Szczyt w Sprawie Migracji Valletta 2015
Szczyt w Sprawie Migracji (ang. Valletta Summit on Migration), zwany także Konferencją w Sprawie Migracji (ang. Valletta Conference on Migration)[1] było to spotkanie, które odbyło się w Valletcie na Malcie w dniach 11–12 listopada 2015. Podczas tej konferencji przywódcy europejscy i afrykańscy omawiali europejski kryzys migracyjny. W wyniku szczytu Unia Europejska utworzyła nadzwyczajny fundusz powierniczy w celu promowania w Afryce rozwoju, aby pomóc krajom afrykańskim w czasie kryzysu.
| Data | 11–12 listopada 2015 |
|---|---|
| Miejsce | |
| Przyczyna |
Konferencja odbyła się w trzech miejscach w Valletcie. Ceremonia otwarcia miała miejsce w Auberge de Castille, podczas gdy Mediterranean Conference Centre było gospodarzem konferencji głównej. Fort Saint Elmo był wykorzystany jako centrum medialne. Szczyt był największym, jaki kiedykolwiek odbył się na Malcie[2], z udziałem około 4000 osób; miał miejsce kilka tygodni przed spotkaniem szefów rządów państw Wspólnoty Narodów, które odbyło się również na Malcie[3].
Tło
Kryzys migracyjny w Europie rozpoczął się, gdy duża liczba migrantów i uchodźców z różnych krajów przybyła do Unii Europejskiej i złożyła wniosek o azyl. Termin „kryzys” jest szeroko stosowany od kwietnia 2015, kiedy wiele łodzi przewożących migrantów zatonęło w Morzu Śródziemnym, w wyniku czego zginęło około 1200 osób. W następstwie zatonięcia 19 kwietnia statku z migrantami, Rada Europejska zorganizowała spotkanie w celu omówienia sytuacji migrantów na Morzu Śródziemnym. Wśród decyzji podjętych podczas tego spotkania przywódcy UE zgodzili się zintensyfikować dialog z Unią Afrykańską i innymi krajami zaangażowanymi w kryzys migracyjny poprzez zorganizowanie szczytu w Valletcie na Malcie[1].
W szczycie mieli wziąć udział przywódcy krajów pochodzenia, tranzytu lub przeznaczenia migrantów. Na szczyt zostali zaproszeni szefowie państw i rządów państw członkowskich UE, komisja Unii Afrykańskiej, komisja ECOWAS oraz państwa będące stronami procesów Chartumie i Rabacie, jak również sekretarz generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych i przedstawiciele Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji[1].
Szczyt
Szczyt w Valletcie rozpoczął się ceremonią otwarcia przed Auberge de Castille, urzędem premiera Malty. Z tej okazji odsłonięto pomnik[4]. Po ceremonii przywódcy przenieśli się do Mediterranean Conference Centre[5].
Sam szczyt rozpoczął się o godzinie 18:30 przemówieniem premiera Malty Josepha Muscata. Pierwszego dnia przywódcy omówili sytuację, w której kraje afrykańskie pomogłyby w ograniczeniu migracji przez Morze Śródziemne, a UE w zamian zapewniłaby Afrykanom lepszy dostęp do Europy[2]. Według Muscata, spotkanie było „mniej konfrontacyjne niż oczekiwano”[6].
12 listopada przywódcy europejscy i afrykańscy podpisali porozumienie o utworzeniu nadzwyczajnego funduszu powierniczego, który ma wspierać rozwój krajów afrykańskich, a także zachęcać te kraje do przyjmowania z powrotem migrantów, którzy przybyli do Europy. Fundusz obiecał pomoc w wysokości 1,8 miliarda euro, oraz inną pomoc rozwojową w wysokości 20 miliardów euro rocznie[7]. Przywódcy zobowiązali się również do podjęcia działań na rzecz poprawy sytuacji na półwyspie Somalijskim, Sahelu, wokół jeziora Czad i w innych częściach Afryki, aby ograniczyć napływ uchodźców do Europy. Obiecali również promować regularne kanały migracji i wdrażać politykę integracji migrantów ze społeczeństwem[6].
