Strój kurpiowski

Ubiór męski Kurpiów to biała samodziałowa koszula, na którą wkładano kamizelkę, oraz sukienne spodnie. Kamizele były wykonywane z cienkiego samodziału i podbite podszewką, spodnie były z reguły wpuszczane w cholewy butów. Ubiór uzupełniać może letniak (lejbik) wkładany na koszulę pod sukmanę. Sukmana ma niewielki stojący kołnierz i kieszenie wykończone na brzegach czarną tasiemką. Sukmany w Puszczy Białej są koloru ciemnosiwego, w Puszczy Zielonej – brązowe lub granatowe. Kurpie przepasują je czarnym lub granatowym pasem, a w dni świąteczne różnokolorowym pasem wełnianym. Nakrycie głowy to granatowa czapka z lakierowanym daszkiem, czapka na cztery prawdy podbita baranem i rogatywka. Zimą natomiast noszono kożuchy do kolan z baraniej skóry^[1][2].

Strój kobiecy składa się z koszuli samodziałowej sięgającej kolan ozdobionej haftem na kołnierzu i mankietach. Na nią wkładana jest spódnica z samodziału, w kolorowe podłużne pasy, kratę (obie puszcze) lub jednolita kolorystycznie (Puszcza Zielona). W Puszczy Białej spódnica (kitel) ma przyszyty stanik (kabat), w Puszczy Zielonej na koszulę zakłada się niezależny gorset zwany wystkiem. Fartuch zapaśny może mieć ten sam wzór co spódnica (obie puszcze) lub z białego płótna obszyty koronką (Puszcza Zielona). W chłodne dni noszono luźny kaftan, sukmanę lub kożuch. Kobiety grupy pułtuskiej (Puszcza Biała) nosiły watowe angierki. Do wyjścia bądź wyjazdu do miasta kobiety nakrywały się buronką lub dywanem, czerwono-zieloną tkaniną samodziałową czerwono-zieloną. Kurpiowskie panny z Puszczy Zielonej nosiły na głowach nakrycia, z których z tyłu spływały kolorowe wstążki: czółka z czarnego aksamitu, ozdobione sztucznymi kwiatami, cekinami lub wstążkami lub korony – piętrowe wianki. Mężatki nosiły czepce. W Puszczy Białej mężatki nosiły cypek z kacurem lub cypek ze skrzydłami wykonany z tiulu, panny i mężatki chusty sialinówki – kolorowe wełniane chustki w kwiaty. Kurpianki Zielone zdobiły strój sznurami korali z bursztynów, Kurpianki Białe sznurami drobniejszych korali, czasem bursztynowych. Na co dzień kobiety nosiły trzewiki i chodaki^[1][2].

• 
  Zespół z Obrytego w strojach kurpiowskich Puszczy Białej
• 
  Zespół z Obrytego w strojach kurpiowskich Puszczy Białej
• 
  Ciamara (sukmana) Kurpia Białego, Kuźnia Kurpiowska w Pniewie
• 
  Stroje kobiety i dziewcząt z Puszczy Białej, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie
• 
  Strój damski z Puszczy Białej, Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce
• 
  Stroje kurpiowskie z Puszczy Białej, Muzeum Mazowieckie w Płocku
• 
  Kobiety w strojach kurpiowskich Puszczy Białej
• 
  Zespół „Kurpianka” z Kadzidła w strojach Kurpiów Puszczy Zielonej
• 
  Strój kawalera i panny z Puszczy Zielonej, Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce
• 
  Kobiety z Kruszy w strojach kurpiowskich Puszczy Zielonej
• 
  Stroje kurpiowskie z Puszczy Zielonej, Muzeum Mazowieckie w Płocku
• 
  Zofia Warych z Myszyńca w stroju Kurpianki Zielonej
• 
  Wycinankarka Stanisława Olender w stroju Kurpianki z Puszczy Zielonej
• 
  Klarnecista Paweł Łaszczych z Kadzidła w stroju Kurpia Zielonego

Haft używany do zdobienia m.in. strojów kurpiowskich został wpisany na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego:

• haft z Puszczy Białej w 2022^[3],
• haft z Puszczy Zielonej w 2023^[4][5].

• Polskie stroje ludowe

• Maria Żywirska, Strój kurpiowski w Puszczy Białej, [w:] Atlas Polskich Strojów Ludowych, Poznań 1952
• Adam Chętnik, Strój kurpiowski Puszczy Zielonej, [w:] Atlas Polskich Strojów Ludowych, Wrocław 1961.