Rojów

Wieś jest usytuowana na północno-zachodnich zboczach Wzgórz Ostrzeszowskich, będących wschodnią częścią Wału Trzebnickiego^[2].

Administracyjnie Rojów położony jest w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrzeszowskim, w gminie Ostrzeszów. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie kaliskim.

Wieś jest położona na zachód od Ostrzeszowa. Sołectwo Rojów ma 19,75 km² powierzchni i jest drugim pod wzglęcem powierzchni (po Rogaszycach) sołectwem w gminie. Graniczy z sołectwami: Szklarka Myślniewska (od zachodu), Bledzianów, Kuźniki (od północy) i Olszyna (od wschodu). Od południa graniczy z gminą Kobyla Góra, z sołectwami Bierzów i Mostki^[2].

• Meszyny
• Gęstwa
• Zawady

Rojów jest położony na Wzgórzach Ostrzeszowskich i charakteryzuje się zróżnicowanym ukształtowaniem powierzchni. Występują tu staroglacjalne formy ukształtowania terenu wykształcone podczas zlodowacenia środkowopolskiego. Najniżej położone są tereny w północno-zachodniej części wsi (poniżej 160 m n.p.m.), na najwyżej wzgórza we wschodniej części (najwyższe ma 235,1 m n.p.m.; wzgórze w przysiółku Meszyny - ponad 232 m n.p.m.; wzgórze na którym wznosi się kościół pw. św. Wojciecha ma ok. 218 m n.p.m.). Rojów znajduje się na obszarze monokliny zbudowanej ze skał mezozoicznych, na których spoczywają utwory trzeciorzędowe (neogen) i plejstoceńskie^[2].

Obszar Rojowa leży w dorzeczu Odry. Największą rzeką przepływającą przez Rojów jest Złotnica (lewobieżny dopływ Baryczy), płynąca równolegle do Gęstwy. Równolegle do Złotnicy, w południowo-zachodniej części wsi znajdują się cztery zbiorniki wodne - Stawy Rojowskie^[4].

W Rojowie dominują gleby słabe. Występują to gleby brunatne właściwe oraz wyługowanie i kwaśne, a także gleby bielicowe^[2].

Większość obszaru Rojowa zajmują kompleksy leśne, które rozciągają się od strony północno-zachodniej (Lasy Ostrzeszowskie). Dominują tu bory sosnowe wraz z towarzyszącymi w wielu miejscach brzozami. Na terenie wsi znajdują się też zbiorowiska drzew liściastych, głównie na żyźniejszych glebach, przy drogach oraz domach. W bardziej żyznych miejscach i nad zbiornikami wodnymi rozwija się roślinność łąkowa oraz zbiorowiska łęgowe. Lasy będące własnością Skarbu Państwa są zarządzane przez Nadleśnictwo Przedborów^[2][5].

Dzięki obecności lasów oraz obszarów wodnych wieś charakteryzuje się dużą różnorodnością gatunkową zwierząt. Występują tu m.in. łosie, sarny, dziki, zające i krety, a z ptaków bażanty, kuropatwy i dzikie kaczki^[2].

Nazwa wsi Rojów pochodzi od właściciela dóbr ziemskich - Roja. Początkowo wieś nazywała się Royów^[6]. W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizownej formie villa Roycow^[7][8].

Z okresu przynależności wsi do Prus i Niemiec wieś nosiła nazwę Rojow oraz Rojòw^[9][10], a w czasie II wojny światowej nazwę zmieniono na Royhof^[11].