Szczyt zakończył się deklaracją końcową i planem działania. Przewodniczący Rady Europejskiej Donald Tusk powiedział, że kryzys migracyjny był „wyścigiem z czasem” o ratowanie układu z Schengen[7].
Następstwa
Nieformalny szczyt przywódców UE odbył się tuż po zakończeniu spotkania w Valletcie. Najważniejsze omówione kwestie to zagrożenie dla strefy Schengen, zabezpieczenie granicy zewnętrznej Europy oraz stosunki z Turcją[8].
W lipcu 2016 minister spraw wewnętrznych i bezpieczeństwa narodowego Carmelo Abela ogłosił, że rząd maltański planuje kolejne spotkanie po szczycie w Valletcie[9].
Uczestnicy
Liderzy, którzy wzięli udział w szczycie w Valletcie, wymienieni są w poniższej tabeli. Sudan był reprezentowany przez swojego ministra spraw zagranicznych, ponieważ prezydent Umar al-Baszir nie mógł podróżować na Maltę z powodu międzynarodowego nakazu aresztowania. Polskę reprezentowała tylko podsekretarz stanu, a to z powodu zbieżności terminu z pierwszym posiedzeniem nowego parlamentu kraju[10].
| Organizacja | Reprezentowana przez | Funkcja |
|---|---|---|
 Rada Europejska | Donald Tusk | Przewodniczący |
| Komisja Europejska | Jean-Claude Juncker | Przewodniczący |
| Parlament Europejski | Martin Schulz | Przewodniczący |
| Komisja Unii Afrykańskiej | Nkosazana Dlamini-Zuma | Przewodniczący |
| Wspólnota Gospodarcza Państw Afryki Zachodniej | Kadré Désiré Ouedraogo | Prezydent |
| Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych UE | Jean Asselborn | Przewodniczący |
| Europejska Służba Działań Zewnętrznych | Federica Mogherini | Wysoki Przedstawiciel |
| Komisja Europejska | Neven Mimica | Komisarz ds. partnerstwa międzynarodowego |
| Rada Unii Europejskiej | Jeppe Tranholm-Mikkelsen | Sekretarz generalny |
| Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu | José Carreira | Dyrektor wykonawczy „ad interim” |
 Sekretariat ONZ | Jan Eliasson | Zastępca sekretarza generalnego |
| Sekretariat ONZ | Peter Sutherland | Specjalny przedstawiciel sekretarza generalnego ds. migracji i rozwoju |
| Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju | Helen Clark | Administrator |
| Wysoki komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw uchodźców | António Guterres | Wysoki komisarz |
| Unia na rzecz Regionu Morza Śródziemnego | Fathallah Sijilmassi | Sekretarz generalny |
| Europol | Oldřich Martinů | Zastępca dyrektora ds. zarządzania |
| Frontex | Hendrik Weijermans | Dyrektor ds. kontaktów zewnętrznych |
 Międzynarodowe Centrum Rozwoju Polityki Migracyjnej | Michael Spindelegger | Dyrektor generalny |
| Międzyrządowa Władza ds. Rozwoju | Fathia Alouan | |
| Interpol | Jürgen Stock | Sekretarz generalny |
 Międzynarodowa Federacja Sowarzyszeń Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca | Garry Conille | |
| Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji | William L. Swing | Dyrektor generalny |
 Liga Państw Arabskich | Talal Shubailat | Ambasador, przedstawiciel Ligi Państw Arabskich |
 Międzynarodowa Organizacja Frankofonii | Michaëlle Jean | Sekretarz generalny |
 Zakon Maltański | Stefano Ronca | Doradca dyplomatyczny wielkiego kanclerza |
| Norweska Rada ds. Uchodźców | Valerie Ceccherini | Doradca ds. Rzecznictwa w UE |
| MADE AFRICA | Odile Faye | Koordynator |
Pomnik
Pomnik upamiętniający szczyt został wzniesiony na niedawno odnowionym Castille Square w Valletcie. Pomnik jest zatytułowany The Knot (pol. Węzeł) i symbolizuje jedność Europy i Afryki, a także położenie geograficzne Malty między dwoma kontynentami. Projektantem pomnika jest Vince Briffa[12], zaś materiał, z którego został wyrzeźbiony to marmur karraryjski[13].