San Gimignano

San Gimignano leży w prowincji Siena w regionie Toskania, w dolinie rzeki Elsy, ok. 56 km od Florencji i 36 km od Sieny^[1].

Region San Gimignano zamieszkany był w czasach preromańskich, o czym świadczy obecność grobów etruskich^[1]. Według tradycji antycznej region zamieszkiwali zwolennicy Katyliny^[1]. Tradycja łączy region z działalnością Attyli, Totili i Dezyderiusza^[1], lecz podania te nie przedstawiają prawdy historycznej^[2] .

Pierwotnie miasto nazywało się Silva, po czym zmieniło nazwę na San Gimignano na cześć biskupa Modeny – Geminiana z Modeny (zm. 397), który uchronił miasto przed barbarzyńcami^[2] .

Najwcześniejsza wzmianka o San Gimignano pochodzi z 929 roku^[1]. W średniowieczu miasto pozostawało niezależne^[2] . W przeciwieństwie do innych ważnych miast Toskanii, w San Gimignano nigdy nie rezydował biskup^[1]. Dominowały tu dwie potężne rodziny Ardinghelli i Salvucci^[2] .

Opodal miasta przebiegał szlak pielgrzymkowy i handlowy do Rzymu – Via Francigena^[1]. Wokół miasta uprawiano również krokus uprawny, z którego uzyskiwano szafran wysyłany do Pizy, Genui, Francji i Niderlandów^[3]. Przyczyniło się to do znacznego rozwoju gospodarczego miasta, które przeżywało rozkwit pod koniec średniowiecza. Zaraza w 1348 roku doprowadziła do upadku miasta^[4] . W 1352 roku miasto upadło finansowo i poddało się Florencji^[2] .

Tutaj w 1437 roku urodził się włoski humanista, dyplomata, poeta i historyk Kallimach (właśc. Filippo Buonaccorsi), wykładowca na Akademii Krakowskiej, nauczyciel synów króla Kazimierza Jagiellończyka i doradca króla^[5].

San Gimignano jest jednym z najlepiej zachowanych średniowiecznych włoskich miast^[2] .

Miasto, zwane „Manhattanem średniowiecza”^[6] , „Manhattanem Toskanii”^[4]  lub „miastem pięknych wież”^[1], słynie z charakterystycznych, wysokich, czworokątnych wież case torre^[7] budowanych przez zamożnych mieszkańców w XIII–XV w., które pełniły funkcje obronne, ale także podkreślały znaczenie i zamożność właściciela^[8] . Z 72 wież zachowało się 14^{[8] [2] [a]}. Większość wież zawaliła się z powodu niestabilnych fundamentów^[2] .

W 1990 roku zabytkowe centrum San Gimignano zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO^[8] .

W centrum znajdują się dwa place: Piazza della Cisterna (nazwa pochodzi od XII-wiecznej miejskiej cysterny^[3]) i Piazza del Duomo oraz liczne zabytki:

• kolegiata Santa Maria Assunta – trójnawowy kościół romański, konsekrowany w roku 1148, a w 1456 roku rozbudowany przez Giuliano da Maiano o transept i kilka bocznych kaplic. Wewnątrz znajdują się freski Sąd Ostateczny Taddea di Bartola(inne języki) z 1393 roku i Męczeństwo św. Sebastiana Benozza Gozzoli z 1465 roku.
• Palazzo nuovo del Podestà także Palazzo Comunale lub Palazzo del Popolo – pałac zbudowany w latach 1239–1337, położony naprzeciw kolegiaty, siedziba władz miasta od XIII w. Wewnątrz w sali Dantego (Sala di Dante) znajduje się fresk Maesta^[9] namalowany w 1317 roku przez Lippo Memmi. Do pałacu przylega najwyższa, 51-metrowa wieża w mieście.
• kościół Sant'Agostino – zbudowany w latach 1280–1298 na północnym krańcu miasta; jego wnętrza zdobią freski Benozzo Gozzoliego (1420–1497/1498) przedstawiające sceny z życia patrona kościoła św. Augustyna^[2] .
• Museo d'Arte Sacra – muzeum sztuki sakralnej eksponujące również rzeźby i obrazy z przełomu XIV i XV wieku. W tym samym budynku mieści się również Muzeum Sztuki Etrusków.

W okolicach miasta produkuje się białe wytrawne wino Vernaccia^[10]. Od XIII w. uprawia się tu również krokus uprawny, z którego uzyskuje się szafran^[11].

Według danych na rok 2019 gminę zamieszkuje 7760 osób^[12].

• Meersburg

• Jean Castex: Architecture of Italy. ABC-CLIO, 2008. ISBN 978-0-313-35087-0. [dostęp 2020-06-20]. (ang.).
• Włochy północne. Wyd. I. Bielsko-Biała: Pascal sp. z o.o., 2008, s. 451-455. ISBN 978-3-8297-6558-9.
• Christopher Kleinhenz: Medieval Italy: An Encyclopedia. Routledge, 2004. ISBN 978-1-135-94880-1. [dostęp 2020-06-20]. (ang.).
• San Gimignano, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2020-06-20]  (ang.).
• Fodor's: Fodor's Essential Italy: Rome, Florence, Venice & the Top Spots in Between. Fodor's Travel, 2012. ISBN 978-0-89141-925-9. [dostęp 2020-06-20]. (ang.).
• Alfred Schwecke: Traveling Tuscany. AuthorHouse, 2011. ISBN 978-1-4670-4368-7. [dostęp 2020-06-20]. (ang.).
• UNESCO: Historic Centre of San Gimignano. [dostęp 2020-06-14]. (ang.).
• Praca zbiorowa: Lonely Planet Tuscany & Umbria. Wyd. V. Lonely Planet, 2008. ISBN 978-174-104-31-36.
• Harold B. Segel: Renaissance Culture in Poland: The Rise of Humanism, 1470–1543. Cornell University Press, 1989. ISBN 978-0-8014-2286-7. [dostęp 2020-06-20]. (ang.).