Rybitwa krótkodzioba
Rybitwa krótkodzioba[6] (Gelochelidon nilotica[7]) – gatunek średniej wielkości ptaka wodnego z rodziny mewowatych (Laridae). Kosmopolityczny, wędrowny.
Gelochelidon nilotica[1] | |||
(J.F. Gmelin, 1789) | |||
![]() | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Parvordo | |||
Nadrodzina | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Rodzaj | Gelochelidon[2] | ||
Gatunek | rybitwa krótkodzioba | ||
Synonimy | |||
Podgatunki | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | |||
![]() | |||
Zasięg występowania | |||
![]() obszary lęgowe zimowiska występuje przez cały rok |
Podgatunki i zasięg występowania
Zamieszkuje w zależności od podgatunku[8]:
- rybitwa krótkodzioba (Gelochelidon nilotica nilotica) – Europa i Maghreb, a na wschodzie po Bliski Wschód, Kazachstan, Indie i północno-zachodnie Chiny. Zimuje w pasie od międzyzwrotnikowej Afryki, przez Bliski Wschód po Indie. Do Polski zalatuje sporadycznie (41 stwierdzeń do 2021 roku, łącznie zaobserwowano 47 osobników[9]).
- Gelochelidon nilotica addenda – Mandżuria i wschodnie Chiny. Zimuje w Azji Południowo-Wschodniej.
- rybitwa czarnodzioba (Gelochelidon nilotica macrotarsa) – Australia
- Gelochelidon nilotica aranea – wschodnie wybrzeże USA od New Jersey po Teksas, Wielkie Antyle oraz wyspowo wybrzeże Meksyku. Zimuje wzdłuż wybrzeży Ameryki Środkowej oraz Południowej po Peru i Brazylię.
- Gelochelidon nilotica vanrossemi – zachodnie wybrzeże Ameryki Północnej od Kalifornii po Zatokę Tehuantepec. Zimą przemieszcza się na południe, osiągając Ekwador.
- Gelochelidon nilotica gronvoldi – wybrzeża i brzegi rzek od Gujany Francuskiej po północno-wschodnią Argentynę oraz Ekwador i północne Peru.
Rybitwa czarnodzioba (G. n. macrotarsa) jest przez część autorów (np. Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny) uznawana za osobny gatunek w oparciu o różnice morfologiczne[10].
Morfologia
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Gelochelidon_nilotica_vanrossemi.jpg/220px-Gelochelidon_nilotica_vanrossemi.jpg)
- Cechy gatunku
- Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. W upierzeniu godowym wierzch głowy i końce skrzydeł czarne, grzbiet i pokrywy skrzydłowe popielate, reszta ciała biała. Dziób i nogi czarne. W szacie spoczynkowej głowa staje się szarawa. Osobniki młodociane podobne do dorosłych w szacie spoczynkowej, jednak na grzbiecie i ogonie mają brązowawe plamki.
- Wymiary średnie
- długość ciała ok. 33–43 cm[3]
rozpiętość skrzydeł ok. 85–103 cm[3]
masa ciała ok. 130–300 g (u G. n. nilotica 190–290 g, u G. n. aranea 160–205 g, u G. n. vanrossemi 163–205 g)[3]
Ekologia i zachowanie
- Biotop
- Gniazduje na piaszczystych wybrzeżach lub mierzejach. Podczas żerowania odwiedza także wydmy, bagna, połacie błotnistych terenów i przybrzeżne zarośla[11].
- Gniazdo
- Gniazdo jest wydrapanym w podłożu dołkiem. Niekiedy ptaki wyściełają je kawałkami muszli lub podobnymi wizualnie do traw roślinami[11].
- Jaja
- W zniesieniu 1–3 jaj (dane dla Georgii)[11].
- Wysiadywanie, pisklęta
- Jaja wysiadywane są przez 22–23 dni przez obydwoje rodziców. Puszyste, kremowe pisklęta po kilku dniach opuszczają gniazdo. Po 28–35 dniach potrafią latać i przemieszczają się na pobliskie plaże, gdzie karmią je rodzice[11].
- Pożywienie
- Owady, kraby, raki, jaszczurki, małe ssaki, płazy, ryby, okazjonalnie ptasie pisklęta, także innych gatunków rybitw[11].
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Gull-billed_terns_%28Gelochelidon_nilotica%29.jpg/240px-Gull-billed_terns_%28Gelochelidon_nilotica%29.jpg)
Status i ochrona
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje rybitwę krótkodziobą za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern)[5]. Rybitwę czarnodziobą uznaje za osobny gatunek i również klasyfikuje jako gatunek najmniejszej troski[12]. Liczebność światowej populacji (wliczając rybitwę czarnodziobą) w 2006 roku szacowano na 150–420 tysięcy osobników[5].
W Polsce jest objęta ścisłą ochroną gatunkową[13].
Zobacz też
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).