Niala

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce^[23][24][25].

Długość ciała 114–340 cm, długość ogona 19–90 cm, wysokość w kłębie 61–183 cm; długość rogów 23–123 cm; masa ciała samic 24–600 kg, samców 32–950 kg^[24][26].

Rodzaj (w randze podrodzaju w obrębie Cerophorus) zdefiniował w 1816 roku francuski zoolog i anatom Henri Marie Ducrotay de Blainville w artykule poświęconym kilku gatunkom przeżuwaczy opublikowanym na łamach Bulletin de la Société philomathique de Paris^[1]. De Blainville wymienił trzy gatunki – Antilope scripta Pallas, 1766, Antilope sylvatica Sparrman, 1780 i Antilope strepsiceros Pallas, 1766 – nie wskazując gatunku typowego; w ramach późniejszego oznaczenia w 1900 roku angielscy zoolodzy Philip Lutley Sclater i Oldfield Thomas na typ nomenklatoryczny wyznaczyli Antilope sylvatica Sparrman, 1780^[27].

• Tragelaphus: gr. τραγελαφος tragelaphos ‘kozło-jeleń’, od τραγος tragos ‘kozioł’; ελαφος elaphos ‘jeleń’^[28].
• Oreas (Orias): gr. ορειας oreias, ορειαδος oreiados ‘mieszkanka gór, nimfa górska’^[29]. Gatunek typowy (absolutna tautonimia): Antilope oreas Pallas, 1777 (= Antilope oryx Pallas, 1766).
• Strepsiceros (Strepriceros, Strepticeros): gr. στρεψικερως strepsikerōs, στρεψικερωτος strepsikerōtos ‘krętoroga antylopa’, od στρεψις strepsis ‘obrót’, od στρεφω strephō ‘obrócić‘; κερας keras, κερατος keratos ‘róg’^[30]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Antilope strepsiceros Pallas, 1766.
• Calliope: gr. καλλος kallos ‘piękno’, od καλος kalos ‘piękny’; ωψ ōps, ωπος ōpos ‘wygląd, oblicze’^[31]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Antilope strepsiceros Pallas, 1766.
• Euryceros: gr. ευρυκερως eurukerōs ‘z rozłożystymi rogami’, od ευ eu ‘dobry’; κερας keras, κερατος keratos ‘róg’^[32]. Gatunek typowy (absolutna tautonimia): Antilope eurycerus Ogilby, 1837.
• Taurotragus: gr. ταυρος tauros ‘byk’; τραγος tragos ‘kozioł’^[33]. Gatunek typowy: Wagner wymienił trzy gatunki – Antilope depressicornis C.H. Smith, 1827 (= Antilope depressicornis C.H. Smith, 1827), Boselaphus derbianus J.E. Gray, 1847 i Antilope oreas Pallas, 1777 (= Antilope oryx Pallas, 1766) – z których typem nomenklatorycznym jest (późniejsze oznacznie) Antilope oreas Pallas, 1777 (= Antilope oryx Pallas, 1766).
• Hydrotragus: gr. ὑδρο- hudro- ‘wodny-’, od ὑδωρ hudōr, ὑδατος hudatos ‘woda’; τραγος tragos ‘kozioł’^[34]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Tragelaphus spekii Speke, 1863.
• Doratoceros: gr. δορυ doru, δορατος doratos ‘włócznia’; κερας keras, κερατος keratos ‘róg’^[35]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Antilope triangularis Günther, 1889 (= Antilope oryx Pallas, 1766).
• Limnotragus: gr. λιμνη limnē ‘bagno’; τραγος tragos ‘kozioł’^[36].
• Boocercus (Boocerus): gr. βους bous, βοος boos ‘byk, wół’; κερκος kerkos ‘ogon’^[37].
• Strepsicerastes: gr. στρεψις strepsis ‘obrót’, od στρεφω strephō ‘obrócić’^[38]; κεραστης kerastēs ‘rogaty’, od κερας keras, κερατος keratos ‘róg’^[39]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Strepsiceros imberbis Blyth, 1869.
• Strepsicerella: rodzaj Strepsiceros C.H. Smith, 1827; łac. przyrostek zdrabniający -ella^[40]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Strepsiceros imberbis Blyth, 1869.
• Ammelaphus: gr. αμμα amma, αμματος ammatos ‘węzeł’^[41]; ελαφος elaphos ‘jeleń’^[42]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Strepticeros imberbis Blyth, 1869.
• Nyala: nazwa nyala oznaczająca w języku tsonga nialę grzywiastą, prawdopodobnie od nazwy dzì-nyálà oznaczającej w bantu kozła niali^[43]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Tragelaphus angasii Angas, 1849.

