tau Boötis b
tau Boötis b (4 Boötis b) – planeta w układzie podwójnym tau Boötis w gwiazdozbiorze Wolarza, oddalonym o 50 lat świetlnych od Ziemi, obiegająca składnik A układu – gwiazdę ciągu głównego 1,3 raza masywniejszą od Słońca.
![]() Wizja artystyczna tau Boötis b i jej macierzystej gwiazdy | |
Odkrywca | Geoffrey Marcy i in. |
---|---|
Data odkrycia | 1996 |
Charakterystyka orbity (J2000) | |
Półoś wielka | 0,046 au |
Mimośród | 0,0787 +0,0382−0,0246 |
Okres orbitalny | 3,31249 ± 0,00003 |
Argument perycentrum | 218 ± 25° |
Czas przejścia przez perycentrum | 2 450 529,2 JD |
Nachylenie orbity | 44,5 +3,0−4,0°[1] |
Charakterystyka fizyczna | |
Masa minimalna (M·sin i) | |
Promień | 1,06 RJ |
Planeta jest przykładem ekstremalnego gorącego jowisza. Jest ona co najmniej 3,9 raza masywniejsza od Jowisza, lecz obiega swoją gwiazdę po niezwykle ciasnej orbicie o promieniu 0,046 j.a., w ciągu ok. 3 ziemskich dni.
Prawdopodobnie większość spośród gorących jowiszów o tak ciasnych orbitach doświadcza, na skutek działania sił pływowych, synchronizacji okresu orbitalnego z obrotem wokół osi, czyli zachowuje się podobnie do ziemskiego Księżyca – zwraca się do swej gwiazdy zawsze tą samą półkulą, co najprawdopodobniej determinuje całą cyrkulację atmosferyczną planety.
W przypadku układu tau Boötis A niezwykłe jest to, że także obrót części gwiazdy (materii w średnich szerokościach astrograficznych) jest zsynchronizowany z obrotem planety[2] na skutek oddziaływania pływowego planety. Obserwacji tej dokonano w 2005 roku za pomocą teleskopu MOST i jak dotąd jest to jedyne znane zjawisko tego typu.
W 2012 dzięki użyciu instrumentu CRIRES (CRyogenic InfraRed Echelle Spectrograph) należącego do obserwatorium Very Large Telescope udało się po raz pierwszy zarejestrować światło gwiazdy odbite w atmosferze tej planety. Pozwoliło to na dokładniejsze określenie jej masy (poprzez zmierzenie kąta orbity planety) oraz na częściowe określenie składu jej atmosfery[3]; wykryto w niej parę wodną[1].