Sztylet (anatomia)

Sztylet – twarda, ostra, anatomiczna struktura służąca do wnikania w ciało żywicieli (roślin, grzybów, zwierząt), występującą u niektórych bezkręgowców, w tym niektórych owadów^[1][2], roztoczy^[3], niesporczaków^[4] i nicieni^[2]. Kształt sztyletu może służyć do oznaczania poszczególnych gatunków^[5].

U owadów sztylet to mocno zesklerotyzowana część kłującego narządu gębowego, służąca do wnikania poprzez skórę żywiciela^[1]:

• u wszy są to sztylet brzuszny, kłująca część narządu gębowego, przekształcona warga dolna i sztylet grzbietowy, kłujący skleryt narządu gębowego, przekształcone żuwki (zewnętrzna i wewnętrzna).
• u pcheł są to przekształcone żuwaczki i warga górna
• u pluskwiaków są to przekształcone żuwaczki
• u wciornastków są to przekształcone jedna żuwaczka i jedna żuwka wewnętrzna
• u niektórych muchówek są to przekształcone warga górna, podgębie i żuwaczki
• u niektórych wojsiłek są to przekształcone warga górna, żuwki i częściowo żuwaczki

U pasożytniczych nicieni (Nematoda) sztylet to zesklerotyzowana, zwykle pusta struktura służąca do odżywiania, poprzez którą uwalniane są wydzieliny do żywiciela i służąca do wnikania w rośliny, grzyby i zwierzęta (stawonogi Arthropoda)^[2]. Znajduje się ona na czubku pasożytniczego nicienia. Nicień używa sztyletu do nakłuwania komórek żywiciela, pobierania pokarmu, a także do wydzielania białka i metabolitów, które pomagają nicieniom w pasożytowaniu żywiciela. Sztylet jest połączony z gardzielą, która z kolei jest połączona z jelitem. Do gardzieli uchodzi od trzech do pięciu gruczołów ślinowych, które wytwarzają wydzieliny, które mogą być emitowane ze sztyletu i które pomagają we wnikaniu do żywicieli i pasożytnictwie^[6].