Ryby Polski

lista w projekcie Wikimedia
Główny artykuł: Fauna Polski.

Ryby Polskigatunki wodnych kręgowców oddychających skrzelami i poruszających się za pomocą płetw, występujących w czasach nowożytnych (po roku 1500), na terenie Polski. Pierwsze opisy ryb występujących w Polsce sporządził w XV w. Jan Długosz[1] w dziele Chorographia Regni Poloniae.

Wykaz obejmuje przedstawicieli następujących, dość odlegle spokrewnionych ze sobą grup kręgowców tradycyjnie zaliczanych do ryb (Pisces) i krągłoustych (Cyclostomata), a współcześnie klasyfikowanych jako gromady lub nadgromady: ryby kostnoszkieletowe, chrzęstnoszkieletowe oraz krągłouste. Zawiera on słodkowodne i dwuśrodowiskowe gatunki rodzime i obce oraz morskie gatunki bytujące stale lub pojawiające się okazjonalnie w południowej części Morza Bałtyckiego. Wymieniono również gatunki obce, które nie zaaklimatyzowały się pomimo celowej lub incydentalnej introdukcji w wodach Polski. Do 2012 roku do polskich wód słodkich z różnych powodów (m.in. akwakultura, uzupełnienie rodzimego składu gatunkowego, wędkarstwo, zwalczanie niepożądanych organizmów i hodowla ryb ozdobnych) usiłowano wprowadzić 37 gatunków obcych[2].

Gatunki

Objaśnienia:
§§ – gatunek objęty ochroną ścisłą[3].
§ – gatunek objęty ochroną częściową[3].
(I) – gatunek obcy, w tym uciekinierzy z hodowli
(IE) – gatunek obcy, który wyginął w Polsce
Ф – poszczególne tzw. formy ekologiczne troci, tradycyjnie traktowane jak osobne gatunki.
Środowisko życia:
Swoda słodka
Mwoda morska
↑Sgatunek anadromiczny
↓Mgatunek katadromiczny

Ryby kostnoszkieletowe (Osteichthyes)'

