδρία) | Duży dzban na wodę o niskiej stopce i pękatym brzuścu[6][25] |  |  | Hydria, 550–500 | |
| Kados (Κάδος) | Naczynie do przechowywania płynów. Miało szeroki otwór i dwa pionowe ucha[6]. |  | |||
| Kalathos (Κάλαθος) | Naczynia szeroko otwarte, służyło jako misa do mycia[6][26][27] |  |  | Kalathos, ok. 2. poł. X w. p.n.e. | |
| Kalpis (Κάλπις) | Rodzaj ozdobnej hydrii, naczynie na wodę[6][28][29] |  |  | Kalpis z przedstawieniem Safony, ok. 510 p.n.e., Muzeum Narodowe w Warszawie | |
| Kantaros (Κάνθαρος) | Kielichowate naczynie z szerokim otworem służące do picia, z dużymi uchwytami[30][31] |  | .jpg) | Kantaros, ok. 350–340 p.n.e. | |
| Kernos (Κέρνος) | Naczynie z doczepionymi mniejszymi, licznymi zbiorniczkami, używane podczas obrzędów na oferty płynne, m.in. ku czci Reji, Demeter, Persefony, Kybele |  |  | Kernos, ok. 2000 p.n.e. | |
| Kotyle (Κοτύλη) | Alternatywna nazwa dla skyfos[32] |  |  | Kubek kotyle z sową, V w. p.n.e., Muzeum Narodowe w Warszawie | |
| Krater (Κρατήρ) | Wysokie naczynie z rozchylonym na zewnątrz wylewem do mieszania wina z wodą[33][34][35] |  Krater wolutowy |  | Krater kielichowy czerwonofigurowy z końca IV w. p.n.e., Cabinet des Médailles | |
| Krateriskos (Κρατηρίσκος) | Do przechowywania maści i olejków, używany w ceremoniach religijnych[36] |  | Krateriskos, XI w. p.n.e. | ||
| Kyatos, kyathos (Κύαθος) | Używany jako chochla lub czerpak[6][37] |  |  | Attycki czarnofigurowy kyathos, ok. 550–540 p.n.e. | |
| Kyliks (Κύλιξ) | Najpopularniejszy rodzaj czarki/kubka używanego do picia[38][39] |  Chalkidský kylix |  | Czarnofigurowy kyliks attycki, ok. 510–500 p.n.e., Muzeum Brytyjskie | |
| Lagynos (Λάγυνος) | Do przechowywania wody lub wina (łac. lagoena)[6][40][41] |  |  | Lagynos z Cyrenajki, ok. 150–100 p.n.e. | |
| Lakaina (Λάκαινα) | Głębokie naczynie do picia z dwoma poziomymi uchami przy dnie[6][42] |  | _MET_238474.jpg) | Lakońska lakaina, VI w. p.n.e., Metropolitan Museum of Art | |
| Lebes (Λέβης) | Służył do celów toaletowych[6] |  |  | Lebes, VII w. p.n.e. | |
| Lebes gamikos (Λέβης γαμικός) | Lebes z wiekiem, na stojaku lub cokole, używany w kąpieli weselnej[6][43] |  |  | Lebes gamikos, ok. 560–550 p.n.e. | |
| Lekane (Λεκάνη) | Miska do mycia rąk z dwoma uchwytami, używana podczas spożywania posiłków[6][44] |  |  | Lekane, ok. 330 p.n.e. | |
| Lekanis (Λεκανις) | Płytka miska z pokrywką i dwoma poziomymi uchwytami[44][45] |  |  | Attycki lekanis czerwonofigurowy, ok. 370–360 p.n.e. | |
| Lekythos, lekyt (Λήκυθος) | Do przechowywania oliwy, również w użyciu toaletowym, od V w. p.n.e. także jako dar ofiarny (przy grobach i kapliczkach)[46] |  |  | Attycki lekythos czarnofigurowy, ok. 490 p.n.e. | |
| Lopas (Λοπάς) | Płytka patelnia lub talerz do gotowania[6][47][48] |  |  | Lopas, VII–VI | |
| Louterion (Λουτήριον) | Naczynie do mycia i kąpieli[6][49] |  |  | Attycki louterion czarnofigurowy, ok. 600–575 p.n.e. | |
