Retronim

Retronim – nowa nazwa dla obiektu lub pojęcia służąca odróżnieniu jej podstawowej formy od bardziej aktualnej. Oryginalna nazwa jest najczęściej wzbogacona o przymiotnik. Powstawanie retronimów jest w dużej mierze spowodowane postępem technicznym.

Termin „retronim” został wprowadzony w 1980 r. przez amerykańskiego dziennikarza Franka Mankiewicza i spopularyzowany przez Williama Safire’a w dzienniku „The New York Times”.

Przykłady

Termin zastąpionyNowy terminPowód zmian
AdresAdres pocztowyAdres internetowy
Aparat fotograficznyKlasyczny aparat fotograficznyCyfrowy aparat fotograficzny
PłytaPłyta gramofonowaPłyta kompaktowa – CD
Wielka wojnaI wojna światowaII wojna światowa
ZegarekZegarek mechanicznyZegarek kwarcowy
TelewizjaTelewizja czarno-białaTelewizja kolorowa
FilmFilm niemyFilm dźwiękowy
TelefonTelefon stacjonarnyTelefon komórkowy
GitaraGitara akustycznaGitara elektryczna
KomputerKomputer stacjonarnyKomputer przenośny – laptop
KiełbasaKiełbasa tradycyjnaKiełbasa z dodatkami chemicznymi

Niektóre przymiotniki retronimiczne

  • „akustyczny” – opisujący instrumenty muzyczne, które posiadają wersję bez wzmacniacza
  • „analogowy” – zwykle nieściśle opisujący wszystkie systemy niecyfrowe, nawet te, w których nigdy nie występowały sygnały analogowe
  • „klasyczny” bądź „tradycyjny” – opisujący metody lub przedmioty, które zostały w większości wyparte przez nowsze rozwiązania