W niektórych ujęciach systematycznych poszczególne podrodzaje są traktowane jako odrębne rodzaje (Nyala z gatunkiem N. angasii; Tragelaphus z gatunkami T. scriptus, T. phaleratus, T. bor, T. decula, T. meneliki, T. fasciatus, T. ornatus, T. sylvaticus, T. spekii, T. sylvestris, T. larkenii, T. gratus, T. selousi, T. eurycerus i T. buxtoni; Ammelaphus z gatunkami A. imberbis i A. australis; Strepsiceros z gatunkami S. strepsiceros, S. zambesiensis, S. chora i S. cottoni; oraz Taurotragus z gatunkami T. oryx i T. derbianus)^[23][24]; tutaj klasyfikacja z podziałem na podrodzaje za Mammals Diversity Database i All the Mammals of the Worlds (2023) z następującymi występującymi współcześnie gatunkami^[44][26]:

Podrodzaj	Grafika	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa[22]	Podgatunki[24][23][26]	Rozmieszczenie geograficzne[24][23][26]	Podstawowe wymiary[24][26][m]	Status IUCN[45]
Nyala		Tragelaphus angasii	Angas, 1849	niala grzywiasta	gatunek monotypowy	południowe Malawi, Mozambik, północne i południowe Zimbabwe, wschodnia Południowa Afryka i Eswatini (reintrodukcja); introdukowany na rancza w Namibii i Południowej Afryki, skąd uciekły do wschodniej Botswany	DC: 132–198 cm DO: 24–47 cm MC: 55–126 kg	LC
Tragelaphus		Tragelaphus scriptus	(Pallas, 1766)	buszbok subsaharyjski	4 podgatunki	skrajnie południowa Mauretania, południowy Senegal i południowe Mali na wschód do Etiopii, na południe do skrajnie południowo-zachodniej Demokratycznej Republice Konga (na północ od rzeki Kongo) oraz zachodnia Uganda i Rwanda	DC: 114–165 cm DO: 19–30 cm MC: 24–115 kg	LC
Tragelaphus		Tragelaphus sylvaticus	(Sparrman, 1780)		4 podgatunki	od środkowej Etiopii i Somalii, na południe przez wschodnią Afrykę do południowej Demokratycznej Republiki Konga, Angola (z wyjątkiem południowo-zachodniej części), północno-wschodnia Namibia (Pas Caprivi), Botswana oraz wschodnia i południowa Południowa Afryka	DC: 114–145 cm DO: 19–24 cm MC: 24–80 kg	NE
Tragelaphus		Tragelaphus spekii	Speke, 1863	sitatunga sawannowa	5 podgatunków	rzadkie i miejscowe w zachodniej Afryce (Senegal, Gambia, Gwinea Bissau i Gwinea), rozpowszechnione od południowej Ghany i Beninu przez Kotlinę Konga na wschód do Kenii, na południe do Angoli i Botswany (Okawango)	DC: 115–170 cm DO: 20–43 cm MC: 50–125 kg	LC
Tragelaphus		Tragelaphus eurycerus	(Ogilby, 1837)	bongo leśne	gatunek monotypowy	nizinny pas lasów deszczowych w zachodniej (Gwinea i Senegal na wschód do Beninu) i środkowej Afryce (Kotlina Konga w Kamerunie, Gabonie, Kongo, Demokratycznej Republice Konga, Republice Środkowoafrykańskiej i południowo-zachodnim Sudanie Południowym), góry w środkowe Kenii	DC: 220–235 cm DO: 46–65 cm MC: 210–405 kg	NT
Tragelaphus		Tragelaphus buxtoni	(Lydekker, 1910)	niala górska	gatunek monotypowy	ogranicziny do 5 izolowanych obszarów w górach Bale i Arsi w Etiopii, na południowy i południowy wschód od Wielkich Rowów Afrykańskich	DC: 190–200 cm DO: 20–25 cm MC: 150–320 kg	EN
Ammelaphus		Tragelaphus imberbis	(Blyth, 1869)	kudu małe	2 podgatunki	niziny środkowej i południowej Etiopii, Somalii, skrajnie południowo-wschodniego Sudanu, skrajnie północno-wschodniej Ugandy, północnej, środkowej i południowej Kenii oraz wschodniej Tanzanii	DC: 140–178 cm DO: 28–46 cm MC: brak danych	NT
Strepsiceros		Tragelaphus strepsiceros	(Pallas, 1766)	kudu wielkie	4 podgatunki	od południowo-wschodniego Czadu, zachodniego Sudanu i północnej Republiki Środkowoafrykańskiej, na wschód do Morza Czerwonego, na południe przez wschodnią Afrykę do środkowej Angoli i Południowej Afryki (Prowincja Przylądkowa Wschodnia)	DC: 193–248 cm DO: 32–75 cm MC: brak danych	LC
Taurotragus		Tragelaphus oryx	(Pallas, 1766)	eland zwyczajny	3 podgatunki	wschodnia i południowa Afryka od południowo-wschodniego Sudanu Południowego, południowo-zachodniej Etiopii, Ugandy, Rwandy, Kenii i południowej Somalii na południe przez Tanzanię, południową Demokratyczną Republikę Konga i Angolę do Południowej Afryki	DC: 200–340 cm DO: 54–75 cm MC: 390–942 kg	LC
Taurotragus		Tragelaphus derbianus	(J.E. Gray, 1847)	oreas wielki	gatunek monotypowy	rozłączne populacje na 3 obszarach: południowo-wschodni Senegal, północna Gwinea, południowo-zachodnie Mali (być może Gwinea Bissau); północny Kamerun, południowo-zachodni Czad (być może Nigeria); Republika Środkowoafrykańska, południowo-wschodni Czad, zachodni Sudan Południowy (być może Demokratyczna Republika Konga i Uganda)	DC: 220–290 cm DO: około 90 cm MC: 440–950 kg	VU