| Lutrofora albo Lutroforos (Λουτροφόρος) | Naczynie rytualne, używane na weselach i pogrzebach[50] |  | .jpg) | Lutrofora, ok. 330 p.n.e. | |
| Lydion (Λύδιον) | Naczynie toaletowe służące do przechowywania maści zwanej bakkaris, produkowane w Lidii, na Sycylii, a także w Italii[6][51] |  |  | Joński lydion, ok. VI w. p.n.e. | |
| Mastos (Μαστός) | Kubek w kształcie kobiecej piersi, używany do picia[6] |  |  | Czarnofigurowy mastos attycki, 520–510 | |
| Ojnochoe, oinochoe (Οινοχόη) | Do czerpania i nalewania wina, rzadziej wody[6][52] |  |  | Ojnochoe, ok. 625–600 p.n.e. | |
| Olpe (ὄλπη) | Dzban na oliwę lub wino[6][53][54] |  |  | Olpe, ok. 540 p.n.e. | |
| Oon (ὠόν) | naczynie w kształcie jaja, używane w obrzędach pogrzebowych[6][55] |  |  | Oon, V w. p.n.e. | |
| Pelike (Πελίκη) | Do przechowywania płynów, także jako urna pogrzebowa[6][12][56] |  |  | Pelike, ok. 480–470 p.n.e. | |
| Perirrhanterion (περιρραντήριον) | Okrągły, płytkie naczynie z wodą do rytualnego oczyszczenia, zwykle wykonany z kamienia, rzadziej z wypalonej gliny[6] |  |  | Kopia archaicznego perirrhanterionu, ok. VII w. p.n.e. | |
| Phormiskos (Φορμίσκος) | Rytualny zraszacz do wody lub oleju, może grzechotka[6][57] |  |  | Phormiskos z okresu hellenistycznego. | |
| Pinaks (πίναξ) | Tabliczka wotywna[58] |  |  | Czarnofigurowy pinaks attycki, scena z żałobnikami, ok. 560–550 p.n.e. | |
| Pitos, pithos (Πίθος) | Wysokie naczynie zasobowe[59][60] |  |  | Pithos, Knossos, ok. 1500 p.n.e. | |
| Plemochoe (Πλημοχόη) | Do przechowywania maści i olejków, używany w ceremoniach religijnych[6][61][62]; forma eksaleiptronu na stopce i z pokrywką | |  | Plemochoe, ok. 550–525 p.n.e. | |
| Psykter (Ψυκτήρ) | Naczynie umieszczone w kraterze, aby schłodzić wino[6][12] |  |  | Psykter, ok. 525–500 p.n.e. | |
| Pyksis (Πυξίς) | Naczynie z przykrywką do przechowywania biżuterii i przyborów toaletowych[63] |  |  | Attycka pyksis czerwonofigurowa, ok. 470–460 p.n.e. | |
| Ryton, rhyton (ῥυτόν) | Naczynie do picia, również przy rytualnych libacjach[12][64] |  |  | Attycki czerwonofigurowy ryton z głową barana, ok. 470–460 p.n.e. | |
| Situla | Naczynie na wodę lub wino[6] |  |  | Apulijska situla czerwonofigurowa, ok. 350 p.n.e. | |
| Skyfos (Σκύφος) | Naczynie służące do picia[12][65] |  |  | Skyfos, ok. 430–420 p.n.e. | |
| Stamnos (Στάμνος) | Do mieszania wina i wody[12] |  |  | Attycki stamnos czerwonofigurowy, ok. 480–470 p.n.e. |
Rodzaje i warianty
Alabastron
Alabastrony miały kształt gruszkowaty lub cylindryczny, wypukłe dno, niewielki otwór, szeroki płaski wylew. Posiadały niekiedy dwa uchwyty. w Egipcie wyrabiano je z alabastru, stąd nazwa. W Grecji w VII w. p.n.e. powszechne były w użyciu alabastrony korynckie w stylu orientalizującym[66].
Rodzaje alabastronu
Alabastron późnohelladycki, ok. 1350 p.n.e.
Alabastron koryncki, ok. 615–600 p.n.e.
