Rugby na wózkach

Rugby na wózkach jest kombinacją koszykówki na wózkach i hokeja na lodzie. Dyscyplina ta powstała w 1977 roku w Kanadzie Winnipeg, Manitoba dla sportowców z tetraplegią^[1]. Ze względu na to, że koszykówka na wózkach wymaga rzutów do kosza, zawodnicy z tetraplegią nie mogli w pełni uczestniczyć w tym sporcie. Rugby na wózkach umożliwia zawodnikom z tetraplegią uczestniczenie w sporcie zarówno na pozycjach ofensywnych jak i defensywnych.

W Stanach Zjednoczonych sport został wprowadzony w 1981 roku. Pierwsze zawody odbyły się w 1982.

W czasie gry rywalizują dwie drużyny rugbistów na wózkach. Wygrywa drużyna, która uzyska ogółem więcej punktów.

Punkt zdobywa się wtedy, kiedy jeden z atakujących graczy, wraz z trzymaną piłką, minie obronę i przejedzie przez bramkę. Piłki nie można trzymać przez czas dłuższy niż dziesięć sekund. Aby móc utrzymać ją w posiadaniu drużyny, trzeba ją albo odbijać, albo podawać innym zawodnikom. Możliwe jest wyrywanie lub wybijanie piłki z rąk przeciwnika. Zabroniony jest całkowicie kontakt fizyczny zawodników, nawet uderzenie w dłoń, zamiast w piłkę to faul. Dozwolone jest blokowanie drogi członkom drużyny przeciwnej.

Nad przestrzeganiem zasad czuwa dwóch sędziów, którzy sygnalizują zdobyte punkty oraz decydują o karze. Potrzebne są im dwa zespoły pomocnicze: liczący punkty w grze oraz liczący punkty karne.

Gra toczy się na boisku o wymiarach 28 metrów na 15 metrów. Na obu przeciwnych stronach boiska są wyznaczone bramki o szerokości 8 metrów.

Mecz podzielony jest na cztery rundy, po osiem minut^[2], oddzielone przerwami, najdłuższą z nich jest przerwa druga. Przerwy w grze przysługują również drużynom.

Zawodnicy używają specjalnych rękawic (np. gumowane, ogrodnicze podgumowane, do baseballa – pałkarza) zapewniających lepszą przyczepność, które dodatkowo bywają zabezpieczane przed zsunięciem specjalną taśmą. Gracze niemający dostatecznie silnego chwytu w dłoniach smarują rękawice specjalnym klejem, który zwiększa przyczepność do kół i pozwala utrzymać piłkę. Konieczny jest także wózek zaprojektowany specjalnie do tego sportu. Jak wiele innych sportowych ma nachylone koła do wewnątrz. Co daje stabilność przy częstej zmianie kierunku. Musi mieć wiele osłon chroniących zawodnika przed zgnieceniem, złamaniem bądź skręceniem kończyn. W tym sporcie normalne jest zderzanie się z wielką siłą.

Podczas gry na boisku przebywa maksymalnie czterech zawodników z jednej drużyny. Każdy grający posiada punkty kwalifikacyjne, które oznaczają stopień niepełnosprawności, od 0,5 do 3,5.^[3] Suma punktów, znajdujących się na boisku zawodników, nie może przekraczać ośmiu^[2].

Do Oscara 2005 został nominowany film Murderball – gra o życie (oryg. Murderball), poświęcony zawodnikom amerykańskiej drużyny narodowej w rugby na wózkach. W Polsce film ten dostał nagrodę publiczności na festiwalu Planete Doc Review w 2006 r. Zawodnicy Balian Poznań i Jokers Bydgoszcz wystąpili w teledysku do utworu "Hymn" grupy Luxtorpeda^[31].

• Sporty niepełnosprawnych
• Międzynarodowa Federacja Rugby na Wózkach
• Lech Furmaniuk

• Polskie rugby na wózkach
• International Wheelchair Rugby Federation (ang.)