Nazwa systematycznaNazwa zwyczajowaPrzypisyUwagi
Rząd: Acipenseriformes – jesiotrokształtne
Rodzina: Acipenseridae – jesiotrowate
Acipenser baerijesiotr syberyjski[4][2](M)↑S (IE) Gatunek obcy, sprowadzony w 1985[2].
Acipenser gueldenstaedtijesiotr rosyjski[4][2][5]M↑S (I) Gatunek obcy, sprowadzony w 1985[2], w 2000 pojawił się w Bałtyku[5], występuje w hodowlach.
Acipenser oxyrinchusjesiotr ostronosy[4][6][a]M↑S §§[b], [c]
Acipenser ruthenussterlet[1][4][2]S(M) (IE) Nieudana próba introdukcji w 1837 roku, ponownie wprowadzony w 1985[2].
Huso husobieługa[7]M↑S (I) Wsiedlony do środowiska przyrodniczego około 1971 roku, wyginął[7].
Rodzina: Polyodontidae – wiosłonosowate
Polyodon spathulawiosłonos amerykański[4][2]S (I) Sprowadzony do hodowli w latach 90. XX wieku, sporadycznie spotykani są uciekinierzy z hodowli[2].
Rząd: Anguilliformes – węgorzokształtne
Rodzina: Anguillidae – węgorzowate
Anguilla anguillawęgorz europejski[1][4][6]S↓M
Rząd: Clupeiformes – śledziokształtne
Rodzina: Clupeidae – śledziowate
Alosa alosaaloza[1][4][6]M↑S §
Alosa fallaxparposz[1][4][6]M(S) §
Clupea harengusśledź atlantycki[1][6]M
Sardina pilchardussardynka europejska[8]M[d]
Sprattus sprattusszprot[1][6]M
Rodzina: Engraulidae – sardelowate
Engraulis encrasicolussardela europejska[1][9]M, [d]
Rząd: Cypriniformes – karpiokształtne
Rodzina: Balitoridae – przylgowate
Barbatula barbatulaśliz pospolity[1][4][6]S §
Rodzina: Catostomidae – czukuczanowate
Ictiobus nigerbuffalo czarny[4][2]S (IE) Sprowadzony do hodowli w 1989, próby aklimatyzacji zostały zaniechane[2].
Rodzina: Cobitidae – piskorzowate
Cobitis elongatoideskoza dunajska[10][11]S §
Cobitis taeniakoza pospolita[1][4][6]S §
Misgurnus fossilispiskorz[1][4][6]S §
Sabanejewia auratakoza złotawa[1][4]S §§
Sabanejewia baltica[12][13]S
Sabanejewia balcanicakózka bałkańska[14]S(M)
Rodzina: Cyprinidae – karpiowate
Abramis ballerusrozpiór[1][4][6]S
Abramis bramaleszcz[1][4][6]S(M)
Abramis sapasapa[4]S
Alburnoides bipunctatuspiekielnica[1][4][6]S §
Alburnoides rossicuspiekielnica wschodnia[15]S
Alburnus alburnusukleja[1][4][6]S
Aristichthys nobilistołpyga pstra[1][4][6][2]S (I) Gatunek obcy, introdukowany w 1965[2].
Barbus barbusbrzana[1][4][6]S
Barbus carpathicusbrzanka[4][6][e]S §[f]
Barbus (cyclolepis) waleckiibrzana karpacka[1][4]S
Blicca bjoerknakrąp[1][4][6]S
Carassius auratuskaraś chiński[4][g]S (I) Złota rybka (Carassius a. auratus), takson obcy, sprowadzony z Azji[4].
Carassius carassiuskaraś pospolity[1][4][6]S
Carassius gibeliokaraś srebrzysty[1][4][6][2][h]S (I) Gatunek obcy, sprowadzony z Azji[4] w latach 1930–1933[2].
Chondrostoma nasusświnka[1][4][6]S
Ctenopharyngodon idellaamur biały[1][4][6][2]S (I) Gatunek obcy, introdukowany w 1964[2].
Cyprinus carpiokarp[1][4][6][2]S (I) Gatunek obcy, sprowadzony pomiędzy XII a XIII w.[2]
Eupallasella percnurusstrzebla błotna[1][4][6]S §§[b]
Gobio gobiokiełb[1][4][6]S
Hypophthalmichthys molitrixtołpyga biała[1][4][6][2]S (I) Gatunek obcy, introdukowany w 1965[2].
Leucaspius delineatussłonecznica[1][4][6]S
Leuciscus aspiusboleń[1][4][6]S(M)
Leuciscus cephaluskleń[1][4][6]S(M)
Leuciscus idusjaź[1][4][6]S(M)
Leuciscus leuciscusjelec europejski[1][4][6]S(M)
Pelecus cultratusciosa[1][4][6]S §[i]
Phoxinus phoxinusstrzebla potokowa[1][4][6]S
Pseudorasbora parvaczebaczek amurski[4][2]S (I) Gatunek obcy, introdukowany przypadkowo w 1990[2].