Alabastron attycki, ok. 480 p.n.e.
_MET_DP117228.jpg)
Amfora (rodzaje)
Amfora to większe naczynie ceramiczne o zwężonej szyi i z dwoma przeciwległymi pionowymi imadłami. W amforach przechowywano zarówno płyny (woda, wino) jak i towary sypkie, jak zboże[4]. Wyróżnia się amfory brzuchate (wybrzuszone) i szyjowe, a od nich kolejne formy pochodne[6].
Amfora brzuchata
Forma amfory brzuchatej pojawia się około 700 roku p.n.e. Ze względu na kształt amfory brzuchate dzieli się na: Typ A (ok. 550 p.n.e.), Typ B i Typ C. Niektórzy eksperci zaliczają do tej kategorii również amforę pelike, ale przeważa opinia, iż jest to w zasadzie osobna forma[67].
Amfora brzuchata
Typ A
Typ B
Typ C
.jpg)
Amfora szyjowa
U amfor szyjowych, występujących od ok. X w. p.n.e., szyja wyraźnie odcina się od brzuśca[68].
Amfora szyjowa
Amfora z końską głową
Istnieje ponad sto takich amfor namalowanych przez różnych artystów. Musiały pełnić specyficzną funkcję, która nie została jeszcze wyjaśniona[69].
Amfora z końską głową
Pelike
Według większości ekspertów jest to osobna forma amfory. Pojawia się pod koniec VI w. p.n.e.[67]
Pelike
Inne kształty i typy
Typ: Amfora z uchwytem na brzuścu
Typ: Amfora z uchwytem na szyi
Typ: Shoulder-strap amfora
Typ: Panatenajska (wczesna)
Typ: Panatenajska (późna)
Typ: Amfora nolańska
Typ: Amfora nikostenejska
Typ: Amfora tyrreńska
Typ: Amfora sznurowa
Typ: Amfora stożkowata
Typ: Amfora południowoitalska
Typ: Amfora transportowa
,_anfora_con_offerta_alla_tomba,_340_ac_ca._02.JPG)
_Amphora_-a.png)
Pitos
Osobna forma amfory. Pojawia się już w XV w. p.n.e.[67]
Pitos
Czasem do amfor zaliczane są też: lutrofora (rodzaj hydrii) oraz amforiskos.
Typ: Lutrofora
Typ: Amforiskos
Aryballos
Wyróżnia się kilka typów aryballosów, w zalezności od ich kształtu: aryballos koryncki kulisty, aryballos koryncki pierścieniowaty, Aryballos koryncki płaskodenny, aryballos attycki. Formą brzuśca zbliżony jest też lekyt aryballosowy[6].
Aryballos koryncki kulisty
Aryballos lakoński kulisty
Aryballos koryncki pierścieniowaty
Aryballos koryncki płaskodenny
Aryballos spiczasty
Aryballos attycki
Aryballos figuralny
Askos
Askosy pojawiły się ok. 480 r. p.n.e. Kształt umożliwia nalewania oleju cienką strugą przy lekkim przechyleniu[70].
Zwykły askos
Podwójny askos, czerwonofigurowy, attycki
Askos figuralny
Eksaleiptron
Dwa podstawowe typy (kształty) eksaleiptronu to: zwyczajny i trójnożny[71]. Wyróżnia się formy: plemochoe (forma na stopce) oraz koton (forma bez stopki i pokrywki).
Eksaleiptron
Eksaleiptron trójnożny
Hydria
Dzban z trzema uchwytami używany do czerpania wody, jako urna popielnicowa i jako urna wyborcza[72]. Wyróżnia się typ koryncki i attycki[6]. Można upatrywać podobieństwa w wazach typu: kalpis oraz lutrofora.