Pierwszym właścicielem dóbr ziemskich na terenie sołectwa był Roj. W XIV w. majątkiem władał Mikołaj z Katowic, który zastawił wtedy Rojów i Olszynę Janowi z Sieniawy. W tym samym okresie wzniesiono kościół pw. św. Jana Chrzciciela, który był kościołem parafialnym^[12]. W XV w. okolice sołectwa były często napadane przez różne bandy (w tym Tatarów), gdyż sołectwo było położone w pobliżu granicy polsko-śląskiej^[13]. W 1494 wyznaczono nowy szlak, łączący Śląsk z Mazowszem i Litwą, który przechodził przez wieś. W tym czasie powstały trzy karczmy, które funkcjonały jeszcze na początku XX wieku. Od około 1570 właścicielem majątku był szlachcic Jan Pakosławski^[14][12]. Na obszarze sołectwa występowały pokłady rudy darniowej. W XVII w. działała również huta szkła^[15][16].

W XVIII w. przez terytorium wsi przechodziły liczne przemarsze wojsk polskich, szwedzkich, saskich oraz rosyjskich. Wraz z wojskami do wsi rozprzestrzeniła epidemia, która trwała w 1708 i w okresie 1717-1711, która zdziesiątkowała ludność oraz inwentarz żywy^[17]. W 1793 epidemia cholery doprowadziła do śmierci połowy mieszkańców. W tym samym roku w wyniku rozbiorów wieś przyłączono do Prus^[18]. W XIX w. majątkiem ziemskim władały rodziny Psarskich, Frezerów i Wężyków. Pod koniec XIX w. wybudowano nowy, murowany kościół^[19].

1 września 1939 wysadzono dwa mosty we wsi w celu opóźnienia marszu wojsk niemieckich. W latach 1940-1944 majątkami ziemskimi zarządzali Niemcy, a w 1945 Rojów po latach okupacji hitlerowskiej powrócił do Polski^[12].

Wieś ma charakter ulicówki ze zwartą zabudową mieszkaniową oraz zagrodową. W przysiółkach zabudowa jest bardziej rozproszona. Ciągnie się ona wzdłuż bocznych ulic, które łączą się z drogą główną (droga wojewódzka nr 449). Zabudowa jest niska (jedno- i dwukondygnacyjna) i pochodzi z różnego okresu, zarówno z przełomu XIX i XX wieku, jak i nowsza, z XX i XXI wieku^[2].

Zabytkowy dworek

• Kościół pod wezwaniem św. Wojciecha

Neogotycki kościół powstał obok miejsca dawnego, drewnianego kościoła pw. św. Jana Ewangelisty, który popadł w ruinę. Poświęcenie nowego kościoła nastąpiło 10 grudnia 1883^[20][21]. W 2014 Parafia Rzymsko-Katolicka pw. Świętej Jadwigi Królowej w Ostrzeszowie zrealizowała projekt „Budowa ścieżki historyczno-krajobrazowej przy kościele św. Wojciecha w Rojowie” w ramach Lokalnej Strategii Rozwoju Stowarzyszenia „Ostrzeszowska Lokalna Grupa Działania” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na Lata 2007-2013.^[22]

• Dwór drewniano-murowany

Pochodzi on z końca XVIII w. Pierwotnie to była siedziba szlachecka. Po II wojnie światowej dworek stał się własnością skarbu państwa i zorganizowano w nim mieszkania. W 1966 otwarto tu klub, który istniał do końca lat 80. XX w. Obecne jest własnością prywatną^[23]. 1 stycznia 2019 doszło do pożaru dworku^[24].

Sołectwo Rojów w 2009 zamieszkiwało 716 osób i było największym sołectwem w gminie Ostrzeszów pod względem liczby ludności po Rogaszycach, Siedlikowie i Olszynie. Średnia gęstość zaludnienia wynosiła wówczas 36,2 os./km² i była niższa aniżeli średnia gęstość zaludnienia dla terenów wiejskich (śr: 53,0 os/km²)^[2].

W ostatnich latach sołectwo Rojów charakteryzuje się wzrostem liczby mieszkańców. Wynika to zarówno z przyrostu naturalnego, jak i dodatniego salda migracji. Poniższy wykres przedstawia liczbę mieszkańców sołectwa w latach 2000-2009^[2]:

Wieś ma charakter głównie rolno-leśny z rozwijającym się przemysłem (na wschodzie) i usługami. Pełni też funkcje mieszkaniowe (wieś-sypialnia dla miasta Ostrzeszowa^[2]).