Rhodeus amarusróżanka europejska[1][4][6][j]S §[k] Popularny synonim Rhodeus sericeus w rzeczywistości jest nazwą gatunkową ryby występującej w dorzeczu Amuru.
Romanogobio albipinnatuskiełb białopłetwy[1][4]S §
Romanogobio belingi[16][13]S
Romanogobio kessleriikiełb Kesslera[1][4]S §
Romanogobio uranoscopuskiełb długowąsy[17]S
Romanogobio vladykovi[18]S
Rutilus rutiluspłoć[1][4][6]S(M)
Rutilus virgo[19]S
Scardinius erythrophthalmuswzdręga[1][4][6]S
Tinca tincalin[1][4][6]S(M)
Vimba vimbacerta[1][4][6](M)↑S
Rząd: Siluriformes – sumokształtne
Rodzina: Clariidae – długowąsowate
Clarias gariepinussum afrykański[4][2]S (IE) Sprowadzony do hodowli w 1990[2].
Rodzina: Ictaluridae – sumikowate
Ameiurus melassumik czarny[2]S (I) Gatunek obcy, stwierdzony w 2007[2].
Ameiurus nebulosussumik karłowaty[1][4][6][2]S(M) (I) Gatunek obcy, sprowadzony z Ameryki Północnej w 1885[2].
Rodzina: Loricariidae – zbrojnikowate
Pterygoplichthys gibbicepszbrojnik lamparci[2]S (IE) Gatunek obcy, stwierdzony w 2006 w Brdzie[2].
Rodzina: Pangasiidae
Pangasianodon hypophthalmussum rekini[2]S (IE) Stwierdzony w 2005[2].
Rodzina: Siluridae – sumowate
Silurus glanissum europejski[1][4][6]S
Rząd: Characiformes – kąsaczokształtne
Rodzina: Serrasalmidae – piraniowate
Piaractus brachypomuspirapitinga[20][21]S (I) Gatunek obcy, dwa osobniki wyłowione w czerwcu 2002 w ciepłym kanale w Szczecinie, dwa złowione we Wrocławiu i jeden w Jelczu-Laskowicach[20][21].
Rząd: Esociformes – szczupakokształtne
Rodzina: Esocidae – szczupakowate
Esox luciusszczupak pospolity[1][4][6]S(M)
Rodzina: Umbridae – muławkowate
Umbra kramerimuławka bałkańska[1][4][2]S (IE) Gatunek obcy, stwierdzony w 1921 i 1967[2].
Umbra pygmaeamuławka wschodnioamerykańska[4][2]S (I) Gatunek obcy, stwierdzony w 1995[2].
Rząd: Osmeriformes – stynkokształtne
Rodzina: Osmeridae – stynkowate
Osmerus eperlanusstynka[1][4][6]M↑S
Rząd: Salmoniformes – łososiokształtne
Rodzina: Salmonidae – łososiowate
Coregonus albulasielawa[1][4][6]S(M)
Coregonus fera[2]S (IE) Nieudane próby introdukcji w latach 1858–1862, gatunek wymarły[2].
Coregonus lavaretussieja pospolita[1][4][6][22][13]M↑S[l]
Coregonus muksunmuksun[4][2](M)↑S (I) Gatunek obcy, introdukowany do Wisły i Odry w 1984[2].
Coregonus nilssonisieja szlachetna[24][13]S (I) Gatunek obcy, introdukowany do kilku jezior w dorzeczu Odry[13].
Coregonus peledpeluga[1][4][6][2]S (I) Gatunek obcy, introdukowany w 1966[2].
Coregonus widegrenisieja wolasta[25][13](M)↑S
Hucho huchogłowacica[1][4][6]S §§[m]
Oncorhynchus gorbuschagorbusza[2]M↑S (IE) Podejmowano próby introdukcji w latach 70. XX wieku[2].
Oncorhynchus kisutschkiżucz[2]↑S Gatunek obcy, introdukowany w 1859, bez powodzenia[2].
Oncorhynchus mykisspstrąg tęczowy[1][4][6][2]S (I) Gatunek obcy, sprowadzony z Ameryki Północnej w latach 1881–1889[2].
Oncorhynchus tshawytschaczawycza[1][2]M↑S (IE) Nieudana próba introdukcji w 1889[2].
Salmo labraxtroć czarnomorska[26]M↑S
Salmo salarłosoś szlachetny[1][4][6]M↑S
Salmo trutta m. fariopstrąg potokowyФ[1][4][6]S
Salmo trutta m. lacustristroć jeziorowaФ[1][4][6]S
Salmo trutta m. truttatroć wędrownaФ[1][4][6]M↑S
Salvelinus alpinusgolec zwyczajny[1][2]M↑S (IE) Podejmowano próby introdukcji w 1603(?) i 1840 roku[2].
Salvelinus fontinalispstrąg źródlany[1][4][6][2]S (I) Gatunek obcy, sprowadzony z Ameryki Północnej w 1890[2].