Czarnofigurowa hydria attycka
Kalpis
Lutrofora-
_a_Departure_Scene_and_(Shoulder)_a_Battle_Scene_LACMA_51.25.1_(2_of_2).jpg)
,_attica_450_ac_ca.jpg)
Chytra
Chytra należała do pospolitej starożytnej greckiej ceramiki kuchennej, która charakteryzowała się doskonałą odpornością na ciepło. Ze znalezisk archeologicznych, głównie fragmentarycznych, z różnych regionów Grecji dowiadujemy się, że chytry wykonywano w różnych formach z gliny, na ogół brązowej do czerwonej, czasem szarej do brązowoszarej (w lokalnych wariantach, specyficznych dla miejsca produkcja). Możliwe, że każde greckie miasto miało własną produkcję, gdyż zapotrzebowanie na tego typu naczynia było duże. Według najbardziej rozpowszechnionych form wyróżnia się sześć typów chytry (1a, 1a1, 1b, 1c, 1d, 1e)[73].
Typ 1a
Typ 1a1
Typ 1a1
Typ 1b
Typ 1c
Typ 1c
Typ 1d
Typ 1d
Typ 1e
.JPG)
Kantaros
Kantaros ma kształt głębokiej miseczki, z pętlowymi uchwytami wychodzącymi z dołu korpusu naczynia i wystającymi wysoko ponad jego brzeg. Archeolodzy wyróżniają kilka typów kantarosu, w zależności od formy czary, występowania lub niewystępowania stopki itp. (typ A, B, C oraz D). Istniały również formy figuralne tego naczynia. W zależności od okresu powstania, mowa jest też o kantarosach czerwonofigurowych i czarnofigurowych[74][75].
Kantaros typ A
Kantaros typ B
Kantaros typ C
Kanthros typ D
Kantaros, 1400 p.n.e.
Kantaros attycki, styl geometryczny, ok. 780 p.n.e.
Kantaros beocki, VI w. p.n.e.
Kantaros szkliwiony na czarno, ok. 300–200 p.n.e.
Kantaros attycki, ok. 480–460 p.n.e.
Kantaros figuralny z głową osła, ok. 520–500 p.n.e.
Kantaros z głową kobiety, ok. 510–500 p.n.e.
Kantaros z glazurą ołowianą (malarz Likiniusz), ok. 100–1 p.n.e.
.jpg)
.jpg)
Krater
Jako naczynie służące do mieszania wina z wodą, krater musiał być odpowiedniej wielkości. Wyróżnia się różne jego formy: dzwonowy, kielichowy, kolumienkowy, wolutowy[6].
Formy podstawowe
Krater dzwonowaty (dzwonowy), attycki, ok. 430–420 p.n.e.
Krater kielichowaty (kielichowy), attycki, ok. 400–375 p.n.e.
Krater kolumienkowy, attycki, ok. 460 p.n.e.
Krater wolutowy, apulijski, ok. 330–320 p.n.e.
Inne kształty i typy
Dejnos na podstawce
Typ: Dejnos baniasty
Podstawka pod dejnos
Krater chalkidyjski
Krater skyfosowy
Kyliks
Kyliksy były płytkimi czarkami służącymi do picia wina, były jedną z najpopularniejszych form ceramiki od czasów mykeńskich do klasycznego okresu ateńskiego. Z pierwotnego kształtu miseczki w VI w. p.n.e. w Attyce przeszedł w formę na nóżce z szeroką podstawą (stopką)[76][77]. Rozróżnia się szereg typów i form: typ Siana, typ Małych Mistrzów, typ Droop, typ Kassel, typ Gordion, typ Merrythought, kyliks bez nóżki, typ komastów oraz typ chalkidyzujący[6].
Attycki typu A
Attycki typu B
Attycki typu C
Attycki w kształcie miseczki
Attycki, typ komastów
Attycki, typ Siana, typ A
Attycki, typ Siana, typ B
Attycki (typ Małych Mistrzów), typ Droop
Attycki (typ Małych Mistrzów), typ Kassel
Attycki (typ Małych Mistrzów), typ Gordion
Attycki (typ Małych Mistrzów), typ Band
Typ Merrythought
Attycki, geometryczny, ok. 770 p.n.e.
Protoattycki na podstawie, ok. 715 p.n.e.
Kyliks bez nóżki
Typ chalkidyzujący
_03.jpg)
Lebes gamikos
Weselny lebes w dwóch typach: z podstawą i bez podstawy. Rozróżnia się także formy czarnofigurowe i czerwonofigurowe.