W 2011 we wschodniej części wsi (rejon ul. Hetmańskiej), przy granicy z miastem Ostrzeszów utworzono Łódzką Specjalną Strefę Ekonomiczną, Podstrefę Ostrzeszów. Działki w tej strefie zakupiły cztery przedsiębiorstwa. Druga podstrefa znajduje się w pobliżu oczyszczalni ścieków^[25]

Przez wieś prowadzi droga wojewódzka nr 449, łącząca Syców z Błaszkami. Średni ruch samochodów na docinku biegnący przez sołectwo w 2010 wynosił 5650 pojazdów na dobę, w tym m.in. 4689 samochodów osobowych, 542 lekkie samochody ciężarowe i 272 samochody ciężarowe i 11 ciągników rolniczych^[26].

Na terenie sołectwa znajdują się dwa przystanki PKS: Rojów (w centrum wsi, naprzeciwko budynku szkoły podstawowej) oraz Rojów Gęstwa (w zachodniej części sołectwa, na wysokości przysiółku Gęstwa). Z przystanku Rojów realizowane są (2013) połączenia głównie do Ostrzeszowa (21 połączeń), Wrocławia (13), Kobylej Góry (8) i Oleśnicy (7). Dodatkowo realizowane są połączenia m.in. do Czajkowa, Międzyborza i Ostrowa Wielkopolskiego. Połączenia te obsługują dwaj przewoźnicy: PKS Ostrów Wielkopolski oraz P.W. Beskid^[27].

W Rojowie przy ul. Meszyny 1 znajduje się szkoła podstawowa z oddziałami integracyjnymi. Szkoła istnieje od lat 40. XIX wieku. Budynki szkoły powstały prawdopodobnie w połowie XIX w. - dwa szkoły katolickiej i jeden ewangelickiej. Podział ten utrzymał się do końca lat 20. XX w. Obecnie w dwóch budynkach mieszczą się m.in. sale lekcyjne, sala oddziału przedszkolnego, a w trzecim sala gimnastyczna i sala świetlicy środowiskowej^[28][29]. 26 czerwca 2014 roku Rada Miejska Ostrzeszów podjęła uchwałę w sprawie budowy Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Rojowie, który funcjonuje od 2018 roku^[30].

W sołectwie występuje klub sportowy Rojowski Ludowy Klub Sportowy Ajax Rojów. Klub rozpoczął swoją działalność w 1963 jako Ludowy Zespół Sportowy w Rojowie. W klubie rozwijały się wtedy sekcje piłki nożnej, siatkówki, warcabów, szachów oraz tenisa stołowego. Obecną nazwę klubu przyjęto w 1999. Na obecnym boisku klub gra od 1996, a w 2006 otwarto budynek klubowy. Największym sukcesem sportowym klubu był w 2004 awans do A-klasy, w której to później klub występował przez 2 sezony. Obecnie klub występuje w B-klasie^[31].

• W Rojowie jest pochowany^[32] Franciszek Ludwik Frezer - polski oficer, pułkownik powstania listopadowego odznaczony Orderem Virtuti Militari, deputowany na sejm prowincjonalny Wielkiego Księstwa Poznańskiego.
• W Rojowie urodził się 20 kwietnia 1926 Wojciech Barański, (zm. 5 marca 2006 w Warszawie) – generał broni Wojska Polskiego, ambasador nadzwyczajny i pełnomocny na Kubie (1989–1991)^[33].
• Z Rojowem związany jest Jerzy Krzywaźnia - polski nauczyciel, historyk, bloger, regionalista, genealog^[34].

• Rojów w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 9
• Rojów w Słowniku historyczno-geograficznym ziem polskich w średniowieczu
• Dzieje Rojowa