Rada Miejska w Szydłowcu

Rada miejska składa się z 15 członków, tytułowanych radnymi lub oficjalnie radnymi Rady Miejskiej w Szydłowcu. Radni wybierają ze swojego grona przewodniczącego i jego dwóch zastępców. Zadaniem przewodniczącego jest organizacja pracy rady oraz prowadzenie jej obrad sesyjnych. Przewodniczący reprezentuje również radę na zewnątrz i w uzasadnionych przypadkach może reprezentować miasto (gminę).

Wszyscy radni rady miejskiej są zobowiązani do pracy w co najmniej jednej komisji stałej oraz komisjach doraźnych, o ile powoła ona takie w celu przeprowadzenia określonych czynności. Komisje stałe tworzone są zgodnie z obszarami problemowymi, właściwymi zadaniom gminy, zarówno własnymi, jak i zleconymi przez administrację rządową. Komisje są ciałami kolegialnymi Rady o charakterze opiniodawczym. Nie mają osobowości prawnej, przedstawiają stanowiska do zaakceptowania przez ogół Rady Miejskiej, poddając je pod głosowanie i powzięcie decyzji drogą uchwały. W 2019 rada miejska powołała komisję doraźną ds. zgodności prowadzonej działalności gospodarczej radnych ze sprawowaniem mandatu radnego. Pracowała ona w obszarze działu sprawiedliwość^[3].

Zgodnie ze Statutem Gminy Szydłowiec, siedzibą Rady Miejskiej jest tutejszy ratusz (Rynek Wielki 1) jako główny gmach Urzędu Miejskiego (§3 w zw. z §27. ust. 1.^[6]). Sesje plenarne organu odbywają w różnych miejscach, określonych jednostkowo odpowiednimi zarządzeniami władz miejskim (§27. ust. 2.^[6]). Dotychczas były to kolejno: sala baletowa Szydłowieckiego Centrum Kultury – Zamek (ul. J. Sowińskiego 2) i sala konferencyjna Regionalnego Centrum Biblioteczno-Multimedialnego (ul. Kolejowa 9b). W biurach tego budynku obradują również komisje Rady, a poszczególni radni odbywają dyżury. W 1990–1999 Rada Miejska i jej Biuro funkcjonowały w ówczesnym budynku Urzędu Miejskiego (pl. M. Konopnickiej 7), dzisiejszym gmachu Starostwa Powiatowego.

Obsługę kancelaryjno-organizacyjną organu zapewnia Biuro Rady Miejskiej, znajdujące się w budynku Regionalnego Inkubatora Przedsiębiorczości (ul. Kolejowa 36B). Wcześniej znajdowało się ono w biurach kolejnych urzędów i jednostek organizacyjnych: Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej (ul. J. Kilińskiego 2, 1999–2014) i RCBM (2014–2018). Wieloletnią kierowniczką biura rady była Krystyna Jachowska-Sadura (do 2011). Następnie jej obowiązki przejął Łukasz Stasiak.

Od wyborów samorządowych w 2010 radni rady miejskiej wybierani są w okręgach jednomandatowych:

Okręg	Obszar	Wyborcy
		2010			2014			2018
		Liczba	%	+/−	Liczba	%	+/−	Liczba	%	+/−
1.	Ciechostowice, Hucisko				843	5,43		825	5,43	18
2.	Łazy, Majdów				775	4,96		751	4,95	24
3.	Barak, Sadek (Jarzębia), Wola Korzeniowa				1 294	8,34		1 270	8,36	24
4.	Szydłówek, Świerczek				838	5,40		848	5,58	10
5.	Chustki, Świniów, Wysoka, Zdziechów				943	6,08		977	6,43	34
6.	Długosz, Jankowice, Korzyce, Krzcięcin, Marywil, Mszadla, Omięcin, Rybianka, Wilcza Wola, Wysocko, Zastronie				960	6,19		998	6,57	38
7.	Szydłowiec (Centrum): ul. 1 Maja, ul. Bankowa, ul. Kamienna, ul. Kąpielowa, ul. Kręta, ul. Kielecka, ul. J. Kilińskiego, pl. M. Konopnickiej, ul. T. Kościuszki (nr-y 130–205), ul. Ogrodowa, ul. Radomska (do nr-u 44), pl. Rynek Wielki, ul. Rzeczna, ul. Widok, ul. Zakościelna, ul. Zamkowa, ul. Źródlana				1 031	6,65		947	6,24	84
8.	Szydłowiec: ul. Armii Krajowej, ul. Brzozowa, ul. Kolejowa (nr-y parzyste 2–26), ul. T. Kościuszki (nr-y 1–135), ul. M. Langiewicza, ul. Majora Hubala, ul. St. Moniuszki, ul. Polanki, ul. Powstania Listopadowego, ul. Powstania Styczniowego, ul. Powstania Warszawskiego, ul. A. Sapieżyny, ul. L. Waryńskiego, ul. Willowa, ul. Żołnierzy Września 1939 Roku				1 231	7,93		1 258	8,28	27
9.	Szydłowiec: ul. Basenowa, ul. F. Chopina, ul. Iłżecka, ul. Kolejowa (nr-y nieparzyste i nr-y parzyste od 28), ul. Leśna, ul. Sadowa, ul. Strażacka, ul. Wschodnia (do nr-u 30)				1 270	8,19		1 211	7,97	59
10.	Szydłowiec: ul. Cz. Anteckiego, ul. Piękna, ul. St. Staszica, ul. Wł. St. Reymonta, ul. Wschodnia (nr-y 19–60)				980	6,32		974	6,41	6
11.	Szydłowiec: ul. Wł. Jachowskiego, ul. Wschodnia (nr-y parzyste 62–68), ul. Spółdzielcza				1 138	7,33		1 006	6,62	132
12.	Szydłowiec: ul. Jastrzębska, ul. Metalowa, ul. B. Prusa, ul. Różana, ul. T. Kościuszki (n-ry od 210), ul. Targowa				921	5,94		861	5,67	60
13.	Szydłowiec: ul. Browarska, ul. Garbarska, ul. M. Kopernika, ul. T. Kościuszki (nr-y nieparzyste 207–211), ul. Wł. Maleckiego, ul. Polna, ul. Poprzeczna, ul. Północna, ul. Przechodnia, ul. Radomska (n-ry od 43), ul. Słomiana, ul. Słoneczna, ul. M. Szydłowieckiego, ul. Świętokrzyska, pl. Wolności				1 024	6,60		989	6,51	35
14.	Szydłowiec: ul. Dworska, ul. Jodłowa, ul. Krótka, ul. Książek Nowy, ul. Kwiatowa, ul. Lipowa, ul. Mała, ul. G. Narutowicza, ul. Piaskowa, ul. Podzamcze, ul. Sosnowa, ul. J. Sowowińskiego, ul. Wąska, ul. Wiejska, ul. Wspólna, ul. Wymysłów, ul. Zielona, ul. Zielonka				1 099	7,08		1 103	7,26	4
15.	Szydłowiec: ul. Folwarczna, ul. Górna, ul. Jana III Sobieskiego, ul. Kazimierza Jagiellończyka, ul. J. Kochanowskiego, ul. Książek Majdowski, ul. Książek Stary, ul. J. Kusocińskiego, ul. A. Mickiewicza, ul. Parkowa, ul. Partyzantów, ul. Podgórze, ul. Wł. Sikorskiego, ul. Spacerowa, ul. W. Witosa, ul. S. Żeromskiego				1 168	7,53		1 168	7,69
Σ	Gmina Szydłowiec				15 515	100		15 186	100	329

Początki rady miejskiej w Szydłowcu związane są z jego lokacją na prawie magdeburskim w 1427. W okresie staropolskim był to organ kolegialny samorządu miejskiego, pełniący zarówno władzę ustawodawczą, jak i wykonawczą i sądowniczą. Rada posiadała wtedy prezydium zw. ławą miejską, na której czele stał wójt, a pozostałymi jej członkami byli: podwójci, sędzia, podsędek i pisarz miejski. W XVI w. rada powołała urząd kata, jednak brak informacji o wydawanych wyrokach śmierci. Radę powoływał patrycjat miejski w wyborach bezpośrednich, zwoływanych co 2 lata. Od drugiej połowy XVII w. samorząd miejski podlegał już jednak prawodawstwu pana feudalnego, zarządzającego miastem za pośrednictwem gubernatora. W praktyce gubernator zwoływał posiedzenia ławy miejskiej, będąc jej członkiem z głosem doradczym. Od XVIII w. urzędy wójta i gubernatora były często łączone w jednej osobie, dzięki czemu ławę nazywano wymiennie komisją, a gubernatora komisarzem.

