Terapia kwiatowa Bacha
Terapia kwiatowa Bacha – alternatywna metoda pseudoterapeutyczna, opracowana przez Edwarda Bacha, oparta na podawaniu rozcieńczonych preparatów bazujących na brandy i wodnych maceratach płatków kwiatowych[1]. Badania naukowe nie potwierdziły żadnego działania kwiatowych preparatów Bacha (leczniczego, uzależniającego), a wyniki terapii były równe efektowi placebo[2]. Preparaty zostały opracowane i opisane przez Bacha w latach 1928–1935, opis zawierał preparaty przygotowane z użyciem kwiatów 38 różnych roślin.
W swoich pierwszych preparatach Bach używał kropel rosy, którą zbierał z płatków kwiatów po czym mieszał je w proporcji 50:50 z brandy, co nazywał "nalewką macierzystą" lub "esencją"[3]. Bach twierdził, że zebrana Rosa zawiera "wibracje kwiatowe" czyli zachowują właściwości lecznicze rośliny, mimo że żadne związki chemiczne nie przechodzą do kropel rosy[4].
Mimo że badania naukowe nie potwierdziły żadnego działania preparatów, to według zwolenników esencje kwiatowe uleczają negatywne emocje i pomagają pokonać stres[5].
Esencje kwiatowe a homeopatia
Terapia kwiatowa Bacha wykazuje pewne podobieństwa do homeopatii, jednak nie jest homeopatyczną metodą leczenia – nie spełnia dwóch podstawowych warunków: przygotowywania medykamentów według potencjowania, ani wymogu doboru leków na zasadzie podobieństwa (Similia similibus curentur). Testy chemiczne wykazują w preparatach Bacha jedynie obecność wody i brandy, używanej jako środek konserwujący[6].
Sposoby przygotowywania
Edward Bach opracował dwie metody sporządzania preparatów: metodę na zimno i metodę na ciepło. Obie zostały uznane za odpowiednie do sporządzania preparatów homeopatycznych[6]. Do wykonywania preparatów pseudoterapeutycznych Bach wykorzystywał wyłącznie rosnące na naturalnych stanowiskach[1].
- Metoda z wykorzystaniem maceracji na zimno[6]
Jest stosowana w przypadku roślin kwitnących późną wiosną i latem, gdy występuje efekt rosy. Kwiaty są zbierane w słoneczny dzień wczesnym rankiem. Na miejscu z zaroszonych kwiatów sporządzana jest nalewka macierzysta. Poprzez moczenie w czasie od 30 minut do 3 godzin kwiatów w wodzie, po czym kwiaty usuwa się przez filtrowanie i dodaje brandy w objętości równej objętości wody (powstały preparat zawiera ok. 20% czystego alkoholu). Ten preparat Bach nazwał esencją kwiatową.
- Metoda z wykorzystaniem maceracji na gorąco[6]
Jest stosowana w przypadku kwiatów drzew, krzewów i roślin, które kwitną w okresie w którym nie ma rosy, np. na początku roku. Zebrane kwiaty zalewa się wodą a następnie gotuje przez 30 minut, po czym pozostawia do ostygnięcia. Następnie kwiaty usuwa się przez filtrowanie i dodaje brandy w objętości równej objętości wody, otrzymując esencję kwiatową.
W handlu dostępne były również dalsze rozcieńczenia z użyciem brandy (stosunek esencji kwiatowej do brandy 1: 5000). Tego typu preparaty były popularne ze względu na cenę - jako preparat uznawany dawniej za leczniczy nie był objęty podatkiem akcyzowym i był tańszy niż brandy bez śladowego dodatku esencji kwiatowej. Preparat ten, będący właściwie czystą brandy, był zalecany jako odprężający dodatek do popołudniowej herbaty. Podobny mechanizm (brak podatków), upowszechnił wcześniej laudanum[7].
38 esencji kwiatowych Bacha
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/WomanHomeopathy.jpg/220px-WomanHomeopathy.jpg)
38 esencji Bacha koresponduje z 38 negatywnymi stanami emocjonalnymi[1]. Bach wierzył w ich holistyczną moc leczenia negatywnych emocji w przypadku dowolnej choroby[1], lecz obecnie esencje kwiatowe Bacha są stosowane w przypadku problemów psychologicznych, bólu i stresu[1].