Lebes gamikos
Attycki czarnofigurowy lebes gamikos, ok 520–510
Lebes gamikos
Czerwonofigurowy lebes gamikos, IV w. p.n.e.
Lekane
Wyróżnia się formy w zależności od głębokości naczynia i kształtu uchwytów[78].
Formy podstawowe
Głęboka misa
Płytka misa, typ 1
Płytka misa, typ 2
Płytka misa, typ 3
Inne kształty i typy
Lekane beockie (typ 2)
Lekane beockie (typ 2)
Lekane beockie (typ 2)
Lekane beockie (typ 2)
Lekane apulijskie z pionowymi uchwytami
_MET_DP1878.jpg)
_MET_DP1881.jpg)
_MET_DP1879.jpg)
_MET_DP1880.jpg)
.JPG)
Lekyt
Wyróżnia się formy w zależności od kształtu – aryballosowy, attycki, typu Dejanira, żołędziowaty[6] – i sposobu zdobienia.
Lekyt aryballosowy
Lekyt attycki
Lekyt typu Dejanira
Lekyt beocki
Lekyt bez stopki
Lekyt żołędziowaty
Lekyt czarnofigurowy, ok. 480 p.n.e.
Lekyt czerwonofigurowy, ok. 480–470 p.n.e.
Lekyt z białym tłem, ok. 420 p.n.e.
Lutrofora
Wyróżnia się typy w zależności od kształtu i miejsce wytworzenia.
Lutrofora attycka
Typ: protoattycki w kształcie amfory, ok. 680 p.n.e.- Typ: attycki niestandardowy w kształcie amfory, ok. 600 p.n.e.
Typ: attycki standardowy w kształcie amfory, ok. 500 p.n.e.- Typ: attycki standardowy w kształcie hydrii
Lutrofora apulijska
Typ: apulijski jajowaty, ok. 340 p.n.e.
Typ: apulijski cylindryczny z uchwytami
Typ: apulijski cylindryczny bez uchwytów
.jpg)
Mastos
Wyróżnia się typy w zależności od umiejscowienia uchwytów i „brodawki” lub ich braku. Mastoid ma uciętą, spłaszczoną podstawę.
Mastos czarnofigurowy z jednym poziomym i drugim pionowym uchwytem
Attycki mastos czarnofigurowy z poziomymi uchwytami
Polichromowany mastos ateński bez uchwytów
Mastoid czarnofigurowy z uchwytami
Attycki mastoid czarnofigurowy bez uchwytów
_MET_DP138805.jpg)
Ojnochoe
Wyróżnia się typy ze względu na miejsce wytworzenia, formę naczynia oraz wylewu. Brytyjski archeolog John Davidson Beazley wyróżnił dziesięć typów attyckich ojnochoe[a].
Ojnochoe attyckie
Typ 1
Typ 2
Typ 3, Chous (χοῦς)
Typ 4
Typ 5a
Typ 5b
Typ 6
Typ 7
Typ 8a
Typ 8b
Typ 8c
Typ 9
Typ 10
Olpe (ολπη)
Ojnochoe geometryczne typu A, ok. 750 p.n.e.
Ojnochoe geometryczne typu B, ok. 700 p.n.e.
Ojnochoe z przykrywką, ok. 730 p.n.e.
Ojnochoe orientalizujące, ok. 680 p.n.e.
Ojnochoe korynckie
Koryncka ojnochoe, ok. 625 p.n.e.
Późnokoryncka ojnochoe, ok. 425 p.n.e.
Koryncka olpe (ολπη)
Inne kształty i typy
Minojska ojnochoe, ok. XV w. p.n.e.
Ojnochoe w stylu orientalizującym, ok. 625 p.n.e.
Apulijska ojnochoe, ok. 300–275 p.n.e.
Atycka ojnochoe czerwonofigurowa Eutymidesa, ok. 520–510 p.n.e.
Ojnochoe figuralna, VII w. p.n.e.
Ojnochoe figuralna, 450–400
_MET_DP272633.jpg)
Pinaks
Rozróżnia się typy ze względu na przeznaczenie i wielkość.
Typ: nagrobny
Typ: nagrobny
Typ: wotywny duży
Typ: wotywny mały
Psykter
Znane są dwa typy psykterów.