W zbliżonej formie rada miejska funkcjonowała od Sejmu Wielkiego do powołania urzędów magistrackich w 1842. Reforma sejmu czteroletniego poszerzała i ujednolicała uprawnienia samorządów miejskich. Rozdzielała władzę cywilną od sądowniczej. W miejsce dawnej ławy wprowadzono komisję miejską jako ciało kolegialne władzy wykonawczej, będący jednocześnie prezydium rady miejskiej. Na czele komisji stał burmistrz, a pozostałymi jej członkami byli: pisarz, skarbi (od 1815 kasjer), mierniczy i trzech ławników. Po włączeniu Galicji Zachodniej do Księstwa Warszawskiego w 1809, Szydłowiec otrzymał urząd do obsługi samorządu miejskiego, zw. magistratem. W 1815 rada miejska utraciła wpływ na wybór burmistrza, mianowanego odtąd przez wojewodę, zaś po 1832 gubernatora. Pozostałych członków komisji powoływał jej przewodniczący.

W czasie I wojny światowej powstawały komitety obywatelskie, które organizowały władzę samorządu terytorialnego w miastach i powiatach. Rozpoczęcie funkcjonowania rady w Szydłowcu datuje się na najpóźniej luty 1918 r.^[7] W pierwszych dniach niepodległości rada miejska liczyła 12 członków, tworząc prezydialny zarząd z burmistrzem na czele. Jednak jeszcze w listopadzie 1918 rada podwoiła swój skład (22 radnych), dostosowując się do rozporządzenia ministra administracji. W 1920 przeprowadzono pierwsze wybory samorządowe. W ich wyniku po 50% mandatów otrzymali Polacy i Żydzi. Skład rady często się zmieniał, głównie z przyczyn wyprowadzek radnych i pogorszeniem ich stanów zdrowia^[8]. Głównym problemem podejmowanym przez radę w okresie międzywojennym było zorganizowanie przemysłu w mieście. Dlatego poddawano pod dyskusje projekty obniżenia stawek opłat za energię elektryczną i budowy linii kolejowej Szydłowiec – Szydłowiec miasto – Końskie/Przysucha. Drugorzędnymi problemami była organizacja oświaty oraz powszechnego dostępu do kultury, m.in. restauracji zamku, powołania biblioteki i muzeum^[9].

Po zakończeniu II wojny światowej rada miejska działała jeszcze do wprowadzenia reformy administracyjnej w 1950. W jej wyniku w miejsce zniesionej rady i zarządu miasta wprowadzono kolegialny urząd Miejskiej Rady Narodowej z przewodniczącym na czele (odpowiednik burmistrza). W wyniku transformacji ustrojowej Polski, w 1990 przywrócono samorząd terytorialny, wprowadzając rady gmin i miast. Samorząd w Szydłowcu reprezentowała wtedy Rada Miasta Szydłowca, która rozpoczęła swoją działalność 1 kwietnia 1990 z przemianowania dotychczasowej MRN. W wyniku wyborów samorządowych I kadencja rady rozpoczęła się 6 czerwca 1990 i przyjęła nazwę Rady Miejskiej w Szydłowcu^[10]. Jeszcze w tym samym roku rada wyraziła zgodę na przyjęcie uchwały intencjonalnej Rady Gminy Szydłowiec o połączeniu gmin miejskiej i wiejskiej (26 października 1990). 1 stycznia 1991 rozpoczęła działalność Rada Miasta i Gminy Szydłowiec, zwyczajowo nadal nazywana Radą Miejską albo Radą Miasta. Do końca kadencji obradowała ona w połączonym składzie swoich poprzedniczek. Rozbieżności w nazewnictwie rady, pojawiające się też w oficjalnych dokumentach gminnych, uregulował dopiero Statut Gminy Szydłowiec z 2003, przyjmując za formalną nazwę pierwszą propozycję z początku samorządnej rady: Rada Miejska w Szydłowcu.

• Biuletyn Informacyjny Gminy Szydłowiec