Nie zawierają znaczących farmakologicznie pozostałości kwiatów, które zostały użyte do ich wyprodukowania[1]. Ich działanie Bach tłumaczył wpływem esencji kwiatowych na siłę życiową człowieka poprzez „wibracje”, które kwiaty przekazały do nalewki[1]. Te kwiatowe „wibracje” miałyby oddziaływać na subtelny poziom energetyczny pacjenta i w ten sposób przywracać zaburzoną równowagę oraz likwidować utarte schematy zachowania[1]. Wyleczenie zdaniem Bacha następowało poprzez złagodzenie negatywnych uczuć i uwolnienie pacjenta od ukrytych problemów emocjonalnych i psychologicznych[1].
Esencje mogą być bezpiecznie łączone z innymi lekami[1]. Są uważane za najprawdopodobniej bezpieczne[1] i są dozwolone do stosowania przez dzieci, kobiety w ciąży i osoby w podeszłym wieku[1]. Ze względu na to, że zawierają alkohol są przeciwwskazane w przypadku byłych alkoholików[1]. Czasami na początku terapii może nastąpić pogorszenie stanu zdrowia, mające postać nasilenia dotychczasowych objawów chorobowych, zanim dojdzie do poprawy stanu zdrowia[1].
Esencje kwiatowe są dobierane indywidualnie dla każdego pacjenta na podstawie siedmiu psychologicznych przyczyn chorób, które wyróżnił Bach: strach, niepewność, niewystarczające okazywanie zainteresowania swoją aktualną sytuacją, samotność, podatność na wpływy i sugestie innych osób, przygnębienie lub rozpacz, zamartwianie się o dobro i bezpieczeństwo bliskich[1].
Leczenie trwa z reguły kilka tygodni do kilku miesięcy[1]. Medykamenty Bacha są dostępne w wielu krajach bez recepty[1].
Ocena skuteczności
Przegląd wyników różnych badań dotyczących skuteczności leczenia esencjami kwiatowymi Bacha nie potwierdził ich efektywności i nie wykazał różnic pomiędzy kwiatowymi lekami Bacha a placebo w przypadku takich dolegliwości jak: lęk przedegzaminacyjny, depresja albo ADHD[8][1].
Lista kwiatowych esencji Bacha
Lista 38 roślin, które Edward Bach wybrał do sporządzania esencji kwiatowych i stosował w leczeniu[1][9], w kolejności alfabetycznej według nazw angielskich stosowanych na opakowaniach:
- Agrimony (rzepik pospolity)
- Aspen (topola osika)
- Beech (buk zwyczajny)
- Centaury (centuria pospolita)
- Cerato (Ceratostigma willmottianum)
- Cherry Plum (śliwa wiśniowa)
- Chestnut Bud (pąki kasztanowca)
- Chicory (cykoria podróżnik)
- Clematis (powojnik pnący)
- Crab Apple (jabłoń niska)
- Elm (wiąz angielski)
- Gentian (goryczuszka gorzkawa)
- Gorse (kolcolist zachodni)
- Heather (wrzos zwyczajny)
- Holly (ostrokrzew kolczasty)
- Honeysuckle (wiciokrzew przewiercień)
- Hornbeam (grab pospolity)
- Impatiens (niecierpek gruczołowaty)
- Larch (modrzew europejski)
- Mimulus (kroplik żółty)
- Mustard (gorczyca polna)
- Oak (dąb szypułkowy)
- Olive (oliwka europejska)
- Pine (sosna zwyczajna)
- Red Chestnut (kasztanowiec czerwony)
- Rock Rose (posłonek rozesłany)
- Rock Water (woda źródlana, z naturalnego źródła wypływającego ze skał)
- Scleranthus (czerwiec roczny)
- Star of Bethlehem (śniedek baldaszkowaty)
- Sweet Chestnut (kasztan jadalny)
- Vervain (werbena pospolita)
- Vine (winorośl właściwa)
- Walnut (orzech włoski)
- Water Violet (okrężnica bagienna)
- White Chestnut (kasztanowiec zwyczajny)
- Wild Oat (stokłosa gałęzista)
- Wild Rose (róża dzika)
- Willow (wierzba biała)
Ponadto Bach osobiście ustalił skład pięcioskładnikowego medykamentu, tzw. Rescue Remedy, nazywanego także Five Flower Remedy[1]. Jest to „medykament ratunkowy” polecany w różnych sytuacjach nagłego lęku lub nagłej dolegliwości[1], a także profilaktycznie w sytuacjach, które mogą okazać się stresujące[1]. W jego skład wchodzi mieszanina pięciu esencji kwiatowych: star of Bethlehem, rock rose, impatiens, cherry plum i clematis[1].