Attycki psykter czarnofigurowy, ok. 525–500 p.n.e.
Typ A
Psykter czarnofigurowy, typ B
Chalcydzki psykter-amfora, ok. 540 p.n.e.
Psykter-amfora
Pyksis
Wyróżnia się typy w oparciu o formę, miejsce pochodzenia, posiadanie lub brak uchwytów[6].
Pyksis attycka
Typ A
Typ B
Typ C
Typ D
Pyksis w typie Nikostenesa
W stylu geometrycznym, ok. VIII w. p.n.e.
_at_the_National_Archaeological_Museum_of_Athens_on_11_September_2018.jpg)
Pyksis koryncki
Pyksis koryncka
Inne kształty i typy
Pyksis trójnożna-
Pyksis czworonożna
Pyksis w formie skrzynki
Pyksis okrągła
Pyksis kulista
Pyksis spiczasta
Pyksis z imadłami
Pyksis na stopce z imadłami
.jpg)
Ryton
Rytony miały najróżniejsze kształty, charakterystyczne były rytony zoomorficzne.
Ryton attycki czerwonofigurowy, ok. 470–460 p.n.e.
Klasyczny ryton figuralny (w formie byczej głowy)
Ryton mykeński (w formie jelenia), cca 1600 pred Kr.
Ryton w formie jeża
Ryton etruski, IV w. p.n.e.
Ryton w formie głowy
Ryton gruszkowatego kształtu
Ryton mykeński (strusie jajo zdobione złotem), ok. 1400 p.n.e.
Ryton owalny
Ryton minojski, ok. 1550–1450 p.n.e.
Ryton w formie jaja
Ryton stożkowy, ok. XVI w. p.n.e
Ryton stożkowaty
Ryton mykeński, ok. 1300–1200 p.n.e.
Ryton w formie byczej głowy
Ryton irański, XI–IX w.
Ryton gruszkowatego kształtu
Ryton w formie pucharu
Ryton miseczkowaty
Ryton w kształcie hydrii z szeroką szyjką
,_4th_century_BC,_Staatliche_Antikensammlungen,_Munich_(8958107878).jpg)
Skyfos
Znane są liczne odmiany skyfosów, w zależności od miejsca i czasu wytworzenia, formy oraz zdobnictwa[6].
Skyfos attycki
Skyfos protoattycki
Skyfos typu A
Skyfos typu B
- Kyliks-skyfos
-
- Skyfos-krater
-
Typ hermogenejski
Skyfos typu Saint-Valentine
Skyfos typu Heron
Skyfos koryncki
Skyfos koryncki, VIII w. p.n.e.
Skyfos koryncki, VII w. p.n.e.
Skyfos koryncki, V w. p.n.e.
_MET_DP119387.jpg)
Inne kształty i typy
Skyfos późnohelladzki, ok. 720 p.n.e.
Skyfos geometryczny, ok. 1200–1100 p.n.e.
Skyfos południowoitalski
Ceramika figuralna
Aryballos w formie sowy
Ryton w formie mężczyzny walczącego z krokodylem
Figuralne naczynie do picia
Ceramiczny delfin
Ryton
Guttus w formie szczypiec chomara
Kantaros![Thymiaterion[b][79]](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Thymiaterion_femenino_Museo_Cadiz.JPG/90px-Thymiaterion_femenino_Museo_Cadiz.JPG)
![Thymiaterion[b][79]](https://www.search.com.vn/wiki/pl/Plik:Thymiaterion_femenino_Museo_Cadiz.JPG)
Pozostałe formy
Ceramiczny sarkofag
Obciążniki do krosien
Kości ceramiczne
Zabawki dla dzieci
Cypryjska lampka oliwna, V w. p.n.e.
Cypryjska lampka oliwna, IV w. p.n.e.
Lampka oliwna, III w. p.n.e.
Lampka oliwna, III–II w. p.n.e.
Cypryjska lampka oliwna, II w. p.n.e.
Lampki w kształcie jeży
Modele łodzi
Ceramiczna maska
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
- Mała Encyklopedia Kultury Antycznej. Zdzisław Piszczek (red.). Wyd. 2. Warszawa: PWN, 1966.