Px48

Zbudowany na podstawie dokumentacji technicznej parowozu serii Wp29 (Px29)^[1], odnalezionej w 1943 przez pracownika Fabloku inż. K. Sieleckiego^{[potrzebny przypis]}. Obydwa parowozy były do siebie bardzo zbliżone^{[potrzebny przypis]}. Kocioł parowozu Px48 pozostał taki sam jak w parowozie Px29^[2]. Nowa dokumentacja techniczna została zatwierdzona w 1948 roku. Produkcję pierwszych parowozów rozpoczęto dopiero w 1950 roku z powodu otrzymania przez Fablok zamówień na parowozy tego typu przez koleje rumuńskie oraz jugosłowiańskie^{[potrzebny przypis]}.

Do 1954 roku zbudowano łącznie 81 parowozów: 70 parowozów dla PKP, 5 parowozów dla kolei przemysłowych oraz 6 na eksport do Albańskiej Republiki Ludowej oraz Chińskiej Republiki Ludowej^{[potrzebny przypis]}. W 1955 roku, po wprowadzeniu zmian w dokumentacji konstrukcyjnej, wybudowano 37 parowozów (tzw. drugiego wykonania)^{[potrzebny przypis]}. Niektóre z nich były wyposażone w kotły wyprodukowanej w „Toruńskiej Fabryce Kotłów”^{[potrzebny przypis]}. Kotły te były w znacznym stopniu spawane elektrycznie^{[potrzebny przypis]}. Spośród wyprodukowanych 37 parowozów, 24 sztuki zakupiły PKP, a 13 sztuk koleje przemysłowe^{[potrzebny przypis]}. Łącznie dla potrzeb PKP wyprodukowano 118 tych maszyn^[3].

Na początku lat 50. XX wieku ZNTK w Nowym Sączu przebudowały 17 tych maszyn do jazdy po torze o szerokości 1000 mm. Zapas 4 t węgla i 6 m³ wody umożliwiał prowadzenie składu o masie 300 t na trasie długości 65 km, bez potrzeby uzupełniania paliwa^[4].

Cztery lokomotywy zostały zbudowane w 1952 roku na eksport do Chińskiej Republiki Ludowej (na tor 762 mm, z tego dwie następnie przekazane Albańskiej Republice Ludowej) i jedna do Albańskiej Republice Ludowej (tor 760 mm)^[5]. Ponadto na bazie Px48 opracowano zmienione wersje eksportowe na tor 760 mm: Duna dla Rumunii (10 sztuk, z dwuosiowym tendrem) i Sawa dla Jugosławii (10 sztuk, z trzyosiowym tendrem, następnie przejęte przez PKP jako seria Px49)^[1].

Parowozy Px48 rozpoczęto wycofywać około 1970 roku, kiedy to PKP wprowadziło na koleje wąskotorowe ciężkie lokomotywy spalinowe importowane z Rumunii (m.in. serii Lxd2 o mocy 450 KM). Parowozy Px48 sprzedawano do kolei przemysłowych oraz do innych krajów^[4]

W 1990 roku dwa parowozy Px48 zostały sprzedane do Niemiec na kolej Brohltalbahn, gdzie używane były pod numerami V i VI, prowadząc pociągi muzealne Vulkan Express w rejonie Brohl (w 2010 r. były nieczynne)^[6].

Parowóz Px48-1783 posłużył do wykonania instalacji artystycznej pod nazwą „Wysiadać! Łódź Fabryczna” przez Piotra Janowskiego, artysty urodzonego w Łodzi, a zamieszkałego w Stanach Zjednoczonych na Florydzie. Parowóz został oklejony folią aluminiową i ustawiony w okresie od 10 grudnia 2016 do 9 kwietnia 2017 w Łodzi u zbiegu ulic Jana Kilińskiego i Romualda Traugutta z okazji otwarcia nowego dworca kolejowo-autobusowego Łódź Fabryczna^[7][8][9].

Kocioł parowozu posiadał stalową skrzynię ogniową. Obsługa kotła wymagała kontrolowania i zapobiegania częstym stałym zmianom temperatury. Armatura przy kotle była znormalizowana, jaką stosowano w parowozach przemysłowych normalnotorowych typu Ferrum. Na walczaku kotła zamontowano dwie piasecznice we wspólnej obudowie ze zbieralnikiem pary. Podawały one piasek pod wszystkie koła napędne parowozu. Podwozie parowozu miało ostoję belkową o grubości belek 60 mm, odsprężynowaną za pomocą płaskich resorów odgórnie w sposób kombinowany, z czterema punktami podparcia całej konstrukcji. Zestawy kołowe pierwszych trzech osi napędnych były sztywne, a koła drugiej osi miały zwężone obrzeża po 3 mm na stronę, natomiast czwarta oś napędna miała przesuw boczny po 15 mm na stronę, co umożliwiało swobodne pokonywanie łuków o promieniu 35 metrów. Silniki parowe bliźniacze na parę przegrzaną napędzały poprzez jednoprowadnicowe krzyżulce i dość długie korbowody trzecią oś napędną. Suwaki tłoczkowe z wlotem pary wewnętrznym i długie trzony tłokowe przechodzące przez przednie pokrywy cylindrowe. Parowóz prowadził tender czteroosiowy oparty na wózkach Diamonda ze spawaną skrzynią wodną o pojemności 6 m³ i węglową na 4 tony węgla^[4]

• Opis parowozu serii Px48. sredzkakolejka.website.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-05)].
• Zestawienie egzemplarzy dla typu Px48
• Pojazdy Komunikacji – Parowóz Px 48