Szwedzcy Demokraci

szwedzka partia polityczna
(Przekierowano z Sverigedemokraterna)

Szwedzcy Demokraci (szw. Sverigedemokraterna, SD)szwedzka narodowo-konserwatywna, nacjonalistyczna i populistyczna partia polityczna[2][3], założona w 1988 roku[4], będąca sukcesorką Partii Szwedów, Partii Postępu i organizacji Bevara Sverige Svenskt[5]. Początkowo partia podnosiła postulaty faszystowskie i antydemokratyczne[4], jednak pod koniec lat 90. XX wieku zaczęła się dystansować od swojej ideologicznej przeszłości[6]. Przedstawiciele partii w Parlamencie Europejskim należą do frakcji Europejskich Konserwatystów i Reformatorów[7].

Szwedzcy Demokraci
Sverigedemokraterna
Państwo

 Szwecja

Lider

Jimmie Åkesson

Data założenia

6 lutego 1988

Adres siedziby

Sztokholm

Ideologia polityczna

narodowy konserwatyzm, eurosceptycyzm, prawicowy populizm

Poglądy gospodarcze

gospodarka mieszana

Liczba członków

33 207[1]

Członkostwo
międzynarodowe

Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy

Grupa w Parlamencie
Europejskim

Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy

Młodzieżówka

Liga Młodzieży

Barwy

     żółty
     niebieski
     fioletowy

Obecni posłowie
72/349
Obecni eurodeputowani
3/21
Strona internetowa

Historia

Partia została założona 6 lutego 1988[8]. W latach 1988–1992 partia posiadała dwóch liderów (w latach 1988–1989 funkcję tę pełnili Leif Ericsson i Jonny Berg, w latach 1989–1990 Ola Sundberg i Anders Klarström, a w latach 1990–1992 Anders Klarström i Madeleine Larsson)[9]. W latach 1992–1995 funkcję lidera samodzielnie pełnił Anders Klarström[4]. Pod rządami Mikaela Janssona partia przeszła gruntowne zmiany ideologiczne i wizerunkowe[4]. W 1999 partia odcięła się od wszystkich organizacji, nawiązujących do narodowego socjalizmu[4].

W 2005 roku liderem partii został Jimmie Åkesson[4]. Podobnie jak Mikael Jansson, Åkesson dążył do stworzenia wizerunku Szwedzkich Demokratów jako partii pragmatycznej, bardziej umiarkowanej[4]. W wyborach parlamentarnych w 2010 roku partia zdobyła 5,7% głosów i wprowadziła do Riksdagu 20 posłów[10]. W wyborach parlamentarnych w 2014 roku partia zdobyła 12,9% głosów[4]. Po owych wyborach zarówno partie lewicowe, jak i partie prawicowe nie były w stanie stworzyć rządu większościowego, w związku z czym „języczkiem u wagi” stali się Szwedzcy Demokraci[4]. Ostatecznie rząd stworzyły Szwedzka Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza i Partia Zielonych[11]. 3 grudnia 2014 parlamentarzyści SD zagłosowali za propozycją autorstwa Sojuszu, uniemożliwiając tym samym podwyższenie podatków na rzecz wzmocnienia i częściowej rozbudowy państwa opiekuńczego[4]. 27 grudnia Löfven poinformował o dojściu do porozumienia z partiami Sojuszu, mającego na celu marginalizację Szwedzkich Demokratów[4]. Umowa, pomimo że obowiązywała do 2022 roku, została zerwana w październiku 2015 roku[11][12].

W wyborach parlamentarnych w 2018 roku partia zdobyła 17,5% głosów i wprowadziła do Riksdagu 62 posłów[13]. W tym samym roku został wybrany pierwszy burmistrz z ramienia Szwedzkich Demokratów (w gminie Hörby)[14]. W 2018 roku Szwedzcy Demokraci weszli wraz z Umiarkowaną Partią Koalicyjną i Chrześcijańskimi Demokratami w skład koalicji rządzących m.in. w gminie Bromölla, gminie Herrljunga, gminie Sölvesborg, gminie Staffanstorp[15][16]. 24 listopada 2021 roku Szwedzcy Demokraci wraz z posłami Umiarkowanej Partii Koalicyjnej i Chrześcijańskich Demokratów przegłosowali propozycję budżetu, w którym założono obniżkę podatków[17][18].

W wyborach parlamentarnych w 2022 roku partia zajęła 2. miejsce i wprowadziła do Riksdagu 73 posłów[19]. Szwedzcy Demokraci poparli rząd Ulfa Kristerssona w zamian za utworzenie biura koordynacyjnego w kancelarii rządu, zajmującego się monitorowaniem jego prac[19][20]. Partia brała udział w tworzeniu umowy koalicyjnej w Tidö[19].

Program

Program Szwedzkich Demokratów opiera się na narodowym konserwatyzmie[2] i populizmie[21].

Partia chce ograniczenia liczby wykonywanych aborcji. Postuluje ograniczenie prawa do przerywania ciąży na życzenie do 12. tygodnia (obecnie możliwe jest to do 18. tygodnia)[22]. Szwedzcy Demokraci uważają, że „masowa imigracja do Szwecji jest powodem wielu problemów społecznych”, a także popierają zaostrzenie polityki migracyjnej[23]. Sądzą również, że w Szwecji wszyscy powinni mieć równe prawa, niezależnie od orientacji seksualnej[24].

Partia proponuje podwyższenie pensji policjantów i zwiększenie uprawnień policji[24]. Szwedzcy Demokraci popierają wprowadzenie zaostrzenia kar za przestępstwa, zwłaszcza za te z użyciem przemocy i przestępstwa seksualne[24].

Po inwazji Rosji na Ukrainę partia poparła wstąpienie Szwecji do NATO[25]. Jest uważana za partię eurosceptyczną[26]. Partia popiera państwowość Tajwanu, rozwiązanie dwupaństwowe konfliktu izraelsko-palestyńskiego i przeniesienie ambasady Szwecji w Izraelu do Jerozolimy[24].

Struktury

Na początku 2008 roku partia liczyła około 3 000 członków, w 2017 było już 28 340 członków[27].

W chwili obecnej posiada trzynaście stowarzyszeń regionalnych oraz około stu miejscowych lub miejskich stowarzyszeń. Młodzieżówką Sverigedemokraterny jest powołana do życia w 1998 Liga Młodzieży.

Przewodniczący partii

Poparcie w wyborach

Wybory do Riksdagu

WyboryWyniki[28]Mandaty+/-Rząd
Głosy%
19881 1180,0
0/349
NowaPoza parlamentem
19914 8870,1
0/349
0Poza parlamentem
199413 9540,3
0/349
0Poza parlamentem
199819 6240,4
0/349
0Poza parlamentem
200276 3001,4
0/349
0Poza parlamentem
2006162 4632,9
0/349
0Poza parlamentem
2010339 6105,7
20/349
20Opozycja
2014801 17812,9
49/349
29Opozycja
20181 100 66217,6
62/349
13Opozycja
20221 330 32520,5
73/349
11Wsparcie
WyboryWyniki[28]Mandaty+/-
Głosy%
19998 5680,3
0/22
Nowa
200428 3031,1
0/19
0
2009103 5843,3
0/19
0
2014359 2489,7
2/20
2
2019636 87715,3
3/20
1

Zobacz też

Bibliografia

Przypisy