Szczepan Szydelski

Urodził się 25 grudnia 1872 w Sokołowie Małopolskim jako Szczepan Koziarz^[1][2][3]. Był synem Łukasza^[1].

Kształcił się w C. K. Gimnazjum w Rzeszowie, gdzie w 1892 ukończył VIII klasę i zdał egzamin dojrzałości (w jego klasie był m.in. Maurycy Turek, potem Turkowski, który także został księdzem)^[4][5][1][3]. Ukończył studia teologiczne na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie^[6]. Święcenia kapłańskie otrzymał 19 maja 1896^[7][3][6]. Posługiwał jako wikary w Buczaczu, następnie we Lwowie od 1901 do 1906^[6]. Był katechetą w I Szkole Realnej we Lwowie, w Prywatnym Gimnazjum Żeńskim Zofii Strzałkowskiej we Lwowie^[8][9]. Uzyskał stopień doktora teologii^[3]. Od 1912 był profesorem, dziekanem i prodziekanem Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Lwowskiego^[6]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w okresie II Rzeczypospolitej był kierownikiem Katedry Teologii Fundamentalnej na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie^[6]. Wykładał apologetykę^[10]. Od 1936 był profesorem w Seminarium Duchownym we Lwowie^[3].

Udzielał się w działalności politycznej i społecznej^[3]. Podczas I wojny światowej w lutym 1918 został jednym ze stu członków Tymczasowej Rady Miejskiej we Lwowie^[11]. We Lwowie był organizatorem chrześcijańskiego ruchu zawodowego^[6]. Działał jako przywódca chadecji na obszarze Małopolski Wschodniej^[6]. W 1924 był współorganizatorem Zjednoczenie Chrześcijańskich Związków Zawodowych w Małopolsce Wschodniej^[3]. Był działaczem Polskiego Stronnictwa Chrześcijańskiej Demokracji^[3][12]. W 1925 został członkiem rady naczelnej Chrześcijańskiej Demokracji^[3]. W 1934 założył Związek (Zjednoczenie) Chrześcijańsko-Społeczne we Lwowie, ruch o charakterze prosanacyjnym^[6]. Później został działaczem Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem^[13]. W 1930 startując z listy BBWR^[14] został wybrany posłem na Sejm RP III kadencji (1930–1935)^{[15][3][16][2]}. Był wieloletnim radnym Rady Miasta Lwowa w okresie II Rzeczypospolitej^[17]. W połowie 1935 został mianowany członkiem Okręgowej Komisji Wyborczej nr 71 we Lwowie przed wyborami parlamentarnymi w 1935^[18][19]. W wyborach samorządowych z maja 1939 uzyskał mandat radnego Rady Miasta Lwowa startując z Listy Chrześcijańsko-Narodowej jako kandydat Obozu Zjednoczenia Narodowego^[20].

Był założycielem Polskiego Towarzystwa Teologicznego w Krakowie i jego prezesem w latach 1927-1939 oraz 1945-1946^[3]. Był członkiem przybranym Wydziału II historyczno-filozoficznego Towarzystwa Naukowego we Lwowie. Był redaktorem czasopisma „Katolicki Głos Pracy”^[6].

Działał także społecznie^[3]. Był członkiem zarządu Towarzystwa Ochrony Młodzieży (założycielem i prezesem był Adolf Czerwiński)^[21]. Był członkiem wspierającym Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku^[22]. Był członkiem zwyczajnym Kasyna i Koła Literacko-Artystycznego we Lwowie^[23]. W latach 30. był członkiem komisji rewizyjnej zarządu głównego Towarzystwa Badania Historii Obrony Lwowa i Województw Południowo-Wschodnich^[24][25][26]. Zarządzeniem prezydenta RP Ignacego Mościckiego z 10 listopada 1938 został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski „za zasługi na polu pracy naukowej i pracy społecznej”^[27].

W sierpniu 1939 został mianowany kustoszem kapituły lwowskiej (jego poprzednikiem na tym stanowisku był ks. inf. dr Henryk Badeni)^[28]. Po wybuchu II wojny światowej 5 września 1939 wyjechał ze Lwowa na zachód i trafił do Przemyśla^[3][29]. Tam po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939, wkroczeniu sowietów do miasta (28 września 1939) zamieszkiwał wraz z innymi duchownymi w tamtejszym pałacu biskupim^[30]. Od tego czasu jako kapłan posługiwał w katedralnej parafii Archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Jana Chrzciciela w Przemyślu^[3]. We Lwowie przebywał prywatnie po raz ostatni 8 grudnia 1939^[3] (tam pod okupacją sowiecką zlikwidowano Wydział Teologiczny UJK^[29]). W okresie okupacji niemieckiej (na obszarze po lewej stronie rzeki San) od 1940 do 1946 przebywał w rodzinnym Sokołowie Małopolskim i tam prowadził tajne nauczanie^[3][6].

Po zakończeniu wojny był wykładowcą w Seminarium Duchownym w Kalwarii Zebrzydowskiej od 1946 do 1950 oraz Wyższym Seminarium Duchownym w Nysie od 1950 do 1960^[3][6].

Zmarł 28 listopada 1967 w Nysie^[3][6][2]. Został pochowany na Cmentarzu Jerozolimskim w Nysie^[31].

• Konstanty Zieliński, arcybiskup lwowski (1910)^[32]
• Początki Chrześcijaństwa. Studyum (1911)^[33]
• Dzieje biblijne przed narodzeniem Jezusa Chrystusa (1912)^[34]
• Dzieje biblijne przed Jezusem Chrystusem (1914, 1921)^[35][36]
• Studya nad początkami religii (1916)^[37]
• Kult ogniska domowego i przodków (1917)^[38]
• Dzieje biblijne Nowego Przymierza (1922)^[39]
• O prawdę. Ze stosunków polsko-ukraińskich (1924)
• Anthropos mityczny (1927)
• Idea odrodzenia w misterjach hellenistycznych a u św. Pawła (1930)
• Dzieje objawienia Bożego w Nowym Testamencie. Na podstawie "Dziejów biblijnych" St. Szydelskiego. Cz. 1 (1930, współautor: Kazimierz Thullie)^[40]
• Eschatologia irańska a biblijna (1938)^[41][42]

Szczepan Szydelski otrzymał tytuł honorowego obywatela Sokołowa Małopolskiego^[43].

Ksiądz Józef Wołczański napisał książkę pt. Ksiądz Szczepan Szydelski (1872-1967) – polityk i działacz społeczny, wydaną w 1992^[44].

7 listopada 2012 odbyła się Sokołowie Małopolskim konferencja naukowa poświęcona S. Szydelskiemu i została odsłonięta tablica pamiątkowa ku jego czci^[45][46][47].

• Wojciech Tomaka: Fragment kroniki parafii katedry obrządku łacińskiego w Przemyślu dotyczący sytuacji w Przemyślu we wrześniu 1939 r.. W: Tomasz Bereza (red.): Lwowskie pod okupacją sowiecką (1939-1941). Rzeszów: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2006, s. 31-42. ISBN 83-89078-98-8.
• Jan Draus: Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie 1918-1946. Portret kresowej uczelni. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2007, s. 39. ISBN 978-83-7188-964-6.