Thymallus baicalensislipień bajkalski[4][27]S (IE) Gatunek obcy, w 1973 r. wydostał się z hodowli w Czechach, potem wyginął[4][27] lub skrzyżował się z rodzimym lipieniem pospolitym[4].
Thymallus thymalluslipień pospolity[1][4][6]S
Rząd: Aulopiformes – skrzelokształtne
Rodzina: Paralepididae
Magnisudis atlantica[28]M[d]
Rząd: Gadiformes – dorszokształtne
Rodzina: Gadidae – dorszowate
Enchelyopus cimbriusmotela[1][6]M
Gadus morhuadorsz[1][6]M
Lota lotamiętus pospolity[1][4][6]S
Melanogrammus aeglefinusplamiak[1][9]M[d]
Odontogadus merlanguswitlinek[1][6]M
Pollachius virensczarniak[1][29]M[d]
Pollachius pollachiusrdzawiec[1][30][n]M
Raniceps raninusżabogłów[32][n]M[d]
Trisopterus esmarkiiokowiel[33][n]M
Trisopterus minutuskarlik[34]M[d], 1 osobnik złowiony w 2017 roku[34].
Rząd: Beloniformes – belonokształtne
Rodzina: Belonidae – belonowate
Belone belonebelona pospolita[1][6]M
Rodzina: Scomberesocidae – makreloszowate
Scomberesox saurusmakrelosz[35]M[d]
Rząd: Gasterosteiformes – ciernikokształtne
Rodzina: Gasterosteidae – ciernikowate
Gasterosteus aculeatusciernik[1][4][6]S(M)
Gasterosteus gymnurus[36]S(M)
Pungitius pungitiuscierniczek[1][4][6]S(M)
Spinachia spinachiapocierniec[1][6]M §
Rząd: Mugiliformes – mugilokształtne
Rodzina: Mugilidae – mugilowate
Chelon auratuscefal złocisty[37]M(S)[d]
Chelon labrosustępogłów grubowargi[29]M(S)[d]
Liza ramadacefal cienkowargi[38]M(S)[d]
Rząd: Perciformes – okoniokształtne
Podrząd: Percoidei – okoniowce
Rodzina: Percidae – okoniowate
Gymnocephalus cernuusjazgarz[1][4][6]S(M)
Perca fluviatilisokoń europejski[1][4][6]S(M)
Sander luciopercasandacz[1][4][6]S(M)
Sander volgensisbersz[39]S(M)
Zingel streberczop żółty[40]S
Zingel zingelczop czarny[41]S
Rodzina: Bramidae – bramowate
Taractichthys longipinnis[42]M[d]
Rodzina: Carangidae – ostrobokowate
Trachurus trachurusostrobok pospolity[1][29][9]M[d]
Rodzina: Centrarchidae – bassowate
Micropterus salmoidesbass wielkogębowy[1][4][6][2]S (IE) Gatunek obcy, sprowadzony prawdopodobnie w 1912, hodowany z powodzeniem, przez ostatnie 40 lat nie został zaobserwowany[2].
Lepomis gibbosusbass słoneczny[1][4][2]S (I) Gatunek obcy, sprowadzony w 1927[2].
Rodzina: Moronidae – moronowate
Dicentrarchus labraxlabraks[29]M(S)[d]
Rodzina: Mullidae – barwenowate
Mullus surmuletusbarwena[1][29]M
Podrząd: Labroidei – wargaczowce
Rodzina: Cichlidae – pielęgnicowate
Oreochromis niloticustilapia nilowa[4][2]S (IE) Gatunek obcy, sprowadzony do hodowli w 1994[2]. Obecnie hodowany w zamkniętej akwakulturze[43].
Rodzina: Labridae – wargaczowate
Labrus bergyltawargacz kniazik[29]M[d]
Podrząd: Zoarcoidei – węgorzycowce
Rodzina: Pholidae – ostropłetwcowate
Pholis gunnellusostropłetwiec[1][6]M
Rodzina: Stichaeidae – stychejkowate
Lumpenus lampretaeformistaśmiak długi[1][44][9]M §
Rodzina: Zoarcidae – węgorzycowate
Zoarces viviparuswęgorzyca[1][6]M
Rodzina: Anarhichadidae – zębaczowate
Anarhichas lupuszębacz pasiasty[1]M
Podrząd: Trachinoidei – ostroszowce
Rodzina: Ammodytidae – dobijakowate
Ammodytes marinusdobijak niebieski[6][45]M(S)
Ammodytes tobianustobiasz[1][6]M(S)
Rodzina: Trachinidae – ostroszowate
Trachinus dracoostrosz[1][46]M[d]
Hyperoplus lanceolatusdobijak[1][47][48]M
Podrząd: Gobioidei – babkowce
Rodzina: Gobiidae – babkowate
Aphia minutababka przezroczysta[1]M