Kategorie IUCN:  LC  – gatunek najmniejszej troski,  NT  – gatunek bliski zagrożenia,  VU  – gatunek narażony,  EN  – gatunek zagrożony;  NE  – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Opisano również gatunki wymarłe:

• miocen
  • Tragelaphus moroitu Haile-Selassie, Vrba & Bibi, 2009^[46]
• pliocen
  • Tragelaphus gaudryi (P. Thomas, 1884)^[47]
  • Tragelaphus kyaloae J.M. Harris, 1991^[48]
  • Tragelaphus lockwoodi Reed & Bibi, 2011^[49]
  • Tragelaphus nkondoensis Geraads & H. Thomas, 1994^[50]
  • Tragelaphus pricei (Wells & Cooke, 1956)^[51]
  • Tragelaphus saraitu Geraads, Melillo & Haile-Selassie, 2009^[52]
• pliocen–plejstocen
  • Tragelaphus rastafari Bibi, 2011^[53]
• plejstocen
  • Tragelaphus algericus Geraads, 1981^[54]
  • Tragelaphus arkelli Leakey, 1965^[55]
  • Tragelaphus maroccanus (Arambourg, 1939)^[56]
  • Tragelaphus nakuae Arambourg, 1941^[57]

• P.L. Sclater & O. Thomas: The book of antelopes. Cz. 4. London: R.H. Porter, 1899–1900, s. 1–242. (ang.).
• T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.). 
• E. Heller. New genera and races of African Ungulates. „Smithsonian miscellaneous collection”. 60 (8), s. 1–16, 1912. (ang.). 
• E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).