Gobius nigerbabka czarna[1][6]M §
Gobiusculus flavescensbabka czarnoplamka[1][6]M §
Neogobius fluviatilisbabka szczupła[2][49]SM (I) Inwazyjny gatunek obcy[49], stwierdzony w 1997[2].
Neogobius gymnotrachelusbabka łysa[4][2][49]M(S) (I) Inwazyjny gatunek obcy[49], stwierdzony w 1995[2].
Neogobius melanostomusbabka bycza[2][49]M(S) (I) Inwazyjny gatunek obcy[49], od 1990 w Zatoce Puckiej, w 2002 stwierdzony w wodach śródlądowych[2].
Pomatoschistus micropsbabka piaskowa[1][50]M §
Pomatoschistus minutusbabka mała[1][6]MS §
Proterorhinus marmoratusbabka marmurkowata[51]S(M) (I) Gatunek obcy, stwierdzony w 2008[51].
Proterorhinus semilunarisbabka rurkonosa[2]S (I) Gatunek obcy, stwierdzony w 2008[2].
Rodzina: Odontobutidae
Perccottus gleniitrawianka[4][49]S (I) Inwazyjny gatunek obcy[49] zawleczony lub introdukowanym przed rokiem 1993[2].
Podrząd: Scombroidei – makrelowce
Rodzina: Scombridae – makrelowate
Scomber scombrusmakrela atlantycka[1][6]M
Thunnus thynnustuńczyk[1][6]M[d]
Rodzina: Xiphiidae – włócznikowate
Xiphias gladiuswłócznik (miecznik)[1][29]M
Rząd: Pleuronectiformes – flądrokształtne
Rodzina: Pleuronectidae – flądrowate
Hippoglossoides platessoidesniegładzica[1][9]M[d]
Limanda limandazimnica[1][6]M
Platichthys flesusstornia[1][6]M(S)
Pleuronectes platessagładzica[1][6]M
Rodzina: Scophthalmidae – nagładowate
Scophthalmus rhombusnagład[1][6]M
Scophthalmus maximusskarp (turbot)[1][6]M
Rodzina: Soleidae – solowate
Solea soleasola zwyczajna[52][53]M[d]
Rząd: Scorpaeniformes – skorpenokształtne
Rodzina: Agonidae – lisicowate
Agonus cataphractuslisica[1][6]M[d]
Rodzina: Cottidae – głowaczowate
Cottus gobiogłowacz białopłetwy[1][4][6]S §
Cottus microstomus[54]S(M)
Cottus poecilopusgłowacz pręgopłetwy[1][4][6]S §
Myoxocephalus quadricorniskur rogacz[1][55][53]MS §[d],
Myoxocephalus scorpiuskur diabeł[1][6]M
Taurulus bubaliskur głowacz[1][6]M[d]
Rodzina: Cyclopteridae – taszowate
Cyclopterus lumpustasza[1][6]M
Rodzina: Liparidae – dennikowate
Liparis liparisdennik[1][9]M §
Rodzina: Triglidae – kurkowate
Trigla guarnarduskurek szary[1][6]M[d]
Trigla lucernakurek czerwony[1][29]M[d]
Rząd: Syngnathiformes – igliczniokształtne
Rodzina: Syngnathidae – igliczniowate
Entelurus aequoreuswężyna[29]M[d]
Nerophis ophidionwężynka[1][6]M §
Syngnathus rostellatusigliczka[6]M
Syngnathus typhleiglicznia[1][56]M §
Rząd: Tetraodontiformes – rozdymkokształtne
Rodzina: Molidae – samogłowowate
Mola molasamogłów[57][58]M
Nazwa systematycznaNazwa zwyczajowaPrzypisyUwagi
Rząd: Pristiformes – piłokształtne
Rodzina: Pristidae – piłowate
Pristis pectinatapiła drobnozębna[1]M[d]
Rząd: Rajiformes – rajokształtne
Rodzina: Rajidae – rajowate
Amblyraja radiatapłaszczka gwiaździsta[1]M[d]
Rząd: Squaliformes – koleniokształtne
Rodzina: Etmopteridae
Etmopterus spinaxkolczak czarny[59]M[d], Stwierdzony w 2016[59].
Rodzina: Squalidae' – koleniowate
Squalus acanthiaskoleń pospolity[1][o]
M[d]
Nazwa systematycznaNazwa zwyczajowaPrzypisyUwagi
Rząd: Petromyzontiformes – minogokształtne
Rodzina: Petromyzontidae – minogowate
Eudontomyzon mariaeminóg ukraiński[1][4]S §
Eudontomyzon vladykoviminóg Władykowa[1]S
Lampetra fluviatilisminóg rzeczny[1][4][6]M(S) §
Lampetra planeriminóg strumieniowy[1][4][6]S §
Petromyzon marinusminóg morski[1][4][6]M↑S §§[b]

Zobacz też

Uwagi

Przypisy

Bibliografia